TÜRK TİYATROSU - Deneme Sınavı - 13

İbadet ile köy seyirlik oyunlar arasındaki benzerlikler:

Halkbilim ve tiyatro alanında geçmişte araştırma ve inceleme yapan folklor ve tiyatro uzmanları genellikle köy seyirlik oyunlarını temalarına, konularına, amaçlarına ve işlevlerine göre sınıflandırmıştır.

Hayvancılıkla geçinen yörelerde yansılanan Koç Katımı, sıcak bölgelerde çoğunlukla Eylül-Ekim, soğuk bölgelerde Kasım aylarında yapılır.

Saya Gezme ya da Saya Bayramı da, koç katımından yaklaşık yüz gün sonra gerçekleştirilir.

Niğde-Aksaray

Doğaya sıkı sıkıya bağlı olan yörelerde doğa ile yandaş ve barışık olmak için Güneşi Karşılama, Baharı Karşılama (Hıdırellez-Nevruz), Yağmur Yağdırma, Kış Yarısı, Yeni Yıl oyunları oynanmaktadır.

Sivas

Tunceli yöresinde saptanmış Köylü Şehirde adlı oyunda, bir köylünün kentteki akrabalarının yanına gitmesi, iş araması, yansılanır.

Bu eserlerde her kültür için ortak dizge savaş ve sonunda kutsal bir nikah olmuştur. Doğru yanıt 'B'.

B,C,D ve E ifadeleri ibadet ve Köy Seyirlik Oyunları'nın ortak yönlerini verirken A şıkkında bunlara ön hazırlık gerekmediği bilgisi verilmiştir. Halbuki ibadet için de Köy Seyirliği için de ön hazırlık şarttır. Doğru yanıt 'A'.

Saya gezme veya Koç Katımı hayvancılıkla geçim sağlayan köylerin oyunlarındandır. Doğru yanıt 'D'.

A ve B seçeneği hayvansal geçim sağlayan,C ve D seçeneği tarımsal geçim sağlayan bölgelerde sergilenen oyunlardır. Baca Pilavı oyunu güneşi karşılama oyunlarından biridir. Sivas ve yöresinde de oynanır.Doğru yanıt 'E'.

Köy seyirliklerinde ölüler su, yemiş, para ve dua ile diriltilir. Un bu motiflerden biri değildir. Doğru yanıt 'D'.

Köy seyirliklerinde yönetici, oyuncu ve seyirci hakkına verilen ilk dört şık yanlıştır. Zira yönetici pek çok isimle anılır ve oyuncunun kendi isteğiyle katılımı esastır. Ayrıca oyuncular gündelik işlerini de aksatmazlar ve seyirci gerektiğinde oyuna katılır, müdahale edebilir. Doğru ifade 'E' şıkkındadır.

Köy seyirliklerinde dekor yoktur. Herhangi bir alan sahne olabilir. Gelin canlandıracak bir erkek oyuncu bıyık ve sakal kesmeyerek absürd tiyatrodaki gibi oyunu yansılayabilir. Eşkiya canlandıracak bir oyuncu sadece ceketini ters giyse onun eşkiya olduğu anlaşılır. Silah taşımak zorunda değildir. Ayrıca aksesuvar olarak gerçek, yalancı ve canlı aksesuvar kullanılır. Doğru yanıt 'A'.

Ritüeller gönüllü ve topluca gerçekleştirilen törenlerdir. İlkel çağlardan günümüze, insanın gündelik yaşamının dışına çıkarak, insana özgü duygularını (korkularını, dileklerini, beklentilerini, acılarını, sevinçlerini) belli bir zaman ve mekânda, belirli kurallar içinde birlikte paylaştığı uygulamalardır. Doğru cevap B'dir.

İbadet ile Köy Seyirlik Oyunları arasındaki ilişkiden de söz etmek gerekir. Çünkü ibadetin kurallarıyla seyirlik oyunların kuralları arasında pek çok benzerlik vardır. Örneğin; • Nasıl ki ibadeti yönetecek bir din adamının bulunması şartsa, köy seyirlik oyunlarını yönetecek bir bilge kişi ya da yetenekli bir kişinin varlığı şarttır. • Her ikisinde de gerek yönetenlerin, gerek katılımcıların bir ön hazırlık yapması gerekir. • İbadet törenlerinin belli katı kuralları olduğu gibi, köy seyirlik oyunlarının belli kalıpları ve çatıları vardır. Susulacak ve gülünecek yerler bellidir. • İbadet için belli yerler gerektiği gibi, seyirlik oyunlar için de kendine has -köy meydanları, damlar, ev önleri gibi- yerler gereklidir. • İbadet nasıl belli zamanlarda yapılıyorsa, köy seyirlik oyunları da belli zamanlarda yansılanır. • Her ikisinde de kurban adağı-hediye sunmak gerekir. Seyirliklerden Saya Gezme ve Kış Yarısı oyunlarında olduğu gibi. • İbadet törenlerinde de, seyirlik oyunlarda da müzik ve dans ortak anlatım araçlarındandır. Doğru cevap C'dir.

Hayvancılıkla geçinen yörelerde yansılanan Koç Katımı, sıcak bölgelerde çoğunlukla Eylül-Ekim aylarında yapılır. Doğru cevap D'dir.

Saya Gezme ya da Saya Bayramı da, koç katımından yaklaşık yüz gün sonra, yani kuzunun ana rahminde tüylendiği zaman ve elli gün sonra doğumunda yapılır. Bu bayramın bir diğer adı da Çoban Bayramı’dır. Doğru cevap B'dir.

Tarımla geçinen yörelerde ürünün bereketli olması için yapılan oyunlara Hasat Önü, Hasat Sonu Oyunları adı verilir. Doğru cevap C'dir.