TÜRK MUTFAK KÜLTÜRÜ - Deneme Sınavı - 18

Yukarıda belirtilen farklılığın temel nedeni dini inancın getirdiği yenilikler ve yasaklar olmuştur.

Sözü edilen ürün veya ürünler baharatlardır.

Türk mutfak kültürü zaman içerisinde coğrafyanın etkisi, ticaret, göçler, savaşlar, dinsel ya da siyasal nedenlerle değişim gösterebilir. Türklerin köklü tarihleri ve katettikleri alanın büyüklüğü göz önüne alındığında çok çeşitli milletlerle kültür alışverişinde bulunulması kaçınılmazdır. Ancak Türk mutfak kültürünün değişimiyle obezitenin yaygınlaşması, iklimin değişmesi, maddi durumun, damak tadındaki değişimlerin doğrudan ilgisi yoktur. Bu nedenle doğru cevap C'dir.

Akdeniz' deki besin ortaklığı İslamiyet' e domuz etinin girmesinin yasaklanmasıyla 7. yüzyılda son bulmuştur.

En çarpıcı yeniliklere yol açan ürünler kahve, tütün, çay ve çikolata olmuştur. Doğru yanıt E'dir.

Balkanlardaki Türk kültürü, mutfak ve yemek çeşitliliği açısından yerel halkları etkilemiş, aynı zamanda kendisi de etkilenmiştir. Örneğin, Balkanlar’daki diğer Müslüman milletler olan Boşnak ve Arnavutlarla yemek kültürü açısından pek çok benzer yemek bulunmaktadır. Elbasan tava, Arnavut ciğeri, Boşnak böreği, etli büryan, damat paçası, etli tirit, kaymaçina, şekerpare, somokof, hünkariye, tulumba ve daha birçoğu bu kültürel etkileşimin mutfağa yansıyan lezzetleridir. Doğru cevap B'dir.

Orta Asya steplerinde doğup tüm dünyaya yaygınlaştırdığımız yiyeceğimiz yoğurttur. Doğru cevap A' dır.

Avrupa’nın hem lezzet hem de ilaç olarak baharata olan talebi arttıkça Osmanlı, Venedik ve Ceneviz üçlüsüne varlarını yoklarını verir hâle geldiler. Doğru cevap A'dır.

Çiğ etin çeşitli baharatlar ve tuzla kurutulmasıyla yapılan pastırma, Orta Asya’dan bize kalan yiyecekler arasındadır. Orta Asya’dan batıya akın eden Türk Hun süvarilerinin eyerlerindeki heybelerde duran pastırma basturma /bastırma fiilinden gelir. Doğru cevap D' dir.

Osmanlı İmparatorluğu yükseliş döneminde Mısır, Doğu Avrupa ve İç Asya’ya kadar uzanmıştır. Çöküşe kadar pek çok bölgeyi elinde tutan Osmanlı’nın hüküm sürdüğü yerlerdeki yemek kültürleri üzerinde çok büyük etkisi olmuştur. Doğru cevap B'dir.

Osmanlı İmparatorluğu mutfak kültürü içerisinde etkilediği kadar etkilendiği alanlar da vardır. Karşılıklı etkileşimin en ilginç örneği bugün hâlâ severek tükettiğimiz tavukgöğsü tatlısıdır. Osmanlıların içinde pirinç unu, süt ve şeker olan her karışıma muhallebi dedikleri bilinmektedir. Fatih Sultan Mehmed dönemi mutfak defterlerinde muhallebi için tavuk alındığı kayıtlıdır ve tavukla yapılan bu muhallebinin, tavukgöğsü olduğu söylenebilir. İlginç olan bugün Türk tatlısı zannettiğimiz tavukgöğsünün Abbasi mutfağından Bizans mutfağına, oradan da Osmanlı’ya geçmiş olması ve günümüzde sadece ülkemizde yapılmasıdır. Doğru cevap E'dir.

Venedikli botanikçi Prospero Alpino, yazdığı kitapta kahveden ve Osmanlı’da sıkça tüketildiğinden bahseder. 1615’te Venedik’te kahve yapıp satan dükkânlar açılmaya başlar. Doğru cevap A'dır.

Selçuklular devrinde ayran; yoğurda bir miktar su ilave edildikten sonra bişekle dövülerek yayılır veya nehre denilen üstüvane (bir nevi silindir) şeklinde hususi olarak hazırlanmış toprak küplerde veya derilerde çalkanır. Doğru cevap B' dir.

Ana vatanı Osmanlı toprağı olmasa da tüketim şekli ve miktarıyla tüm Osmanlı coğrafyasını etkileyen yiyeceklerden biri de pirinçtir. Uzakdoğu ve Hindistan’da çok eskiden beri tarımı yapılan ve yenilen pirincin Orta Asya vasıtasıyla Türkler tarafından tanınması ve mutfakta giderek kendine daha fazla yer edinmesi, zaman içerisinde Türklerin yüksek miktarda pirinç tüketmeleri sonucunu doğurur. Doğru cevap C'dir.

Çiğ etin çeşitli baharatlar ve tuzla kurutulmasıyla yapılan pastırma, Orta Asya’dan bize kalan yiyecekler arasındadır. Orta Asya’dan batıya akın eden Türk Hun süvarilerinin eyerlerindeki heybelerde duran pastırma basturma / bastırma fiilinden gelir. Orta Asya bozkırlarında yaşayan Türkler sonbaharda kışa hazırlık olarak tuzlu, kuru ve dumanlı et konserveleri yaparlar. Doğru cevap B'dir.

Amerika kökenli bir tahıl olan mısır, yemek tarihi içerisinde yayılması ve adlandırılması bakımından ilginç bir üründür. Amerika’yı keşfeden kâşifler mısırı Avrupa’ya getirdiklerinde İspanya ve Portekiz’de ekseler de sadece hayvan yemi olarak kullanmışlardır. Kolomb’un kıtayı keşfinin üzerinden elli yıl geçmeden 1520-1530’larda bugünkü Mısır, Suriye ve Lübnan’ı kapsayan coğrafyada mısır ekimi yaygınlaşmıştır. Cevap A'dır.

Osmanlılarda Batı, 18. yüzyıldan başlayarak beğenilen, taklit edilen bir prestij kültürü (prestige-culture) hâline gelmiştir.

Hemen tüm toplumlarda ilk alınan ve hızla yayılan aktarımlar askeri araç ve gereçlerde olmaktadır.

1721’de Yirmisekiz Mehmed Çelebi’nin elçiliği sırasında verdiği davetler Paris’te Türk modasının yayılmasında önemli bir aşamadır.

18. yüzyıl sonlarından itibaren yeni gıda maddeleri Osmanlı mutfağına girmeye başlar.