TÜRK KÜLTÜR TARİHİ - Deneme Sınavı - 9

Hıristiyanlığın yayılması, erken ortaçağ kültürünü belirleyen ve çok-parçalılığı düzenleyerek homojen hale getiren en önemli faktördür.

İtalyan yazar Giovanni Boccaccio’un (1313-1375) yazdığı Decameron adlı eser dünya edebiyatının ilk yazılı öykülerindendir. Yazar, eserinde, veba salgınından kaçan bir grup Floransalının birbirlerine anlattıkları öyküler ekseninde, 14. yüzyıl ortamının canlı bir portresini çizerek, realist edebiyatın ilk örneklerinden birini vermiştir. Ortaçağ edebiyatının çıkış yapan bir diğer edebi türü seyahatnameler olmuştur. Batılı seyyahların kaleme aldıkları ünlü Doğu (Orient) seyahatleri, bugün kültür, sanat, ekonomi, sosyoloji alanında arşivlerde önemli bilimsel veri değerindedir.

Tarih, kültürler arasındaki etkileşimlerin aynı zamanda şiddetli bir çatışma alanı oluştuğunu da gösterir. Söz konusu etkileşim, ne yazık ki facialar, savaşlar, kıyımlar sonrasında da devam etmiştir. Meşhur Truva Savaşı buna örnektir ve gelişmiş güçlü bir kent devleti bu savaş sonrası yıkım sürecine girmiştir. Öyleyse, yeryüzü kültürlerinin ve uygarlıkların doğuşu, yükselişleri ve yok oluşları vardır. Uygarlıklar, ister Mezopotamya’da, ister Amerika kıtasında kök salsın, mutlaka değişime uğramışlar ve birbirleriyle alışverişe geçerek etki alanları yaratmışlar ve sonra siyasal anlamda yok olmuşlardır. Bugün bu büyük imparatorluklardan küçük devletler kalmıştır. Bu da göstermektedir ki, tarihin birçok döneminde egemen kültürlerin varlığı ve etkisi geniş boyutlu olmuştur.

Cevap A şıkkıdır çünkü Türkçeye Frasızca kelimeler girmesi kültürel etkileşimin dil aracılığıyla gerçekleşmesine dair bir örnektir.

Kavimler Göçü olarak adlandırılan bu süreçte, Romalıların “barbar” olarak nitelendirdiği Hunlar, Avarlar ve Slavların yanı sıra, Gotlar, Franklar, Vandallar gibi Cermen kökenli kavimler de Avrupa içlerine doğru hareket halindedir. Bu göçebe kavimlerin istilalarından sonra Avrupa, çok sayıda dağınık ve zayıf devletin hâkimiyeti altında, parçalı bir görünüme bürünmüştür. Sadece birbirleriyle değil, kendi içlerinde de sürekli mücadele halinde olan bu küçük devletlerin hâkimiyeti altındaki Avrupa’da, sosyal, ekonomik ve kültürel bir durgunluk sürecine girilir.

Şarlman, hükümdarlığı boyunca, toplumsal yaşamın pek çok yönünü bütünleştiren yeni düzenlemeler getirmiştir ve bu yönden bakıldığında Karolenj dönemi, bütünleşik bir Avrupa fikri için prototip teşkil eder. Bu düzenlemenin en önemli safhası, saray ve manastırlara bağlı yeni okulların açılmasıdır. Karolenj dönemi el sanatlarında ve kitap sanatlarında, Kelt-Cermen gelenekleri Romalı bir konsept içinde, antik modeller ve konularla harmanlanarak ele alınmıştır. Sembolik düzlemde Roma İmparatorluğu’nu yeniden canlandırma fikriyle ilişkili olarak tasarlanan Batı’nın yeni büyük imparatorluğunun başkenti Aachen, Bizans’ın başkenti Konstantinopolis’in karşısında yenidünya başkenti olma misyonunu yüklenir.

Arapça ve Türkçede rastladığımız hars sözcüğü toprağın işlenmesi anlamına gelir. Türkçede kullanılan ekin sözcüğü de kültür ile eş anlamlıdır. Toprağı işleme kültür olabileceği gibi, yemek hazırlama, ayin ya da oyun da kültürdür. Bu durumda kültür, sadece tarımsal düzlemde değil düşüncelerin evrimi, teknik ve teknolojinin gelişimi düzeyinde de üretimdir. Doğru cevap D

Doğru cevap D şıkkıdır. Yukarıdaki paragrafı değerlendirdiğimizde Roma'nın yıkılışı sonucundaki kültürel gelişmelerden yöneticilerin de etkilendiğini görüyoruz.

Antropoloji bilimi bünyesinde, kültürün gelişimini etnolojik, dilbilimsel, sosyolojik, psikolojik ve psikanalitik analiz yöntemleriyle ele alan önemli bir bilim dalı vardır: Kültürel Antropoloji.

Dünyanın en büyük uygarlıkları (Mısır, Sümer, Yunan) binlerce yıl devam eden gelişmeler sonunda gerçekleşmiştir. Bilimsel araştırmalar göstermektedir ki, bir kültür-uygarlığın oluşması için öncelikli olarak bir kentin varlığı, belli bir iş emek ve çabanın gerçekleştirilmesi, bir üretim olayına ulaşılması, bir yönetim sisteminin oluşturulması (devlet, ordu, kent yönetimi) ön koşuldur. Bunu komşu ülke ve kentlerle ticaret ilişkileri, yaz› ve dil dolaşımı, bilimsel bilgilerin gelişmesi, sanatsal, dinsel an›t eserlerin, vb. yap›m› izler. Örneğin Mezopotamya uygarlıkları birçok farklı kültür ve halkın karıştığı bir bölge olmuştur. Sümerler, Akadlar, Asurlular gibi. Oysa ayn› topraklarda yükselen bu kültürler farklı ırk, din ve dile sahiptirler. Örneğin Sümerler döneminde Mezopotamya’ya göçen Akadlar, Sami ırkındandır, ama Sümer kültüründen büyük ölçüde etkilenmişlerdir.

Bir topluluğun ya da bireyin kendi kültürünün değerlerini yüce ve tek kabul ederek farklı kültürleri kendi değer sistemiyle yargılaması etnosentrizm (etnik merkezcilik) olarak adlandırılır.

Bireylerin doğumundan ölümüne dek uzun vadede seyreden bu kültür etkisinin ne yön alacağına dair bir kural yoktur. Birey, kültürel durumları kendince yaşar, kendince yaşantılar oluşturur. Zaten, kültürel bir etkilenme sürecinde bir kültür öteki bir kültürün etkisiyle evrim ve değişim sürecine girerse bu kültürlenme olarak adlandırılır.