TÜRK KÜLTÜR TARİHİ - Deneme Sınavı - 10

13. yüzyılda yaşanan en önemli gelişme şehirleşme ve şehir kültürünün oluşmasıdır.

Dante Alighieri kendi yerel dilinde bir dünya başyapıtı olan İlahi Komedya’yı yazmıştır.

Gotik stilin özelliklerinin belirdiği ilk yapı, Paris yakınlarında Rahip Suger tarafından yaptırılan St. Denis Kilisesi’dir

Augustinos, inancı temel almış ve aklın görevinin inanç yoluyla bilinen şeyleri açıklamak olduğunu ileri sürmüştür. Bu nedenle insan, ebedi ve ezeli, yani sonsuz varlık olan Tanrı’yı severek mutlu olabilir.

Yeni çağ, savaşlar dönemidir. Topçuluk, yeniçağ döneminde gelişmiştir.  Floransa’da ekonomik anlamda yeni yöntemler geliştirilmiştir.

Yeni keşif ve ticaret, kapitalist bir çağı başlatmıştır.  Deniz aşırı ticaret, İspanyol ve Portekiz krallıklarının liderliğinde sürmüştür. Yeni toprakların ve kaynakların deniz aşırı ticaretle sağlanması, kilisenin otoritesini azaltmıştır.

İtalya’da 14.yy sonunda ortaya çıkan bir yenilenme sürecidir. Avrupa’da hızla yayılmıştır. Sadece sanat alanında değil, Avrupa coğrafyasında sosyal, kültürel, politik alanlarda da değişime yol açmış ve insana ilişkin değer kavramlarını yenilemiştir.

İtalya, farklı yönetim ve üretim güçlerine sahipti. Katalokin merkezi konumda Roma vardı. Napoli, krallık ile yönetilmekteydi.

İtalya’da Rönesans’ın yaşandığı ilk kent, Floransa’dır. Leonardo da Vinci bu dönemde yaşamıştır. Doğanın ve insanın detayları desenle işlenmiştir.

Floransa ve Napoli’de ortaya çıkmıştır.  Bir eğitim reformu olarak değerlendirmek gerekir. Toplumsal örgütlerde kadınların da yer almasının yolunu açmıştır.

Masaccio, eserlerinde perspektif ve chiaroscura tekniğini kullanmıştır. Botticelli ve Donetolle, bu dönemde yaşamıştır. İnsan vücudunun anatomisi daha gerçekçi ifadeyle anlatılmıştır

Polonya bilim ve astronomi konusunda Kopernik’le dünyanın evrenin, merkezi olmadığı teorisini ortaya atmıştır. Ticarette etkin kentler, Antwerp ve Bruges’dir. Bankacılık sistemi, bölgenin ekonomik açıdan gelişmesini sağlamıştır.

İngiliz filozof, bilim adamı, hukukçu, Francis Bacon (1561-1626), bilimsel metodolojinin temellerini atmıştır.  Thomas More, bağımsız olarak İngiliz Kilisesini başına geçmesini eleştirdiği için idam edilmiştir. William Shakespeare, bu dönemde yaşamıştır.

Merkantilizm kavramı 16. Yüzyıldan itibaren 19.yüzyıla dek sürecek olan bir dönemin başlangıcını oluşturur. Avrupa’da yaygınlaşması, devletlerin ticaretten sağladıkları gelire ve güçlerine göre değişkenlik gösterir. Merkantilizm, dış üreticileri yüksek vergilendirme ve Fransız ticaretini desteklemek adına gemicilerin teşviklendirilmesi gibi özellikler içerir.

Donatello, Michelangelo Buonarroti’nin heykeli değil, Rönesans döneminde faaliyet göstermiş bir başka heykel sanatçısıdır.

Hollandalı Desiderius Erasmus (1465-1536) yılları arasında yaşamış kuzey Avrupa Rönesans’ının önde gelen hümanistlerindendir. Yunan ve Roma dönemi edebiyatına ilgi duyan Erasmus araştırmacı bir kimliğe sahiptir. İnsanın zihninde oluşturduğu ve değişmez kabul ettiği durumlara tepki gösterir. Çağın din görüşü ve ruhban sınıfı hakkında da irdelemelerde bulunur. Deliliğe Övgü (Lat. Encomium Moriae) adlı eseri hiciv ve ironi tarzında bir eser olup bireyin eleştirel düşünce biçimini irdeler

Kopernik’le dünyanın evrenin merkezi olmadığı teorisini ortaya atmıştır. Kopernik’in (1463-1543) gezegenlerin güneşin etrafında döndüğü teorisi (heliosantrik teori) bir devrimdir.

Yeni Dünya ticaretiyle birlikte Avrupa’ya giren ürünler arasında değerli kumaşlar ve taşlar yanında, baharatlar, patates, tütün, mısır, şeker pekmezi, şeker bazlı alkollü içecekler, kakao, çikolata, kahve, pirinç, pamuk ve kinin bulunmaktadır. Bu yeni keşiflerle elde edilen ürünler arasında Avrupa bankalarında yeni standart gerektiren Inka ve Aztek uygarlıklarının altın ve gümüşü de bulunmaktadır.

Alman rahibi ve Wittenberg Üniversitesi’nde felsefe ve ilahiyat (teoloji) profesörü Martin Luther (1483-1546) Protestan Reform Hareketini başlatan kişidir. 1517’de yayınladığı Disputatio pro declaratione virtutis indulgentiarum adlı Doksan Beş Madde’den oluşan tezinde, Katolik dininde bireyin cezalandırılması ve günahlarından arınması ilkesine bağlı konular önemli eleştiri konusudur. Özellikle, bireyin para ödeyerek günahlarından arınması ilkesi ve uygulaması, dindar ve teoloji okumuş bireylerin karşı çıkmasıyla Reform Hareketi başlar ve bu süreç Luther’in tezinin haklılığını gösterir.

Donatello, Michelangelo Buonarroti’nin heykeli değil, Rönesans döneminde faaliyet göstermiş bir başka heykel sanatçısıdır.