TÜRK MUTFAK KÜLTÜRÜ - Deneme Sınavı - 13

Ünlü tarihçi Fernand Braudel’e göre, Akdeniz’deki besin ortaklığı 7. yüzyılda İslamiyet’in domuz etini yasaklaması ile son bulmuştur. Doğru cevap E'dir.

Bitki, çiçek, meyve özleri, bazı baharatlar gibi çeşitli malzemenin şeker ya da balla tatlandırılmasına şerbet, kaynatılarak özlendirilmesine şu- rup, şekerli suyla pişirilip taneleriyle ikram edilmesine de hoşaf elde edilir. Misk-i amber ise bir cins erkek geyiğin organlarından üretilen misk ile ispermeçet balinasından üretilen amber hoş kokulu maddelerdir. Zenginlerin şerbetlerine eklenirdi. Doğru cevap A'dır.

Katip Çelebi kahvenin Osmanlı'ya Yemen'den gemilerle geldiğini belirtmiştir. Kahve Avrupa'da Türk içeceği olarak anılır ve Avrupa'da yayılması Osmanlı etkisiyle olmuştur. İkinci Viyana Bozgunundan sonra savaş meydanında kalan kahve çuvalları Viyananlılar tarafından ele geçirilir ve açılan cafelerde bu kahveler tüketilir. Kahve Orta Avrupa, Fransa ve İngiltere'de yayıldıktan sonra ticari malzeme olarak daha değerli hale gelir. Doğru cevap E'dir.

Yoğurdun konulduğu hayvan derisine tuluk adı verilir. Diğer seçeneklerde verilen bilgiler ise doğrudur. Doğru cevap D'dir.

Pirincin ana vatanı Uzakdoğu, mısırın ana vatanı Amerika, hindinin ana vatanı Güney Amerika, köftenin ana vatanı ise İsveç'tir. Salep ilkçağlarda özellikle sağlık amaçlı kullanılmış, 17.yüzyıldan itibaren içerisine çeşitli baharatlar ve gül suyu eklenerek içecek haline getirilmiştir. Doğru cevap E'dir.

Amerika’yı keşfeden kâşifler mısırı Avrupa’ya getirdiklerinde İspanya ve Portekiz’de ekseler de sadece hayvan yemi olarak kullanmışlardır. Kolomb’un kıtayı keşfinin üzerinden elli yıl geçmeden 1520-1530’larda bugünkü Mısır, Suriye ve Lübnan’ı kapsayan coğrafyada mısır ekimi yaygınlaşmıştır. Türkler üretildiği ilk dönemlerde mısırdan vergi almamışlardır ve dolayısıyla Balkanlarda mısır üretimi hızla yayılmıştır. Böylece, mısır Avrupa’nın birçok bölgesine Osmanlı topraklarından yayıldığından Osmanlı kaynaklı olduğu fikri yerleşmiştir. Diğer seçeneklerde verilen bilgiler ise doğrudur. Doğru cevap C'dir.

Osmanlı İmparatorluğu mutfak kültürü içerisinde etkilediği kadar etkilendiği alanlar da
vardır. Karşılıklı etkileşimin en ilginç örneği bugün hâlâ severek tükettiğimiz tavukgöğsü
tatlısıdır. Osmanlıların içinde pirinç unu, süt ve şeker olan her karışıma muhallebi dedikleri bilinmektedir.Fatih Sultan Mehmed dönemi mutfak defterlerinde muhallebi için tavuk alındığı kayıtlıdır ve tavukla yapılan bu muhallebinin, tavukgöğsü olduğu söylenebilir. İlginç olan bugün Türk tatlısı zannettiğimiz tavukgöğsünün Abbasi mutfağından Bizans mutfağına, oradan da Osmanlı’ya geçmiş olması ve günümüzde sadece ülkemizde yapılmasıdır. Cevap:B 'dir.

Şerbet kültürünün oldukça zengin olduğu Osmanlı’da şerbetçi esnafı kurallara bağlanır. Çıkarılan bir kanunnameyle “Şerbetçiler gözlenecek. Üzümün okkası bir akçeye alındığında şerbetin iki okkası bir akçe olmalı. Misk ve gül kokulu olmalı, ekşi ve fazla  sulu olmamalı. Şerbetlerde kar ve buz olacak, tas ve kâseleri temiz olacak.” diye uzayıp giden kurallar sıralanır. Cevap:D'dir. Misk ve gül kokusu şerbetlerde olmalıdır.

Zamanla Anadolu’ya göç eden Orta Asya kökenli Oğuzlarda yoğurt yapımı için kabın
dibinde bırakılan mayaya 'kor' denir.

Osmanlı’da baklava, iftar ve bayram sofralarının vazgeçilmezleri arasında yer alır, ulûfe ödemelerinin yapıldığı günde ve Ramazan ayının on beşinde Hırka-i Şerîf ziyaretinin ardından yeniçerilere dağıtılırdı. Rikak baklavasının yufkaları sadeyağla kızartılır, yeniçerilere sunulan tepsilerde tatlandırıcı olarak büyük miktarda bal ve çok daha az oranda şeker kullanılıp içine badem katılırdı. Cevap: A'dır

Çiğ etin çeşitli baharatlar ve tuzla kurutulmasıyla yapılan pastırma, Orta
Asya’dan bize kalan yiyecekler arasındadır.

Ortadoğu coğrafyasında yetişen bitkinin değeri yapraklarda değil kökündedir. Hıristiyan dünyasında zaman zaman hastalar arasında, Müslümanlar arasında ise bölgede bol bol yetişmesinden dolayı sağlıklı kimseler tarafından da içilen 'salep', yaygın olarak içildiği yaklaşık iki yüz sene boyunca Osmanlı için önemli bir ihraç maddesi olur.

19. yüzyıl ortalarında, kahve bitkisinin ölümüne yol açan bir yaprak hastalığı, Brezilya dışında pek çok yerde kahve üretiminin durmasına neden olur. Bu da kahve üretiminde bir dünya devinin doğmasına neden olur.

Orta Çağ Avrupa mutfağı badem, narenciye, pirinç, gül suyu kullanımı bakımından Doğu’dan etkilenmiş, Doğu’dan gelen mallar ve yiyecekler bir statü sembolü olmuştu. Şeker bu ürünlerden biri değildir. Cevap: D'dir.

İslam dünyasının çokça kullandığı baharatlardan olan safran, bugün Müslüman ülkeler
dışında en çok İspanya’da kullanılmaktadır. Bunda İspanya’nın bir zamanlar Müslüman
egemenliğinde (Endülüs Emevileri) kalmasının ve ortak bir baharat zevki oluşmasının da katkısı vardır.

Osmanlı döneminde Türkiye’den Avrupa’ya ulaşan şekerlemeler arasında sert şerbet (lohusa şerbeti) ve lohuk (çevirme/ macun şekeri) ilk sırayı alır. Doğru yanıt C'dir.

Mühtedî: Batıl olanı bırakıp hak dinini seçen kişi.

Balkanlarda Türk kahvesi içme geleneği ile lokum ikram edilmesi alışkanlığı da devam etmektedir.

Bugün Türk tatlısı zannettiğimiz tavukgöğsünün Abbasi mutfağından Bizans mutfağına, oradan da Osmanlı’ya geçmiş olması ve günümüzde sadece ülkemizde yapılmasıdır.

Genel olarak ifade edecek olursak bitki, çiçek, meyve özleri, bazı baharatlar gibi çeşitli malzemenin şeker ya da balla tatlandırılıp taneleriyle ikram edilmesine  hoşaf denilmektedir.