TÜRK TİYATROSU - Deneme Sınavı - 17

Emile Benveniste’e göre, insanın zamanla olan deneyimi dille ortaya çıkar. Dilsel zamanın özeği (merkezi) ise “şimdiki zaman”a dayanır. “Dilsel şimdiki zaman dildeki zamansal karşıtlıkların temelini oluşturur” (Benveniste, 1995; 133). Zamanın öteki kipleri “şimdiki zaman”a göre düzenlenmiştir. “Bu şimdiki zaman insan her konuştuğunda her kez yeniden yaratılır; çünkü sözcüğün tam anlamıyla, yeni, henüz yaşanmamış bir andır.” (Benveniste, 1995; 133).

Aynı kuramcıya göre, dil zamanı zorunlu olarak bir eksene göre düzenlenmek
zorundadır ve bu eksen söylem edimidir

Her dramatik yapıt aynı zamanda bir anlatıdır. Her anlatı ise olaylar içerir. Dolayısıyla, dramatik anlatı da, yazınsal anlatı gibi eylemler ve edimler içerir. Aristoteles “tragedyanın temeli ve aynı zamanda ruhu öyküdür (mythos)” (Aristoteles, 1987; 25) derken Brecht “her şey öyküye bağlıdır, öykü teatral gösterinin yüğeğidir” (Brecht, 1993; 91) demekte, her iki kuramcı da tiyatroda olduğu gibi bütün öteki dramatik türlerde de anlatının önemini vurgulamaktadırlar.

17. yüzyıla kadar, dram sanatının iki temel biçimi egemendi. Bunlardan biri tiyatro, öteki ise dramatik danstı. Her ikisinin de kendi içinde çeşitleri, farklı görünümleri vardı. Görünümleri (mimden köy seyirlik oyunlarına kadar uzanan), ülkeden ülkeye kültürden kültüre değişiklikler gösteriyordu.

Tiyatronun temelinde oyun vardır. Oyun oynamak, Aristoteles’in de ikibinbeşyüz yıl önce, Poetika adlı yapıtında vurguladığı gibi, doğuştan gelen bir özelliğimizdir. Bir başka özelliğimiz ise, oyun karşısında, hoşlanma duygusuna sahip olmamızdır. Doğru cevap B'dir.

Bu alanda bilimsel kitaplar yazılmış olması

Öte yandan, dram sanatının tarihi bin yıllara varmaktadır. Bu tarih, Homo Sapiens (düşünür insan), Homo Faber (araç yapan insan) olarak tanımlanmanın yanı sıra, J. Huizinga tarafından Homo Ludens (oyun oynayan insan, oyuncu insan) olarak da tarif edilen insanın dünya üzerindeki serüveni kadar eskidir. Doğru cevap C'dir.

Tiyatro-Opera-Bale-Sinema-Televizyon

Depremler

Mitos

Dram sanatı tarihi içinde, üçüncü olarak ortaya çıkan dramatik sanat dalı operadır. İlk opera, 1594’te, İtalya’da yazılmış ve sahnelenmiştir. “Dafne” adını taşıyan bu operanın librettosu Ottavio Rimuccini ve Giulio Geccini tarafından yazılmış, müziği ise Jacopo Peri tarafından bestelenmiştir. Doğru cevap D'dir.

Çatışma

Deneme

Belgesel sinema

Eylemleri canlandırma yoluyla aktarması

Zaman’ı geçmiş zaman olarak aktarması

Merak duygusu

Dramın eğitimde kullanılması ağırlıklı olarak, İngiltere, A.B.D. ve Almanya kaynaklıdır. Doğru cevap A'dır.

Genel olarak dramın kaynağı birbirinden kolay
koparılamayacak ve birbirini tamamlayan beş ana nedene dayandırılmaktadır. Bunlardan biri “büyü”, ikincisi “çalışma”, üçüncüsü “iletişim”, dördüncüsü öykü anlatılıcılığı ve oyun oynama içgüdüsü, beşincisi ise, tartımlı dans ve müziktir. Doğru cevap E'dir.

Anlatı en genel anlamıyla, anlamlı ve bağlantılı bir dizi olayın temsilidir. Doğru cevap B'dir.

Bir anlatı oluşması için bulunması gerekli hatta zorunlu olan dört temel öğeye ihtiyaç duyulmaktadır. Bunlar, kişi, uzam, zaman ve eylemlerdir. Doğru cevap D'dir.