TÜRK TİYATROSU - Deneme Sınavı - 14

Oyunlar, köylünün kendi olanaklarıyla oynanır, bu yüzden dekor yoktur. Zaten oyunların içeriğine bakıldığında da dekor gerektirecek oyunlar olmadığı görülür. Oyunun oynandığı alan bu anlamda doğal dekor olarak var sayılabilir.

Tecer’in Dini Temsiller adı altında incelediği, bir çeşitlemesi de Karadağ’ın araştırmasında yer alan Saya Bayramı’nda oynanan oyunlardan biri Elazığ yöresinde oynanan Dede Oyunu’dur.

Köylü şehirde oyunu günlük yaşamı konu alan özgün oyunlardan biridir.

Tekirdağ yöresinde Cemal Oyunu’nun bolluk bereket için oynandığı, oyun hangi evin önünde oynanırsa, o yıl o evde bolluk bereket olacağına inanıldığı belirtilir.

Koşullar değiştikçe büyünün işlevi azalmış, oyunlara komik ve güncel, yeni tipler eklenmiş, düğünlerde, bayramlarda ve özel günlerde vakit geçirmek üzere oynanan oyunlara dönüşmüştür bunlar. Bu örneklerden biri Karadağ’ın Sivas yöresinden derlediği Madımak Oyunu’dur.

Baharı karşılama törenlerinden Hıdırellez’le ilgili oyunlarda da en önemli motif ölüp dirilme’dir.

Oyunlar, köylünün kendi olanaklarıyla oynanır, bu yüzden dekor yoktur.

Sivas yöresinde oynanan Baca Pilavı Oyunu güneşi karşılamak için kış yarısında oynanır.

Köylünün üstesinden gelemediği durumlarda Tanrı’ya yakarması dua motifinin oyunlarda kullanılmasıdır.

Ritüel-İbadet

Cem, Ahîlik ve Yaren Toplantıları

Atadan-dededen kalan bir gelenek olduğu için

Ak-Kara, Ölüp-Dirilme, Kız Kaçırma

Belli günlerde oynanan törensel ve büyüsel oyunlar

Yiyecek toplama ve topluca yeme

Meydan, tarla, dam, avlu, büyükçe oda gibi boş olan her alanda

Oyun alanı doğal dekordur.

Gelenekten geldiği için köylünün içinden gelen gönüllü ve hünerli oyunculardır.

Törensel ve büyüsel kökenli köy seyirlik oyunlarında simgesel olarak varolan Eski Yıl ile Yeni Yıl, Yaz ile Kış, Ak ile Kara, Ölüm ile Doğum (Dirilme) arasındaki çatışma, mevsimlik törenlerde ve ritüellerde de temel ve ortak çatışmayı oluşturur.

Köy seyirlik oyunlarıyla ibadet arasındaki benzer özellikler ve kurallar göz önüne alındığında, Anadolu’daki inanç sistemi ve geleneksel kültür uygulamalarından olan Cem Törenleri, Ahîlik Toplantıları ve Yaren Sohbetleri de köy seyirlik geleneğimiz içinde değerlendirilebilir.