TÜRK MUTFAK KÜLTÜRÜ

1721’de Yirmisekiz Mehmed Çelebi’nin elçiliği sırasında verdiği davetler Paris’te Türk modasının yayılmasında önemli bir aşamadır. Elçi Mehmed Efendi’nin giydikleri, verdiği ziyafetlerde ikram ettikleri, misafirlerine sunduğu kahveler o kadar büyük bir etki yaratır ki tüm Paris sosyetesi onun misafiri olmak için can atar. Doğru yanıt B'dir.

1721 de yirmisekiz Mehmed Çelebi'nin elçiliği sırasında verdiği davetler Paris'te Türk modasının yayılmasında önemli bir aşamadır. Doğru yanıt D'dir.

Uzakdoğu’yu Batı’ya bağlayan ticaret yollarından biri de Baharat Yolu’dur. Milattan önceki yıllarda Çinlilerin başlattığı tarçın, kakule, zencefil, zerdeçal gibi baharatların ticareti Avrupa’ya iki ana yol üzerinden gelirdi. Bunlardan biri Orta Asya üzerinden geçen İpek Yolu’ydu. Diğer yol ise Hindistan ve Seylan’dan (Sri Lanka) Kızıldeniz’deki Akabe Körfezi, Yemen kıyıları ya da Basra Körfezi’ne ulaşan deniz yoluydu. Bu limanlarda gemilerden boşaltılan baharat, kara yoluyla Fenike ve Filistin kıyılarına, Mısır’da İskenderiye’ye ve Karadeniz’e ulaştırılırdı. Sonra yine deniz yoluyla Avrupa’ya taşınırdı. Doğru yanıt A'dır.

İslam dünyasının çokça kullandığı baharatlardan olan safran, bugün Müslüman ülkeler dışında en çok İspanya’da kullanılmaktadır. Bunda İspanya’nın bir zamanlar Müslüman egemenliğinde (Endülüs Emevileri) kalmasının ve ortak bir baharat zevki oluşmasının da katkısı vardır. Doğru yanıt C'dir.

Yufadan yapılan bir tatlı olan baklava, birçok kültürde bu şekilde yazılırken Lübnan Arapçasında “baklawa” şeklinde yazılmaktadır. Doğru yanıt E'dir.

Yüzyıllar boyunca Doğu’dan Batı’ya ipek ve baharat taşıyan kervanlar, dünyada evrensel denebilecek ilk ticaretin doğmasına vesile olmuşlardır. Sıcak iklimlerde kimilerine göre yemeğin bozulmasını önlemek için kimilerine göre ise tadından dolayı bolca baharat kullanılması ile çoğu ilacın baharattan yapılması bu ticaretin boyutunu gün geçtikçe artırmış- tır. Geldiği yolun uzaklığı baharatın değerine değer katınca da ancak varlıklı kesimin satın alabildiği çok önemli bir ticari emtia haline gelmiştir. Uzakdoğu’yu Batı’ya bağlayan ticaret yollarından biri de Baharat Yolu’dur. Milattan önceki yıllarda Çinlilerin başlattığı tarçın, kakule, zencefil, zerdeçal gibi baharatların ticareti Avrupa’ya iki ana yol üzerinden gelirdi. Bunlardan biri Orta Asya üzerinden geçen İpek Yolu’ydu. Diğer yol ise Hindistan ve Seylan’dan (Sri Lanka) Kızıldeniz’deki Akabe Körfezi, Yemen kıyıları ya da Basra Körfezi’ne ulaşan deniz yoluydu. Bu limanlarda gemilerden boşaltılan baharat, kara yoluyla Fenike ve Filistin kıyılarına, Mısır’da İskenderiye’ye ve Karadeniz’e ulaştırılırdı. Sonra yine deniz yoluyla Avrupa’ya taşınırdı.

Osmanlı döneminde şerbet ikramı o kadar yoğundur ki neredeyse her özel gün için ayrı bir şerbet yapılır. O günlerden bugünlere şerbet-i vilâdet yani lohusa şerbeti geleneği kalır. Doğru yanıt B'dir.

Kahve

Fernand Braudel, kahvenin Osmanlı’da ilk defa 1511 tarihinde kullanılmaya başlandığını iddia ederken Peçevî İbrahim Efendi, kahvenin İstanbul’a ilk defa H.962 (M.1555)yılında girdiğini ve bu tarihten önce Rumeli’de kahve ve kahvehanenin bilinmediğini yazar. Doğru yanıt E'dir.

Fernand Braudel, kahvenin Osmanlı’da ilk defa 1511 tarihinde kullanılmaya başlandığını iddia etmiştir. Doğru yanıt A'dır.

Mısır, Suriye, Lübnan ve Ürdün’de yapılan kishk, Irak’ta kushuk, Yunanistan’da trahana, Macaristan ve Finlandiya’da tahonya/talkuna tarhanaya benzer ürünler arasındadır. Doğru yanıt C'dir.

Yüzyıllardan beri insanların önemli gıda maddelerinden biri olan şeker, 18. yüzyılın sonuna kadar sadece şeker kamışından üretilirdi, Bu sebeple lokum da bu süre zarfında şeker kamışından üretilen şeker ile yapılmış olmalıdır. Doğru cevap E'dir.

Venedikli botanikçi Prospero Alpino yazdığı kitapta kahveden ve Osmanlıdan sıkça bahseden. 1615 'te Venedikte kahve yapıp satan dükkanlar açılmaya başlar. Sorunun cevabı B dir.

Yatık döner olarak bilinen Tortum (Erzurum)’un cağ kebabı, kuzunun kızaran kısımlarına boydan boya ince bir şişin saplanıp şişin altından etin yaprak şeklinde kesilmesiyle oluşmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Yoğurt, tuluk adı verilen hayvan derisine konunca ahşap bir aletle yayılarak tereyağı elde edilir. Doğru cevap D'dir.

Kaşgarlı Mahmud’un 11. yüzyılda Türklehçelerini bir araya toplayan Kitab-ıDivan-ı Lugat’t Türka dlı Türkçe sözlüğünde iki ayrı biçimde yuvga ve yupka olarak geçiyor;anlamı ince ekmek. Sorunun cevabı B'dir.

Osmanlı sarayında helvalar haricinde baklava, reçel, rûb (marmelat) ve macun türün- den çeşitli tatlılar imal edilirdi. Şerbet tatlı değil şuruptur ve çeldirici olarak kullanılmıştır. Sorunun cevabı D dir.

Unger, 1837 yılında yayınlanan doğuya özgü şekerlemeler konusundaki kitabında şöyle der: “ Okuyucularım, bazı yöntemlerini anlayınca, her türlü lohusa şerbetini kolaylıkla yapabileceklerini göreceklerdir.” 1835 yılı çeldirici olarak kullanılmıştır.

Kuzu çevirme Osmanlı mutfağı’na ait yemek tarifleri arasında yer almasada TûrâbiEfendi’nin (1864) yemek kitabında Biryan veya Orman Kebabı adıyla kuzu çevirmeye çok benzeyen bir tarif yer almaktadır. Sorunun cevabı C dir.

On yedinci yüzyılda Anadolu’yu ziyaret eden Pietro Della Valle “Yemekte eğer pirinç yoksa buna Türk usulü yemek demiyorlar.” diye yazarken Osmanlı mutfağıyla ilgili çok önemli bir tespitte bulunur. Ünitede geçen diğer yabancı isimler çeldirici olarak kullanılmıştır Sorunun cevabı B dir.

19. yüzyıl ortalarında, kahve bitkisinin ölümüne yol açan bir yaprak hastalığı, Brezilya dışında pek çok yerde kahve üretiminin durmasına neden olur. Buda kahve üretiminde bir dünya devinin doğmasına neden olur. Günümüzde kahve üretiminde önemli pay sahibi olan ülkeler şıklarda çeldirici olarak kullanılmıştır. Sorunun cevabı D dir.