TÜRK TİYATROSU - Deneme Sınavı - 8

1824 ile 1828 yılları arasında, II. Mahmut, bir saray orkestrası kurmayı başardı.Doğru cevap ''A'' şıkkıdır.

Abdülmecit, halkın gittiği tiyatrolara da giden tarihimizdeki ilk padişahtır.Doğru cevap ''C'' şıkkıdır.

Abdülmecit, halkın gittiği tiyatrolara da giden tarihimizdeki ilk padişahtır. Tiyatroyu seven bu hükümdar, ilk saray tiyatrosunun yapımını 1858 yılında başlattı.Doğru cevap ''E'' şıkkıdır.

1842’den itibaren çeşitli yabancı yapıtlar Türkçeye çevrilmeye başlandı. Bunların ilki Belisario idi.Doğru cevap ''B'' şıkkıdır.

Racine’in Klasisizminden etkilenen, ama Corneille’in özgürlüğünü, Shakespeare ile Schiller’in coşkunluğunu gösteren Abdülhak Hâmit (1852-1937),on iki tragedya yazmıştır.Doğru cevap ''E'' şıkkıdır.

İlk yazılan melodramlardan biri Salim adlı bir yazarın Sözde Sebat’ıydı (1870-1). Masal havasında ve beş bölümlüktü. Doğru cevap ''E'' şıkkıdır.

Namık Kemal’in Zavallı Çocuk (1873) üç bölümdü ve iki gencin sevgisinden doğan bir çatışmayla gelişiyordu.Doğru cevap ''C'' şıkkıdır.

Tiyatro üzerinde ilk yazı Ceride-i Havadis’te, 1841 yılında, Bosko Tiyatrosunda oynanan oyunlar üzerinde yayınlanan bir incelemeydi.Doğru cevap ''B'' şıkkıdır.

Abdülmecit, halkın gittiği tiyatrolara da giden tarihimizdeki ilk padişahtır. Tiyatroyu seven bu hükümdar, ilk saray tiyatrosunun yapımını 1858 yılında başlattı ve bu tiyatro bir yıl sonra, 1859’da, ilk Türk tiyatro yapıtı sayılan İbrahim Şinasi’nin (1826-1871) Şair Evlenmesi’nin oynandığı yıl açıldı. Bu küçük saray tiyatrosunun 300 kişilik bir seyirci salonu, üç kat üzerinde yükselen otuz locası vardı. Bu tiyatro Avrupa’dan çağrılan bir topluluğun opera gösterisiyle açıldı. Ne yazık ki, bu ilk saray tiyatrosu Sultan Abdülâziz’in (1830-1876) saltanatı sırasında 1863’te yandı. Doğru yanıt D’dir.

Eldeki kayıtlara göre, Türkiye’ye ilk opera, kendi de bir besteci ve müzisyen olan III. Selim’in saltanatı sırasında girdi. 1797 yılında, Padişahın, Topkapı Sarayı’nın Şevkıyye Köşkü’nde yabancı opera ve dans toplulukları seyrettiği anlaşılıyor. Doğru yanıt B’dir.

İlk Türkçe oyun olarak benimsenen İbrahim Şinasi Efendi’nin Şair Evlenmesi komedyası, yazarına, Dolmabahçe Sarayı’nda oynanmak üzere ısmarlanmıştır. Şair Evlenmesi, eski dönemlerdeki görmeden evlenme anlayışının sakıncalarını gösteren bir komedyaydı. Şinasi, bu oyununda, yanlış evlenme töresini taşlarken, oyunun çeşitli özellikler gösteren kişileriyle de genellemesine bir toplum eleştirisine yöneliyordu. Bazı küçük kusurları olmasına karşın, tek bölüm içinde, önemli sorunları özetleyen bu yapıt, Şinasi’nin düşüncesine uygun bir biçimde hem yerli özellikleri, hem de Batı tiyatrosunun niteliklerini kapsıyordu. Şinasi’nin önce iki bölüm olarak yazdığı bu komedyanın, sonradan ilk bölümü kaldırılmış ve oyun yalnız bu ikinci bölümüyle oynanmıştı; bugün de böyle oynanmaktadır. Doğru yanıt D’dir.

Şemsettin Sami’nin ikinci oyunu olan Seydi Yahya (1878), o dönem için bir yenilik getiriyordu. Antik Yunan tragedyasının korosu bu yapıtta yer alıyordu. Koro on beş, yirmi kişiden kuruluydu ve tıpkı Antik Yunan tragedyasında olduğu gibi oyunun kahramanı olan Seydi Yahya ile konuşuyordu. Doğru yanıt A’dır.

Gerçekçi tutumda oyunlarda romantik anlayışta yazılmış yapıtlar arasında bir köprü sayabileceğimiz, daha çok olağan seyirciye yönelen ve o seyircinin duygularını gıcıklayan oyunları ‘İçli Gerçekçilik’ deyimiyle değerlendirebiliriz. Bu oyunların yazarları, konularını halkın güncel yaşamından alıyorlardı. Bu öbekte ele aldığımız oyunların ‘içli’ yanı, halkın duyarlılığından yararlanarak onların acıma duygularına yönelmeleri, ‘gerçekçi’ özelliği ise halkın sorunlarını işlerken sağduyunun ve gerçeklerin dışına çıkmamalarıydı. Bir noktada bu öbekteki oyunları Avrupa’daki ‘sentimental realism’i vurgulayan oyunların bir yansıması olarak kabul edebiliriz. Doğru yanıt E’dir.

Mustafa Nuri’nin (1843-1906) Zamane Şıkları (1874) adlı oyunu hazmedilmeden kabul edilen ve biçimsel olarak aktarılan Batılı özellikleri taşlıyordu. Bu oyunda, beş parasız oldukları halde, çok paraları varmış gibi giyinen ve Avrupalı olmaya özenen züppe gençler eleştiriliyordu. Yazarı bilinmeyen Karı Koca Muarazası (1875) kadının giyim kuşam derdinden çıkan ve sonu iyi biten bir komedyaydı. Ahmet Hamdi’nin Sanki Aşk (1883) yine ‘alafranga’ olmaya özentili bir hayatı yeriyordu. Doğru yanıt A’dır.

Ahmet Vefik Paşa

Feraizcizâde Mehmet Şâkir

İbrahim Şinasi

Romantik Tragedya

Teodor Kasap

III. Selim