TÜRK SOSYOLOGLARI

Çalışmalarının “çeşitliliği” ve “çok yönlülüğü”ne dikkat edilirse onun temel hedefinin “Türkiye’de yerli ve millî bir düşünce geleneği kurmak” olduğu görülür. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Determinizm ve Hürriyetçilik, tarihi metot ve bütüncü görüş, Fındıkoğlu'nun metodolojik görüşleri arasında yer almaktadır. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Fındıkoğlu'nun üniversitelerin sosyal olanla siyasal olan arasında bir bağ kurması gerektiğine ilişkin herhangi bir görüşü bulunmamaktadır. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Fındıkoğlu, öncüllerde yer alan tüm eğitim-öğretim ilkelerini savunmaktadır. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Milliyet Nazariyeleri ve Milli Hayat: Milliyetin manasını ve önemini siyasi menfaatlere göre değil, toplumsal değerler açısından değerlendirmeye çalıştığı bir eserdir.

Milliyet Nazariyeleri:Milliyetin bir şuurlaşma, hürriyete dair bir şuur olmasından hareketle,milliyeti,toplumsal hürriyeti sağlayacak bir ideal olarak tespit ettiği eserdir.

İçtimâiyat Dersleri:Liseler ve öğretmen okulları için sosyoloji ders kitabı olarak hazırladığı bir eserdir.

Nazari Ahlak:Fransız filozofu Abel Rey’in, Morale théorique isimli kitabının tercümesidir.

Amelî Ahlâk Mebâhisi:Fransız filozofu Abel Rey’in Morale pratique adlı eserinin çevirisidir.

A,B,C,D şıkları fikri-ademimerkeziyetin kavram ve içeriğini verirken, E şıkkı Ziyaeddin Fahri Fındıkoğlu'nun tercih olayları açıklarken tercih etmiş olduğu tarihi metot kavramıyla ilişkilidir.

Mehmet İzzet,sosyolojiyi toplumsal olaylara ait şüphelerini,belirsiz endişelerini azaltan bir ilaç gibi kullanır.Bu nedenle çok derin araştırmalar yapar.Amacı bir ispata ulaşmaktan ziyade, olumlu-olumsuz taraflarını göstererek,yeni düşünceler ortaya koyabilmektedir.Zihin dünyasının bu konuda olan yönelimini gösterdiği eser ise İçtimaiyatın Noksanları adlı makalesidir.

Medeniyetin mümkün olması cemiyetin var olmasına bağlıdır.Medeniyeti muhafaza eden ve onu bireylere ileten cemiyettir.Medeni insanın ait olduğu cemiyetler ile faaliyetler amacının çeşitli olmasından kaynaklı, sosyolojinin ilk amacı cemiyetlerin tasnifini yapmaktır.

Cemiyet hayatına hakim olan amaçlar, her cemiyette sınırlı veya sınırsız bir şekilde olabilir.Buna bağlı olarak yapılan sınıflandırmada, amacı sınırlı olan cemiyetler tek amaç güden cemiyetlerdir.Amaçları birden fazla olan cemiyetler ise toplum biliminin asıl konusunu oluşturan toplumlardır.

Türk sosyolojisinde Ziya Gökalp ve Prens Sabahaddin ile bir kronolojik zincir başlamıştır.Bu halkayı daha sonra Mehmet İzzet devam ettirmiştir.Mehmet İzzetten sonra ise Ziyaeddin Fahri Fındıkoğlu halkaya eklenir.Ünitede,resim 2.2 kısmında Ziyaeddin Fahri Fındıkoğlu'nu tanımlarken bu sıralamaya yer verilmiştir.

Ferdi şuurdan ayrı bir kolektif şuur vardır.Uzun zaman içinde aynı kalan değişmeyen bazı sosyal realiteler, bu realite havası içinde yaşayan fertlerden ve iradelerden bağımsız bir çeşit kolektif şuur olayların varlığını gösterir.Askerler değişse de ordunun kalması, memurlar değişse de bir memurluk sınıfının varlığını devam ettirmesi bu durumlara örnek olarak verilebilir.

Fındıkoğlu'nun sosyolojinin metoduna dair benimsediği görüşler 

determinizm ve hürriyetçilik, tarihi metot ve bütüncü görüş olarak üç başlık altında toplanabilir. Fındıkoğlu sosyal bilimlerde mutlak hakikatler peşinde koşmanın doğru olmadığını belirtmiştir.Bunu da "Mutlak hakikatler peşinde koşmak,tabiata esaret gibi,mevcuda esaret neticesini doğuracaktır." sözünden anlayabiliriz.Bu cümlesi ile  sosyal olguları anlamak için "determinizm ve hürriyetçilik" metodununun önemine vurgu yapmaktadır.

Mehmet İzzet, 1891 yılında İstanbul’da doğmuştur. Doğru cevap A seçeneğidir.

Mehmet İzzet, çalışmalarına felsefe tarihi ile başlamış daha sonra ahlaka yönelmiştir. Düşünce yapısı onu, sosyolojiden felsefi idealizme ve özellikle de Alman romantiklerinin idealizmine götürmüştür.

İzzet, milliyet hakkındaki toplumsal ilerleme ve dinamikleri şu şekilde dile getirir: İlkel insan için tabiat ve tabiatla renklenmiş cemiyet doğrudan doğruya bir veridir. Orada cemiyet bir olgudur. Çağdaş insan için ise cemiyet daima ıslaha ihtiyaç gösterir. Edebiyatla, ilimle, sanayiyle, adalet ile olgunlaşmaya muhtaçtır. Bu açıdan milliyet bir olgu olmaktan ziyade bir ülküdür. Veri olmaktan çok yapıdır. İradenin ürünüdür, siyasi sahada demokrasi ile müttefiktir. İzzet “Milliyet Nazariyeleri ve Millî Hayat” da milliyetin manasını ve önemini siyasi menfaatlere göre değil, toplumsal değerler açısından değerlendirmeye çalışır.

Cemiyet hayatına hâkim olan amaçlar, düşünceler, her cemiyette bir sınırlı (muayyen) veya sınırsız (muaddal) olabilir. Buna bağlı olarak şöyle bir sınıflandırma yapılabilir: 1. Amacı tek, sınırlı cemiyetler (toplumlar); teşkilatlı ve teşkilatsız olarak ikiye ayrılır. Teşkilatsız olanlar: ortak bir duygu (galeyan, herhangi bir ihtiras) ile harekete geçen kalabalık gibi, Teşkilatlı olanlar: her çeşit uzmanlaşmış topluluklar, şirketler gibi. 2. Amaçları birden fazla olan cemiyetler: Toplum bilimin asıl konusunu oluşturan toplumlardır. Bunlarda iki kısma ayrılır. Teşkilatsız olanlar: Farklı alanlarda bulunan fakat uzmanlaşma ve iş bölümünün olmadığı veya çok az olduğu ilkel cemiyetler. Teşkilatlı olanlar: Farklı alanlarda iş bölümünü uygulayan, uzmanlaşmanın olduğu teşkilatlardır.

Mehmet İzzet, Edebiyat Fakültesi Dergisi’nde felsefi idealizmdeki ilk denemesi olan Muasır Hayat ve Büyük Adamlar’ı yayımladıktan sonra “Milliyet Nazariyeleri ve Millî Hayat”ı tamamlar. Hayat mecmuasındaki yazılarının yanı sıra bıraktığı eserlerin en önemlisi “Milliyet Nazariyeleri”dir.

Çalışmalarının “çeşitliliği” ve “çok yönlülüğü”ne dikkat edilirse onun temel hedefinin “Türkiye’de yerli ve millî bir düşünce geleneği kurmak” olduğu görülür. Bu amaca yönelik olarak çeşitli monografik çalışmalar yapmış, çeviri faaliyetlerinde bulunmuş, Türkiye’nin güncel problemleriyle ilgili temel eserler ortaya koymuş, çeşitli sivil toplum kuruluşlarını ve yayın organlarını kurarak bilimsel ve felsefi birikime katkıda bulunmuştur.

Fındıkoğlu sosyolojinin konusunu açıklamak için Altınova adlı bir Türk şehri hayal eder. Araştırmacı bu şehirde gezerken Altınovalıların Türkçesinde örf ve âdetlerinde, edebî ve estetik zevklerinde farklılık gözler. Ameleler, öğrenciler, memurlar, askerler, emekçiler gibi farklı toplum kesimleri vardır. Araştırmacı bu şehirden ayrılıp tekrar döndüğünde Altınovalıların amele hayatı, burjuva hayatı, eğlencesi, şivesi, zevkleri, örf ve âdetlerinin bu olaylara katılan fertlerin varlıklarından ayrı bir realite teşkil ettiğini görür. Bu şehrin estetik zevki, bu zevki duyan fertlerin doğup ölmelerine ve başkalaşmalarına rağmen bir süre aynı kalmaktadır. Ortada değişmeyip nesilden nesile devredilen bir şey var. Bu şey ya her çeşit gelenek gibi donmuş bir görünüş taşır ya da estetik zevk ve dinî duygularda olduğu gibi oldukça akıcı bir şekilde görülür. Bir neslin fertleri bu şeyleri hazır ve yapılmış bulurlar.