TÜRK SİYASAL HAYATI - Deneme Sınavı - 5

Devleti, meşru güç kullanmak hakkına sahip tek güç olarak tanımlayan kişi Max Weber'dir.

Vesayet

Ordunun farklı savaş metotlarında yetkinleşmesini sağlamak

Devletin gerilemesine giden yolun askeri yenilgilerle başlamış olması

Osmanlı Meclisinin yeniden açılıp İkinci Meşrutiyetin başlatılması

Genel Kurmay Başkanının siyasi kimliği ortadan kalkmıştır177

Ordu İç Hizmet Kanununun Çıkarılması

1961 Anayasasının kabulü

Ülkenin demokrasiye geçmekte erken davranmış olması

OYAK

Türkiye'de dinsel semboller ve modeller kamusal alanın dışında bırakılmak istenmiştir. Bu bağlamda Türkiye'deki laiklik tipi genellikle Fransa'ya benzetilmektedir.

Osmanlı'da "dinin varlığını devam ettirebilmesi için devletin yaşamasının elzem olduğu" anlayışı "Din-ü devlet" formülü üzerinden ifade edilirdi.

Osmanlı Devleti'nin, geniş bir coğrafya üzerinde ve dönemin dünya sistemi içinde aktif bir aktörü olarak varlığını sürdürdüğü düzen, 17. yüzyıl ile birlikte yavaş yavaş irtifa kaybetmiştir.

Devletin, "bütün din ve mezheplere eşit mesafede" durduğu laiklik tipi, ikinci tip laikliğe girmektedir ve dünyadaki en bilinen örneği Amerika Birleşik Devletleri'dir.

17 Kasım 1924'te kurulan Terakkiperver Cumhuriyet Partisi'nin kurucular kurulunda, Ali Fuat Cebesoy, Adnan Adıvar, Rauf Orbay, Refet Bele, İsmail Canbolat, Feridun Fikri Düşünsel, Sabir Sağıroğlu, Rüştü Paşa gibi isimler varken, kurulun başkanı da Kazım Karabekir olmuştur.

Tımarlı Sipahi; Osmanlı’da köylüler tarafından ekilip biçilen topraklar karşılığı alınacak vergileri toplayan, bunun karşılığında padişahın kendisi için takdir ettiği miktarda “cebeli” adı verilen silahlı ve atlı asker bulunduran kişidir. Sipahi, kendisine tahsis edilen topraklarda yaşar ve savaşlardaki görevine ek olarak normal zamanlarda kendi bölgesinde kamu düzenini ve güvenliğini koruma yükümlülüğünü üstlenir. Doğru yanıt B seçeneğinde verilmiştir.

1699 Karlofça Anlaşmasının ardından başlayan yenilenme girişimleri, Onsekizinci Yüzyılın sonlarına gelindiğinde iyiden iyiye hız kazanmıştır. Bu süreçte, savaş meydanlarında karşılaşılan başarısızlıklardan hareketle ilk reformlar askerî alandan başlatılır. Bu çerçevede atılan ilk adım 1773 yılında  Mühendishane-i Berri Hümayun'un kurulması olmuştur. ardından   Mühendishane-i Bahri Hümayun kurulmuştur. Nizam-ı Cedid ordusu ise 1792'de kurulmuştur. Doğru yanıt A seçeneğinde verilmiştir.

Askerlerin siyaset üzerindeki etkisini doruğa çıkaran 31 Mart Olayı (13 Nisan 1909’da yaşanmıştır) Padişaha bağlı kalan, İstanbul’da konuşlanmış Birinci Ordu birliklerinin, muvazzaf ve emekli askerler ile halktan bir grubun desteğini alarak başlattıkları isyan hareketidir. Hükümetin istifasını, ayrıca tasfiye edilen subayların işbaşına getirilmesini istemişlerdir.   Bu gelişmeler üzerine Selanik’teki Üçüncü Ordu Komutanı Mahmut Şevket Paşa, Meşrutiyeti savunmak için harekete geçmiş ve sivillerin de katılımıyla oluşturan Harekât Ordusunun başında İstanbul'a doğru yola çıkmıştır. Ordunun kurmay başkanlığını ise o zaman Kolağası (Kıdemli Yüzbaşı) rütbesinde olan Mustafa Kemal yapmıştır. Doğru yanıt C seçeneğinde verilmiştir.

Birinci Balkan Savaşı sonrasında Balkan coğrafyasında yaşanan başarısızlıklar sonucunda daha sonra paşa unvanını alacak olan Enver Bey harekete geçmiştir. Edirne’nin barış anlaşmasıyla düşmanlara bırakılacağını gören İstanbul’da konuşlu ihtiyat birliklerinin komutanı Enver Bey, askerleriyle birlikte sadrazamlık binasını basar; çıkan kargaşada Harbiye Nazırı Nazım Paşa öldürülür. Tarihe “Babıâli Baskını” olarak geçen bu olay neticesinde İTC yönetim süreçlerini büyük oranda kendi kontrolüne almıştır.

Birinci Meclisin açılmasından sonra Kuva-yı Milliyeyi düzenli ordu çatısı altında toplamak en önemli önceliklerden biri olmuştur. Bundan dolayı, ülkenin farklı yerlerinde bulunan ve daha önce kurulmuş olan milis birliklerine düzenli orduya katılma çağrısı yapılır. Bu çağrıya uymayanların üzerine ise askeri birlikler gönderilir. Söz konusu çağrıya karşı çıkan isimler arasında en ünlüsü emri altındaki Kuvva-ı Seyyare ile Çerkes Ethem Beydir.