TÜRK İŞARET DİLİ - Deneme Sınavı - 3

TİD'de “tramvay” sözcüğünün işaretinde iki el göğüs hizasında, avuç içleri birbirine bakacak şekildedir. İşaret parmakları ve orta parmaklar açık, kıvrık, öbür parmaklar kapalıdır. El- ler aynı yönde, öne arkaya hareket eder.

TİD'de “ambulans” sözcüğünün işaretinde sağ el başın üzerinde sağ taraftadır; parmaklar açık ve eklem yerlerinden kıvrık dairesel hareket eder. Bu işaretin ambulansın yanıp sönen ışığına gönderme yaptığı söylenebilir.

TİD'de “güneş” sözcüğünün işaretinde sağ el sağ omzun üzerindedir. Sağ elin başparmağı, işaret parmağı ve orta parmağı açık öbür parmaklar kapalıdır. Sağ el açık parmakları bilekten dışarı doğru döndürülür. Bu hareketin güneşin ışınlarını simgelediği düşünülebilir.

“Selfi” sözcüğü Türkçede “öz çekim” olarak yaygınlık kazanmaktadır. Bu sözcüğün de işareti TİD’in söz varlığına eklenmiştir. Bu işaret yapılırken sağ el yanda ve göz hizasından biraz yukarıdadır. İşaret parmağı açık, diğer parmaklar kapalıdır. İşaret parmağı fotoğraf çekme hareketinde olduğu gibi kendinize doğru sürekli eklem yerinden bükülür.

Kitaba göre “Çıkmak” fiilinin işaretinde iki el göğüs hizasında, parmaklar açık, düz ve avuç içleri kendinize bakacak şekildedir. Sol el parmak uçları sağa; sağ el
parmak uçları aşağıya bakacak şekildedir. Sağ el bilekten sola doğru hareket ettirilir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Kitaba göre “Olur, çok sevinirim.” cümlesindeki “sevinmek” fiili duygu anlatan bir fiildir. TİD’de duyguların anlatılmasında göz ve yüz ifadesi çok önemlidir. Duygunun yaşandığı izlenimi verilmezse eylem tam olarak ifade edilmemiş olur. “Sevinmek” fiilinin ifadesinde eller göğsün yukarısından avuç içleri kendinize doğru, yukarı hareket eder ve bu hareket tekrarlanır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Kitaba göre “(…) korku filmi izledim.” cümlesindeki “izlemek” fiilinin TİD’de gösterimi için sağ el açık, düz ve avuç içi arkaya bakacak şekilde sağ yanağın yanından aşağıya kadar indirilir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Kitaba göre “(...) erken uyandım” cümlesindeki “uyanmak” fiilinin iki işareti vardır. Birinci işarette sağ elin parmakları açık ve bitişik, baş ve kulak sağ elin üzerine gelecek şekilde yatırılırken el baştan ayrılır ve baş dikey pozisyona geçer. Doğru cevap C seçeneğidir.

“Şikâyet” sözcüğünün işaretinde sağ elin işaret parmağı açık, öbür parmakları kapalıdır, işaret parmağı dudağa konur ve bel seviyesinden öne yukarı doğru hareket ettirilir (Bkz. Sayfa 60, Diyalog 7.1). Bu açılamalardan da anlaşılacağı üzere sorunun doğru yanıtı B seçeneğidir.

“Boğazım çok ağrıyor.” cümlesinde geçen “boğaz” sözcüğünün işareti de vücudun organlarının çoğunda olduğu gibi ikoniktir ve boğazın gösterilmesiyle ifade edilir (Bkz. Sayfa 161, Diyalog 7.1). Dolayısıyla sorunun doğru yanıtı A seçeneğidir.

Diyalogdaki “Eczaneden alın” cümlesinde geçen “eczane” sözcüğünün iki işareti vardır. Birinci işarette, önce “ilaç” ardından da “yer” sözcüğünün işareti yapılır. İlaç yeri gibi anlamlandırıp kullanılan sözcük için iki işaret yapılmaktadır. “Yer” sözcüğünün işaretinde ise iki el omuz hizasında, işaret ve başparmaklar açık, öbür parmaklar kapalı (C el) biçimde aşağı doğru indirilir. İkinci işarette ise ilaç sözcüğünün işareti yapıldıktan sonra iki el yumruk şeklinde göğüs hizasında sağ el sol elin üstünde dikey pozisyonda bir şeyi eziyormuş gibi ufak daire yapar. Bu işaretin eskiden bitkileri karıştırıp ilaç yapma yöntemine gönderme yaptığı düşünülebilir. Bu diyaloğun video çekiminde “eczane” sözcüğü ikinci işaretle gösterilmektedir. Bu açıklamalardan da görülebileceği gibi sorunun doğru yanıtı C seçeneğidir.

TİD’de “etmek” fiili yerine “yapmak” fiilinin kullanılmaktadır. Ancak “kontrol etmek” birleşik fiilinde ayrıca “yapmak” fiilinin işareti kullanılmamaktadır. Bu sözcük, tek işaretle ifade gösterilmektedir. Bu açıklamadan da anlaşılacağı üzere sorunun doğru yanıtı D seçeneğidir.

“Sancı” sözcüğünün işaretinde “ağrımak” fiilinin diğer bir işareti olan ve “sancımak” için de kullanılan işareti yapılır. Bu sözcüğün işareti için sağ elin parmakları kıvrık ve önde parmaklar açılır ve tekrar bükülür, hareket tekrarlanır. Doğru yanıt E seçeneğidir.

“Kolay gelsin” kalıp sözünün işaretinde “kolay” sözcüğün ardından “gelmek” fiilinin işareti yapılır. “Kolay” sözcüğünün işaretinde sağ elin işaret ve başparmağı birbirine değecek şekilde, öbür parmaklar açıktır. Kapalı parmak uçları sağ yanağa, ardından sol yanağa dokunur (Bkz. Diyalog 7.5, sayfa 165). Sorunun doğru yanıtı B seçeneğidir.

“Randevu” sözcüğünün işaretinde iki elin işaret parmakları göğüs hizasında açıktır. Sağ ve sol avuç içleri birbirine bakacak şekilde, işaret parmakları birbirinin tersini gösterir biçimde, eller ayrılmadan hareket eder. Bu hareketin başına “R” harfi eklenir (Bkz. Diyalog 7.7, Sayfa 167).  Doğru yanıt C seçeneğidir.

Kitaba göre “Temizlemek” fiilinin işaretini yaparken sağ elin parmakları açık, sanki bir yerin tozunu alıyormuş gibi soldan sağa daire şeklinde hareket eder. Doğru cevap D seçeneğedir.

Cümlede geçen “(diş) çekmek” fiilinin işaretinde sağ elin baş ve işaret parmağı açık diğer parmaklar kapalıdır, parmak uçları pense şeklinde açıp kapanır. Bu işaret diş çekme hareketine gönderme yapmaktadır (Bkz. Diyalog 7.5, sayfa 166). Doğru yanıt A seçeneğidir.

“Ultrasonografi” sözcüğünün işaretinde, sağ elin parmakları açık, çok hafif bükülüdür, parmaklar karnın önünde dairesel hareket çizer. Bu işaretin ultrasonografi aletinin karın üzerindeki hareketini simgelediği düşünülebilir (Bkz, Diyalog 172, sayfa 162). Doğru yanıt C seçeneğidir.

“Kontrol edeceğim.” cümlesindeki “kontrol etmek” fiilinin işaretinde iki elin işaret ve başparmakları birbirine dokunur, öbür parmaklar açıktır. Eller zıt yönde aşağıya yukarıya hareket eder (Bkz. Diyalog 7.1, Sayfa 160). Doğru yanıt B seçeneğidir.

Kitaba göre sağ el işaret parmağı açık, kıvrık, öbür parmaklar kapalı, alnın sol tarafından sağ tarafına doğru çekilir. Bu işaret “yaz” mevsiminin de işaretidir. Bu işarette alından terin silindiği düşünülebilir. Doğru cevap B seçeneğidir.