TÜRK İŞARET DİLİ - Deneme Sınavı - 2

İşaret dilinin bazı hareketleri veya parmak abecesinin bazı harfleri yöresel olarak farklılık gösterebilmektedi.

Bunun sebebi konuşma dilinde ‘ağız’ veya ‘şive’ denilen değişik konuşma şekillerinin beden diline ve hareketlerine yansımasıdır. Ki bu durum da yaşanan, yaşamın sürdürüldüğü ortam ile ilgilidir. 

Etnisite, cinsiyet ve yaş, konuşma dillerinde de olduğu gibi işaret dilinde de farklılıklara yol açabilir.

Gelir düzeyi sebepler arasında yer almaz.

Sözcüklerin işaretlerinin tanımlanma- sında “en çok ve rahat kullanılan el” anlamındaki “başat el”, sözcüğü kullanılmaktadır. Doğru seçenek D’dir.

Konuşma metninde geçen fiillerin zamanları dudak hareketiyle verilmektedir. Doğru seçenek C’dir.

“Emekliyim” sözcüğü Türk İşaret Dilinin söz dizimine göre “Ben emekli” olarak söylenmektedir. Doğru cevap D’dir.

TİD’de ise yıl ifadeleri ardışık olarak parmaklarla gösterimiyle ifade edilir. Doğru seçenek A şıkkıdır.

Şehir adları bazen sadece baş har eri kullanılarak ifade edilmekte bazen de parmak abecesiyle yazılmaktadır. Doğru seçenek A’dır.

“Var” sözcüğünün işaretini yaparken başat elin bütün parmakları açık göğüs ortasına değdirilir. Doğru seçenek D’dir.

Yüz ifadesinde dikkat edilmesi gereken dört temel nokta vardır: 1. Başın biraz öne çıkması
2. Gözlerin genişlemesi
3. Kaşların kalkması
4. Başın aynı zamanda sağa sola sallanması. Doğru cevap D’dir.

“Ordu”nun işaretinde sağ el sol göğüs hizasında, yumruk yapılır, başparmak açık, el soldan sağa geçirilir. Bu işaret askerin tüfeğini bir omuzdan diğerine geçirmesini simgelediğini düşündürebilir. Nitekim askerî bir terim olan “ordu” sözcüğü de aynı işaretle gösterilmektedir. Doğru cevap D’dir.

“Doktor”, “hasta” ve “hastane” sözcüklerinin işareti eş işaretlidir, yani aynıdır. Dudağın hareketi ve bağlam, bu üç farklı sözcüğün ayırt edilmesini sağlar. Doğru seçenek E’dir.

Türkçede aile bireyi ve akrabalar için kullanılan sözcük sayısı kadar TİD’de de bu sözcüklerin karşılığı olan işaretler vardır. Yalnız “dünür” sözcüğü açımlama (paraphrase) yöntemiyle açıklanarak anlatılır. Doğru seçenek C’dir.

Sağırlarda ast-üst, yaşlı-genç, sosyal statü açısından kıdemli olma durumunda kişi davranış ve duruşuyla, yani vücut diliyle karşısındakine mesafesini ve saygısını ifade eder.

Türk İşaret Dilinde tanışılan kişiye önce adı ve soyadı sorulur

“Nasılsın” sorusu sorulurken hatırı sorulan kişiye bakarak vücut çok hafif biçimde öne doğru eğilir, başat el dıştan içe doğru çevrili dirsekten bükülü ve göğse mesafeli şekilde açık olan parmaklar birleştirilir.

Jest ve mimikle hatır sorma desteklenir.

Tam ve etkili bir iletişim için eş zamanlılığa dikkat edilmelidir.

Sadece yüz, el ve göz hareketinin olması iletişim için yeterli olmamaktadır. Dudak hareketi unutulmamalıdır

Türk işaret dilinde özne, cümle başında gösterilmektedir. 

“BEN İYİ SEN NASIL?” gibi.

Kendine özgü dil bilgisi, ses bilgisi ve söz dizimi olan TİD’de “kaç”, “ne”, “hangi” vb. soru belirteçleri içeren soru cümleleri ve de soru işaretleyicisi içeren “evet/hayır” soruları Türkçenin söz dizimi ve dil bilgisine göre farklılıklar göstermektedir.

“Lise” sözcüğünün işaretinde ise sağ el karın hizasında, işaret ve başparmak açık, öbür parmaklar kapalıdır (L el). Avuç içi dışarıya bakacak şekilde sağ el göğsün önünde daire çizer.

Biçimbirim, dilde tek başına anlamı olmayan ancak eklendiği sözcüğe anlam katan en küçük dilsel birimlerdir.

fiilinin geçmiş zamanda kullanıldığını belirtmek için üst ve alt dudak kapanarak vurgu yapılır. Fiilin işareti yapılırken iki el açık, düz, karın hizasından dik bir biçimde aşağı doğru hareket ettirilir.

Parmak abecesi veya parmak alfabesi (fingerspelling veya dactylology), yazı sistemi kullanılarak harflerin veya sayı sistemi kullanılarak sayıların el ve parmaklarla temsilî şekilde kullanılmasıdır. Bu alfabe işitme engellilerin eğitimi ve iletişimi amacıyla tüm dünyada yaygın bir biçimde kullanılmaktadır. Dünya üzerinde kullanılan parmak abecelerinde zamanla ülkelere göre değişiklikler oluşmuştur. http://tr.wikipedia.org/wiki/ Parmak_alfabesi