TÜRK KÜLTÜR TARİHİ - Deneme Sınavı - 17

Kültür sözcüğünün Latincede ekip ürün almak, üretmek anlamına gelen “cultura”sözcüğünden gelmektedir

Ama unutmamak gerekir ki bu etkileşim otomatik değildir kendiliğinden olmamaktadır. Mutlaka etkileyici olayların ve aktörlerin olması gerekir. Örneğin Farsçayı çok iyi bilen Osmanlı şairleri gibi.

Bu çerçevede kültür tarihi, hem kurumları (işleyişini, bireylerle ilişkisini, vb.) ele alabileceği gibi, toplumsal grup ve çevrelerin yaşam tarzlarını (toplumsal sınıfların kent hayatı, eğlence, dans, müzik gibi etkinlikleri) ve kültür nesnelerini (üretim ve tüketim nesneleri, yaşam tarzlarını etkileyen giyim, mobilya tarzı gibi moda davranışları da konu edinebilir.

Bugün artık iletişim kuram›, sanat kuramları, film çalışmaları ve kuramları, kültürel antropoloji, müze ve arkeoloji çalışmaları bir toplumda kültür hayatının ve haliyle kültür tarihinin konu alanı içindedir. Ayrıca, ideoloji, ulus, ırk, toplumsal sınıf, etnik köken gibi konuların da kültür tarihi içinde önemli araştırma alanı oluşturduğu rahatça tahmin edilebilir.

Bütün bu etkileşimlerin uzun vadede zengin bir dünya kültürel mozaiği sergilediği görülmektedir.

Günümüzde, insanın kökenini, evrimini, biyolojik özelliklerini, toplumsal ve kültürel yönlerini inceleyen bir bilim dalı olan Antropoloji bilimi bünyesinde, kültürün gelişimini etnolojik, dilbilimsel, sosyolojik, psikolojik ve psikanalitik analiz yöntemleriyle ele alan önemli bir bilim dalı vardır: Kültürel Antropoloji.

Kültür insanlığın yaradılışına kadar uzanan bir geçmişe sahip olduğuna göre, hem süreklilik gösterir hem de değişimler yaşar. Örneğin töreler, gelenekler kültürün sürekliliğini gösterir. Kuşaklardan kuşaklara aktarılarak devam eder.

Bilimsel araştırmalar göstermektedir ki, bir kültür-uygarlığın oluşması için öncelikli olarak bir kentin varlığı, belli bir iş emek ve çabanın gerçekleştirilmesi, bir üretim olayına ulaşılması, bir yönetim sisteminin oluşturulması(devlet, ordu, kent yönetimi) ön koşuldur. Bunu komşu ülke ve kentlerle ticaret ilişkileri, yazı ve dil dolaşımı, bilimsel bilgilerin gelişmesi, sanatsal, dinsel anıt eserlerin, vb. yapımı izler.

Bütün kültürler tarih boyunca bir takım alışverişlerle, etkilenmelerle melez özellik kazanırlar. Bir başka deyişle, her toplum genelde çok kültürlü bir yapıya sahip olagelmiştir. Kültürü daha da geniş içerikli olarak düşünürsek, (sanat, edebiyat, bilim ama aynı zamanda davranışlar, değerler, nesneler, günlük hayatın akışı), kültürel etkileşimlerin uzun vadede yerleşik özellik kazandığını görürüz. Buna örnek, Osmanlıların Fars kültürünün etkisi altında kalmaları, hatta onu benimsemeleridir.

Bir topluluğun ya da bireyin kendi kültürünün değerlerini yüce ve tek kabul ederek farklı kültürleri kendi değer sistemiyle yargılaması (bu çoğu zaman küçümseme ya da tehlikeli görme şeklindedir) etnosentrizm (etnik merkezcilik) olarak adlandırılır.

İnsanların ve toplumların kendi tarihlerini özellikle kültür tarihlerini bilmeleri önem kazanmaktadır. Ancak resmi ideolojiler bu nesnel tarih öğrenimine çoğu kez engel olmuşlardır. Bu bir talihsizliktir. Oysa toplumların kültür tarihleri yazılmış olsaydı, belki bu kimlik kargaşası daha az yaşanacaktı.

Kültür tarihi, olayları tarih vererek incelemez, tarih biliminden farklı olarak, kültür incelemeleri, toplum, siyaset, ekonomi, felsefe yani düşünceler, toplumsal iletişim ve sanat alanlarını içerir. Kültür tarihinin bir bilim dalı olarak ortaya çıkışı ve yükselişi, 70’li yıllardan sonra olmuştur. Kültür tarihinde, siyasi olayların kendisi birincil planda yer almaz. Bugün artık iletişim kuramı, sanat kuramları, film çalışmaları ve kuramları, kültürel antropoloji, müze ve arkeoloji çalışmaları bir toplumda kültür hayatının ve haliyle kültür tarihinin konu alanı içindedir.

Kültür tarihçisi Peter Burke’ye göre, kültür tarihi kavramı, eskiden yüksek kültür anlamına geldiği halde, zamanla aşağıya doğru yayılmış ve aşağı ya da halk kültürünü de kapsamaya çalışmış, yakın dönemlerde ise, yanlamasına genişleyerek güzel sanatları ve bilimleri içine almıştır. Ama sonra güzel sanatların ve bilimlerin popüler karşılıklarını – halk müziği, halk tıbbı gibi- anlatmakta kullanılmaya başlanmıştır.

Yeni bir tarihsel alan olan küresel tarih, dünya tarihinden farklı olarak, küresel eğilimlerin, küresel kurumların, küresel hareketlerin, küresel kriz ve sarsıntıların tarihini esas alır.

Doğru cevap E şıkkıdır.

Doğru cevap A şıkkıdır.

Doğru cevap D şıkkıdır.

Doğru cevap E şıkkıdır.

Doğru cevap B şıkkıdır.