TÜRK TİYATROSU - Deneme Sınavı - 10

B

B

Özel tiyatroların İstanbul dışında da yaygınlaşması bu dönemin önemli gelişmeleri arasındadır. Doğru cevap C’dir.

Ülkemizin en eski ödenekli tiyatrosu İstanbul Şehir Tiyatrosu 1914 yılında kurulmuştur. Doğru cevap D’dir

1924’te kurulan ve aslında Konservatuvar’ın çekirdeği sayabileceğimiz Musiki Muallim Mektebi, 1934 yılında tiyatro eğitimi de verilecek olan Milli Musiki ve Temsil Akademisi’ne dönüşmüştür. Müzik bölümünün başına ünlü Alman besteci ve eğitimci Paul Hindemith getirilir. Onun hazırladığı raporlar ışığında müzik bölümü 1936’da eğitime başlamıştır. Doğru cevap B’dir.

Haziran 1949, Devlet Tiyatrosu tarihinin en önemli dönüm noktalarından biridir. Bu tarihte Devlet Tiyatro ve Opera Yasası yürürlüğe girmiş, genel müdürlüğe Muhsin Ertuğrul getirilmiştir. Doğru cevap E’dir.

Haldun Taner “Günün Adamı ve Dışardakiler”, Reşat Nuri Güntekin “Tanrı Dağı Ziyafeti”, Cevat Fehmi Başkut “Sana Rey Veriyorum”, Nazım Hikmet “Sabahat”, Çetin Altan “Beybaba” adlı oyunlarında siyaset dünyasını ele alırlar. Doğru cevap A’dır.

27 Mayıs 1960 günü Türkiye, Cumhuriyet tarihinin ilk askeri darbesi ile uyanmıştır.

Hemen ardından elli beş Kürt asıllı ağa, batıya sürgün edilmiştir.

Kısa süre sonra 147 öğretim üyesi üniversiteden uzaklaştırılmış.

Yaklaşık 5000 subay bir ay içinde emekliye sevk edilmiş.

Grev ve lokavt hakkı, çift meclis, yargı bağımsızlığı, üniversite ve radyo özerkliği, çoğunluğa sahip partinin gücünün sınırlanması, Devlet Planlama Teşkilatı, Anayasa Mahkemesi, Milli Güvenlik Kurulu gibi siyasal yenilikler getiren 1961 Anayasası, kişi ve konut dokunulmazlığı, basın, vicdan, din ve düşünce özgürlüğü sunan bir temele inşa edilmiştir.

Ne var ki 1965’ten başlayarak bu anayasanın tanıdığı haklar daraltılmış, sınırlandırılmıştır

Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) yönetimsel ve mali özerkliğe
sahip bir kurum olarak 1963’te kurulmuştur.

1968, dünyada olduğu kadar Türkiye’de de gençlik hareketlerinin dönüm noktasıdır. Üniversite gençliğinin eğitim konusundaki taleplerinden yola çıkan hareketler gençlik eylemlerinin başlangıcı olarak görülebilir.

’68 kuşağının ilk eylemi Sorbonne Üniversitesi’nde meydana geldi. Gençlerin savaş ve kapitalizm karşıtı düşüncelerini dile getirdikleri, sanat ve özellikle müzikle desteklenen barış ve özgürlük yanlısı eylemleri kısa sürede pek çok ülkeye yayıldı.

Almanya ve Türkiye Ekim 1961’de İşgücü Anlaşması imzalamıştır. 1961’de 6.700,
1962’de 13.000, 1970’te 480.000, 1974’te 800.000 işçi çalışmak üzere Almanya’ya
gitmiştir.

Akademik tiyatro eğitiminin kuruluşu bu dönemin en önemli gelişmelerinden biridir. 1958’de Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi’ne bağlı olarak kurulan Tiyatro Enstitüsü 1964’te dört yıllık lisans eğitimi veren Tiyatro Kürsüsü haline gelmiş ve başkanlığına Prof. Dr. Melahat Özgü atanmıştır. Türkiye’de akademik tiyatro eğitiminin ilk adımı sayılan bu kurum, tiyatromuza önemli katkıları olacak pek çok akademisyen, araştırmacı, eleştirmen ve sanatçı yetiştirmiştir.

Bölge Tiyatroları ile çok partili döneme geçişte kapatılan Halkevleri’nin yerini bir ölçüde doldurmak, kültürel kalkınmayı üç büyük kent dışında da yaygınlaştırmak amaçlanmıştır. Ne var ki türlü anlaşmazlıklarla bu proje kanunlaşamamıştır.

1965’te ise Şehir Tiyatrosu’nun yönetim ve belediye ile ilişkilerini belirleyen tasarı değiştirilmiş, tüm itiraz ve protestolara karşın Okuma Kurulu’na ek olarak bir Denetleme Kurulu’nun oluşturulması ve bunun da belediye kurultayı üyelerinden seçilmesi kabul edilmiştir. Açıkça sansür anlamına gelen bu karar, Muhsin Ertuğrul’un istifa nedeni olur.