TÜRK SİYASAL HAYATI

İlk bakışta devletçi modele benzemekle birlikte ithal ikameci modelde devlet kesiminin özel sektöre desteğinin ön plana çıkmasıyla ondan ayrılan yeni bir “karma ekonomi” modeli ortaya çıkar. Bu yapı içinde devletin rolü çeşitli müdahale araçları ile özel girişimi sınırlamak ve denetim altında tutmaktan çok onu teşvik etmek olur.

1970’lerin ortasında yaşanan petrol krizi, azgelişmiş ülkeler üzerinde iki olumsuz etki yapar. Biri ham petrole ödenen bedelin yükselmesi, diğeri sanayileşmiş ülkelerin kendi açıklarını kapatma çabası içinde ihraç mallarının fiyatlarını yükseltmeleridir. Bu nedenlerden dolayı azgelişmiş ülkeler, hem petrol giderlerini karşılamak için hem de sanayileşmiş ülkelerden ihraç etmek zorunda oldukları malların fiyat artışlarını da karşılamaya yönelik olarak borçlanmaya hız verirler.

Ahmet Mithat Efendi, Ekonomi Politik ve Hallü’l Ukad adlı kitaplarında Adam Smith’in serbest iktisat fikrini eleştirir. Ona göre Adam Smith’in teorisi sadece İngiltere’nin gerçekleriyle bağdaşabilir. Hemen bütün hammaddesini dışarıdan temin eden ve geniş bir deniz ticaret filosuna sahip olan bu ülke için serbest ticaretten başka başvurulacak bir yol yoktur. Doğru cevap E seçeneğidir.

Musa Akyiğitzade mutlak bir korumacılıktan yana değildir. “Bebek endüstri” ilkesini savunur. Dış rekabete karşı korunan iş kollarında zamanla fiyatların düşüp iç üretimin dışarıyla rekabet edebilir hale geleceğini belirtir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Milli iktisat politikaları doğrultusunda, yabancı şirketlerin ayrıcalıklarına son verilir ve aynı tarihi taşıyan Temettü Vergisi Hakkında Kanun-ı Muvakkat ile o güne kadar gelir vergisi ödemekten muaf olan yabancı şirketler de vergi mükellefi haline getirilir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Kadro dergisi etrafında toplandıkları için Kadrocular olarak adlandırılanlar; Burhan Asaf Belge, Şevket Süreyya Aydemir, Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Vedat Nedim Tör, İsmail Hüsrev Tökin ve Mehmet Şevki Yazman'dır. Doğru cevap E seçeneğidir.

BBYSP ile Türkiye’de dokuma, maden, selüloz, kimya ve seramik sanayinin kurulması amaçlanır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Bretton-Woods ile Amerikan doları, altına eş düzeyde bir uluslararası rezerv para olarak kabul edilmiştir. Doğru cevap A seçeneğidir.

1948 Türkiye İktisat Kongresi'ne göre devletin yalnızca temel kamu hizmetlerini yerine getirme dışında ekonomide işletmeci olarak bir rol üstlenmemesi istenir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Sadun Aren, Sabri Ülgener ve Osman Okyar gibi akademisyen iktisatçılar Keynesyen düşüncenin Türkiye’de tanınmasında rol oynarlar. Doğru cevap A seçeneğidir.

1958 İstikrar Tedbirleri olarak bilinen tedbirlere göre  para arzını denetim altına almak için Merkez Bankası’nın kaynak kullanımlarına sınırlama getirilir. Doğru cevap B seçeneğidir.

24 Ocak Kararları ile  fiyat denetimlerinin kaldırılması öngörülür.Doğru cevap E seçeneğidir.

Meşrutiyet döneminde serbest rekabet koşulları nedeniyle zanaatkarların ekonomik durumları daha iyileştirilerek refah ortamı sağlanmamış aksine durumları koşullar nedeniyle kötüleşmiştir. Doğru cevap D seçeneğidir.

II. Meşrutiyet döneminde temel tüketim mallarının yokluğu ve kıtlığı karşısında hükümet öncelikle karne uygulamasına başvurmuştur.

II. Meşrutiyet döneminde yabancı uyruklular ve Osmanlı uyrukluların aynı vergi ve ödentilerle yükümlü kılınması Memalik-i Osmaniye'de Bulunan Ecnebilerin Hukuk ve Vezaifi Hakkında Kanun-i Muvakkat ile sağlanmıştır.

"Cumhuriyetin sosyo-ekonomik politikaları, ittihatçıların 1913'te uygulamaya koymuş oldukları milli iktisat programının bir devamıydı" sözü Erik Jan Zürcher'e aittir.

İzmir İktisat Kongresi 17 Şubat-4 Mart 1923 tarihleri arasında düzenlenmiştir.

1930'larda başlayan düşüncelerden olan devletçiliği "ferdin yetmediği yerde devletin varlık göstermesi" olarak tanımlayan isim Ahmet Ağaoğlu'dur.

Barker Misyonu Raporunda Türkiye'nin uluslararası iş bölümü kapsamında bir tarım ülkesi olarak gelişmesi tavsiye edilmiştir.

24 Ocak kararlarıyla, uygulanmakta olan korumacı-müdahaleci politikaların yerini daha liberal uygulamalar almıştır.