TÜRK SİYASAL HAYATI - Deneme Sınavı - 8

1958 İstikrar Tedbirleri olarak bilinen tedbirlere göre  para arzını denetim altına almak için Merkez Bankası’nın kaynak kullanımlarına sınırlama getirilir. Doğru cevap B seçeneğidir.

24 Ocak Kararları ile  fiyat denetimlerinin kaldırılması öngörülür.Doğru cevap E seçeneğidir.

Meşrutiyet döneminde serbest rekabet koşulları nedeniyle zanaatkarların ekonomik durumları daha iyileştirilerek refah ortamı sağlanmamış aksine durumları koşullar nedeniyle kötüleşmiştir. Doğru cevap D seçeneğidir.

II. Meşrutiyet döneminde temel tüketim mallarının yokluğu ve kıtlığı karşısında hükümet öncelikle karne uygulamasına başvurmuştur.

II. Meşrutiyet döneminde yabancı uyruklular ve Osmanlı uyrukluların aynı vergi ve ödentilerle yükümlü kılınması Memalik-i Osmaniye'de Bulunan Ecnebilerin Hukuk ve Vezaifi Hakkında Kanun-i Muvakkat ile sağlanmıştır.

"Cumhuriyetin sosyo-ekonomik politikaları, ittihatçıların 1913'te uygulamaya koymuş oldukları milli iktisat programının bir devamıydı" sözü Erik Jan Zürcher'e aittir.

İzmir İktisat Kongresi 17 Şubat-4 Mart 1923 tarihleri arasında düzenlenmiştir.

1930'larda başlayan düşüncelerden olan devletçiliği "ferdin yetmediği yerde devletin varlık göstermesi" olarak tanımlayan isim Ahmet Ağaoğlu'dur.

Barker Misyonu Raporunda Türkiye'nin uluslararası iş bölümü kapsamında bir tarım ülkesi olarak gelişmesi tavsiye edilmiştir.

24 Ocak kararlarıyla, uygulanmakta olan korumacı-müdahaleci politikaların yerini daha liberal uygulamalar almıştır.

guı

fsg

1908’te yani ilkinden yaklaşık otuz iki yıl sonra Osmanlı İmparatorluğu’nda Meşrutiyet ikinci kez ilan edilir.

I. Meşrutiyet liberalizminin beraberinde getirdiği serbest rekabet koşulları altında Müslüman zanaatkârlar yoksullaşarak mesleklerini yitirirler. Lonca düzeni içinde sağlanan dayanışma ile varlığını sürdürebilen Müslüman esnaf, loncaların kaldırılmasından olumsuz etkilenir.

Birinci Dünya Savaşı II. Meşrutiyet liberalizmini temelinden sarsacak etkiler yapar. Pazar mekanizmasının etkinliğini yitirmesi, liberalizmde aradığını bulamayan hükümeti ve aydın çevresini başka arayışlara iter. Bu yeni düşünce Alman kökenli “millî iktisat”tır.

Savaşlar, isyanlar ve yükselen milliyetçi dalga II. Meşrutiyet liberalizminin sonunu getirir. Bilhassa Balkan Savaşları Meşrutiyet liberalizmine ağır darbe vurur. Bundan sonra İttihatçılar Anadolu ve Müslüman-Türk unsur merkezli bir siyasete yönelirler. Siyasette ve yönetimde İttihatçıların ülkeyi ele geçirip otoriter bir şekilde yönetmeleri ile kendini gösteren bu durum, ekonomide de liberal politikaların terk edilmeye başlandığı, yabancıların, özellikle gayrimüslim unsurların dışlandıkları, Müslüman-Türk unsurun ise imtiyazlı bir konum elde etmeye başladığı bir hal alır.

Osmanlı iktisadi düşüncesinde serbest dış ticaret fikrine sistematik ilk eleştiriler bir Kazan göçmeni olan Musa Akyiğitzade’den gelir.

İzmir İktisat Kongresinde alınan kararların bağlayıcılığı olmamakla birlikte simgesel öneme sahiptir. Ankara Hükümeti İktisat Vekâleti tarafından düzenlenir. İzmir İktisat Kongresi’nde devletin ekonomiye müdahalesine ihtiyatla yaklaşılır. 1920’ler boyunca izlenen iktisat politikalarının kongre kararları ile paralellik gösterdiği söylenebilir. Bunların başlıcaları 1924’te özel girişimleri finanse etmek için Türkiye İş Bankası’nın kurulması, 1925’te Aşar vergisinin kaldırılması, 1927’de sanayi alanında özel girişim ve yatırımlarını teşvik için 1913 tarihli Teşvik-i Sanayi Kanunu’nun yeniden düzenlenerek yürürlüğe girmesidir.

1934’de uygulamaya konan Birinci Beş Yıllık Sanayi Planı’nın (BBYSP) ana hedef ve stratejisi, ülkenin yerüstü kaynaklarını değerlendirerek ithalata konu olan özellikle şeker, dokuma ve kağıt başta olmak üzere temel gereksinim maddelerini yurt içinde üretme; yerel veya bölgesel tarımsal üretime ve doğal kaynaklara dayanan sınai üretim birimleri kurma; kurulacak sanayi tesislerinin, kuruluş yerlerinin hammadde ve işgücü kaynaklarına yakın olmasıdır

21 Temmuz 1946’da ilk kez çok partinin katıldığı, tek dereceli milletvekili genel seçimleri yapılır