TÜRK SOSYOLOGLARI

Ulusun aydınlarının, bilginlerinin yapacağı en büyük iş, bir ulusun dinini, dilini, sanatını halkına doğru olarak anlatmasıdır.

Belirtilen tüm maddeler bireyci eğitim anlayışının yetiştirdiği insan tipi özellikleri arasındadır.

Belirtilen tüm maddeler hangileri İsmail Hakkı Baltacıoğlu’nun yaptığı tanımlar esas alındığında, özelliklerden kültürün içerisinde yer alır.

Mehmet Ali Şevki Sevündük Science Sociale ekolünün Prens Sabahattin’den sonra gelen fakat ekolün görüşlerinin merkezinde yer alan saha çalışmaları yapmasıyla da onu aşan bir sosyologtur.

İsmail Hakkı Baltacıoğlu’nun temel uğraş alanı eğitim ve sosyolojidir.

Yukarıda bahsedilen kişi İsmail Hakkı Baltacıoğlu’dur.

İsmail Hakkı Baltacıoğlu sosyolojide toplumcu anlayışı benimser.

İsmail Hakkı Baltacıoğlu felsefede metafizikçi anlayışı benimser.

Milliyetçi, laik, cumhuriyetçi, halkçı, reformcu olan Baltacıoğlu, faşizmin de şiddetle karşısında yer almıştır.

Baltacıoğlu, din-millet ayrımına karşı çıkarak bu ikilinin birbirinden ayrılamayacağını sürekli vurgulamıştır. Toplumu yaratan temel unsurları kültür birliği, uygarlık birliği ve sosyal işbölümü olarak göstermiştir.

Fransa’da F. Le Play, H. de Tourville ve E. Demolins önderliğinde geliştirilen anket, gözlem ve monografi tekniklerini esas alan, Science Sociale ekolünü ülkemize taşıyan isim Prens Sabahattin; ekolün çizgisinde alan araştırmaları yürüten isim de Mehmet Ali Şevki Sevündük’tür. Sevündük, Science Sociale’in genel yaklaşımından yola çıkarak monografik incelemelerin önemini vurgulamış, monografi ve anket örnekleri hazırlayarak uygulamış bir sosyologtur.

Mehmet Ali Şevki Bey’e göre sosyolojinin basma kalıp ilkelerinin karşısına gözleme ve deneye dayalı bir yöntem konulmalıdır. Gözlem, anket ve monografi teknikleri sosyolojiye pozitivist vepragmatik bir özellik kazandırmıştır. Science Sociale’i diğer sosyoloji ekollerinden ayıran yanı, onun salt bir toplum felsefesi veya öğretisi olmakla kalmayıp, nesnel bir yöntem geliştirmiş olmasıdır. Bu teknikleri kullanan bilimsel sosyoloji, öğretisel sosyolojiden ayrılır. Sosyoloğun bir ahlakçı ya da felsefeciden farkı onun nesnelliğidir.

Sosyoloji konu üzerine kurulmuş değildir. Doğrudan doğruya gözleme dayanır. İkinci el vesikalarla sosyoloji yapılamaz. Sosyolojinin objesi tarih değil, insan gruplarıdır. Bunun için monografik ankete başvurulur. Olaylar yerinde ve yaşarken gözlemlenir. Bu biçimde, uygulama yaparak bilimin gelişmesi uygun olur.

Prens Sabahattin’in görüşlerini, onun ekol açısından eksikliklerini alan araştırmaları da yaparak gideren ve Science Sociale ekolünün Türkiye’deki en önemli temsilcisi olan Mehmet Ali fievki Sevündük’ün tüm çalışmaları, “Osmanlı Tarihinin Sosyal Bilimle Açıklanması” adlı bir kitapta toplanmıştır.

Türkiye’de köye yönelik sosyolojik ilgi 1918’de Meslek-i İçtima Cemiyeti’nin kurulması ile Science Sociale ekolü tarafından başlatılmıştır. Köy araştırmaları yapmak üzere Science Sociale ekolü bir dernek kurmuş, ancak savaş koşulları bu derneğin köy çalışmaları yapmasına izin vermemiştir.

Kurna Köyü çalışmasında, 1936 yılında Kurna köyünün bir sürüsü olduğunu, sığır sayısını, çok eşliliğin yaygın olup olmadığını, köyde kaç ev, kaç koşum hayvanı, aile büyüklüğü ve köyün nüfusunu öğreniyoruz. Kurna’da Sevündük’ü hayrete düşüren şey, İstanbul gibi ülkenin en kalabalık ve en eski tüketim merkezinin bir adım ötesinde, evinin ihtiyaçları için aile bireyleriyle üretim yapan bir yapının bulunmasıdır.

Mehmet Ali fievki Bey, aile ile ilgili çalışmalarında, üretim ilişkileri açısından ailenin önemine dikkat çeken bir anlayış sergiler. Türkiye’de yaşayan halkın toplanış şekillerinive bunlar arasındaki ilişkileri bilimsel yollarla kavramalıyız. Bu yorumu ile Sevündük, üretimde merkeze aile birimini koymakta ve onun etrafında ördüğü ilişkilerin araştırılması gerektiğine dikkat çekmektedir.

Sipahiler fethettikleri toprakları tımar, zeamet ve has adıyla üç sınıfa ayırmıştır. Tımar ve zeamet sipahilere, has şehzadelere, vezirlere, beylerbeyine dağıtıldıktan sonra geriye kalanı “has-ı humayun” adıyla padişaha kalmıştır.

İsmayıl Hakkı Baltacıoğlu sosyolojide E. Durkheim ve Ziya Gökalp’in felsefede H. Bergson’nun ve eğitim alanında da J. J. Rousseau’nun görüşlerinden etkilenmiştir.

Baltacıoğlu faşizm hakkında “Faşizm her şeyden önce gelenekçidir. Faşist geçmişe dayanır, onun ölü geleneklerini mezardan çıkarır ve yaşamın sonsuz kuralları gibi kullanır. Ben ahlakta, sanatta ve sosyal yaşamın hiçbir alanında geçmişe tapınmayı kabul etmem.” Demiştir. Dolayısıyla faşizm gelecekçi değildir.