TÜRK İSLAM EDEBİYATI

Diğerleri de sufi'dir ama ilk dediği içn cevap A şıkkıdır.

Diğerleri farklıdır. Cevap a şıkkıdır.

13. y.y. hem kuruluş, hem de ihtişam çağıdır. Cevap d şıkkıdır.

Diğerleri tasavvuf halk edebiyatı türlerindendir. Cevap a şıkkıdır.

Diğerleri Vahdetçi aşkın zümre edebiyatı içinde görülen kişiliklerdir. Cevap A şıkkıdır.

Ahmet Yesevi'nin manzumelerine verilen isimdir. Cevap a şıkkıdır.

Ferşiyye ,devriye türüdür. Cevap e şıkkıdır.

Tekkelerde ayinlerde bazı dini ve resmi törenlerde belli bir makamla okunan dualara gülbank denir. Cevap a şıkkıdır.

B şıkkı, mutlak hayır, güzellik; c şıkkı, yokluk, hiçlik; d şıkkı,uzun yolculuk; e şıkkı okuyup öğrenmek demektir. Cevap a şıkkıdır.

Bahsedilen yüzyıl 17. yüzyıldır. Cevap e şıkkıdır.

Hz Cebrail uykudayken vahiy getirmemiştir. Cevap A şıkkıdır.

Tekke, tarikatın usûl ve erkânının öğretildiği, dervişlerin ruhen ve ahlâken eğitilip olgun ve yetkin kişiler haline geldikleri yerdir.

Yesevîlik tarikatı, Türklerin ortaya koyduğu ilk tarikattır.

Vesîletü’n-Necât, bilinen adıyla mevlîd, Hz. Muhammed’in doğum olayını anlatan önemli bir eserdir, Süleyman Çelebi tarafından yazılmıştır.

Tasavvufî halk edebiyatı, Yesevî’nin hikmet geleneğiyle gelişen edebiyattır. Bu edebiyat, hece vezniyle, mâni ve koşma gibi nazım şekilleriyle oluşur ve hikmetten başka, ilâhî, nefes, nutuk, devriye, şathiye, destûr, medednâme ve düvaz imam gibi türleri içerir.

Klasik tasavvuf edebiyatı, Mevlâna çizgisinde gelişen bir edebiyattır. Bu edebiyat, aruz vezniyle, gazel, kasîde, kıt’a, musammat, terkîb- bend, tercîbend, rubâî, tuyuğ ve mesnevi gibi nazım şekilleriyle oluşur ve tevhid, münacat, na’t, mevlid, hilye gibi dinî edebi türleri içerir.

Zahirîlik, zahiriyye tarikatı olarak da bilinir. Kur’an ve sünnetin esas alınması gerektiğini vurgular. Bunun dışındaki hiçbir şeyi kabul etmez. Bugün pek takipçisi kalmamıştır.

Gelecekle ilgili bir olayı anlatan ve çıkarımlar ortaya koyan eser istihracnâmedir. Tahassürnâme gafletle geçen zamanın değerlendirilmesiyle ilgili eser, mahşernâme kıyamet gününde bütün canlıların toplanacağı yerle ilgili eser, şefaatnâme yardım dilemek, af dilemekle ilgili eser, istimdâdnâme yardım istemekle ilgili eserdir.

Hikmet, öncelikle Ahmed Yesevî'nin manzumelerine verilen isimdir. Zaten onun eseri, Divan-ı Hikmet adıyla bilinmektedir. Ahmed Yesevî, hikmetleri İslâm’ın ve tasavvufun ilkelerini öğretmek için yazmıştır. Yesevî'nin heceyle yazdığı hikmetlerin ölçüsü 14'lü (7+7)'dür. Bu hikmetler zamanla dilden dile dolaşmış, sözlü kültür içinde bazı değişikliklere uğrayarak günümüze değin gelmiştir.

İlâhî , kelime olarak, ilâha ait, tanrısal demektir. Türk-İslâm edebiyatının bir kavramı olarak ilâhî, Allah aşkıyla dile getirilmiş her türlü şiire denir. Diğer bir ifadeyle, ilâhî; sûfi şairlerin Allah aşkıyla söylediği dinî ve ahlâkî manzumelerdir. Daha çok Allah'ın varlığını, birliğini, azamet ve kudretini, ilâhî aşkı ve muhabbeti anlatan veya telkin eden eserlerdir. Çeşitli usullerle bestelenip okunan ilahîlerde tasavvuf neşvesi hakimdir. Mutlak varlık, yaratılış, rahmet kapısı, kerem denizi, çokluk âlemi, gönül mülkü, cemal şevki ve celal ateşi, aşk, tevbe, gözyaşı, dünya hayatı, terk, fena,mürşide bağlanmak ve manevi zevklere ermek gibi konular işlenir. Bu bakımdan hemen her tekkede, aruz yahut hece vezni kullanılarak ilâhîler yazılmış ve besteli olarak okunmuştur.

Tekkelerde cemaatin hep birlikte söylediği ilâhîlere ‘’cumhûr’’ denir.