TÜRK İDARE TARİHİ - Deneme Sınavı - 3

Birun’daki Kapıkulları şunlardır:
Yeniçeriler
AltıBölük Halkı (sipahiler, silahdar, sağ ve sol garipler, sağ ve sol ulufeciler.)
Topçular ve Cebeciler
Mehterler
Müteferrikalar (Enderun’dan çıkma içoğlanlar, beyzade çocukları, devletin ileri gelenlerinin çocukları.) Hekimbaşı Birun'da yer almaktadır ama Kapıkulları'na dahil değildir. Dorğu cevap E'dir.

Fatih Kanunnamesi’ne göre Divan-ı Hümayun’da doğrudan doğruya ilmiyye, seyfiyye ve kalemiyye sınıflarının adları geçmese de yatay kademelendirmede askeri sınıf olarak kategorize edilen yönetici sınıf-bürokrasi, ilim, kılıç ve kalem ehillerine göre bir düzen içinde algılanmış ve kamu personelinin görev ve yetkileri buna göre belirlenmiştir. Doğru cevap E'dir.

Reisülküttaba bağlı kalemler şunlardır: Beylikçi Kalemi, Tahvil Kalemi, Ruus Kalemi ve Amedi Kalemi'dir. Doğru cevap B'dir.

Zeamet, savaşta üstün yetenek göstermiş olan tımar sahipleri ile devlet merkezindeki divan çavuşlarına, müteferrika ve kâtipler ile eyalet ve sancaklardaki ileri gelen devlet görevlilerine verilen yıllık vergi geliri 20-100 bin akçe arasındaki dirliklerdir. Doğru cevap A'dır.

Osmanlı Devleti’nde eyaletler salyaneli ve salyanesiz olmak üzere ikiye ayrılıyordu. Salyaneli (yıllıklı) eyaletlerde tımar sistemi uygulanma, vergiler yıllık olarak toplanırdı. Salyanesiz (yıllıksız) eyaletler tımar sisteminin uygulandığı eyaletlerdir. Bu eyaletlerdeki topraklar has, zeamet ve tımar olarak ayrılmıştır. Merkeze yakın eyaletlerdir. Doğru cevap E'dir.

Padişahın isteği hâlinde hem yönetimde hem de seferlerde ayrı olarak görevlendirilebilen sancakbeylerinin atamaları doğrudan merkezden yapılmaktadır. Doğru cevap E'dir.

Devşirme işinde Ocağı’na birinci derecede sorumlu olan “Yeniçeri ağası“, devşirilecek çocuk miktarını da belirlerdi.

Enderun’dan çıkma içoğlanları, beyzade çocukları ve devlet ileri gelenlerinin çocukları müteferrika olarak adlandırılmaktadır.

İlmiye Sınıfı: Medreselerde iyi eğitim görmüş, devletin adalet, eğitim ve yargı görevlerini üstlenen gruptu.

Divan-ı Hümayun’de yer alan Asıl Üyeler: Vezir-i azam, Kubbealtı vezirleri, Kadı askerler, Nişancı, Defterdarlar ve Rumeli beylerbeyidir.

Osmanlı Devleti’nde taşra teşkilatının temelini “tımar sistemi“ oluşturmaktadır.

Bütün kademelerdeki taşra görevlilerinin, merkezden uzak bölgelerde imtiyaz sahibi bir hanedanın oluşmasını engellemek amacıyla, genel olarak 3 yılda bir devlet görevine dönüşümlü olarak getirilmiştir.

Osmanlı yönetiminde kadıların hüküm bölgelerini kazalar oluşturmuştur.

Birun, sarayın dış bölümüdür. Birun’da geniş bir yönetici kadro yer alırdı. Birun’da farklı kapıkulları bulunmaktaydı. Doğru cevap B'dir.

Enderun’daki odalar şunlardır:
Hasoda: Bu oda en üst rütbelileri barındırırdı. Padişahın günlük hizmetine bakarlardı.
Hasodabaşı giyinmesine-kuşanmasına, silahdar silahlarına, çuhadar
dış giyimine, dülbentçi iç giyimine, rikabdar ayakkabılarına bakan ağalardı.
Hazine Odası: Padişahın özel hazinesine bakarlardı.
Kiler Odası: Yemek ve sofra hizmetlerini yaparlardı.
Seferli Odası: Berber, terzi, müzisyen gibi görevliler bulunurdu.

Doğru cevap C'dir.

Belli bir statüye ulaştıkları zaman Divan-ı Hümayun üyesi olan görevliler aşağıda verilmiştir.
a. Yeniçeri ağası
b. Kaptan-ı derya;

Bu bilgiye göre, doğru cevap A'dır.

Dirlikler arazinin gelirine göre 3’e ayrılmıştı.

Tımar: Tımar sistemine göre savaşta sivrilmiş, tımar beyi olma özelliği kazanmış sipahilere verilen 3-20 bin akçe yıllık vergi geliri olan dirliklerdir.

Zeamet: Savaşta üstün yetenek göstermiş olan tımar sahipleri ile devlet merkezindeki divan çavufllarına, müteferrika ve kâtipler ile eyalet ve sancaklardaki ileri gelen devlet görevlilerine verilen yıllık vergi geliri 20-100 bin akçe arasındaki dirliklerdir.

Has: Padişah ve ailesine, sadrazam, vezirler, beylerbeyi ve sancak beylerine verilen geliri 100 bin akçeden fazla dirliklerdir.

Doğru cevap E'dir.

Tımarlı sipahi; toprağı sebepsiz yere terk edenlerden, sebepsiz yere 3 yıl üst üste ekmeyenlerden, sebepsiz yere vergisini vermeyenlerden toprağı geri alabilirdi. Tımarlı sipahinin köylüye karşı; köylünün güvenliğini sağlamak, vergisini en kolay şekilde ödemesini sağlamak, tohum, gübre vb. ihtiyaçlarını temin etmek gibi görevleri vardı. Doğru cevap D'dir.

Ülke idaresinde eyaletin bir alt birimi sancaktır. Eyalet yönetiminde beylerbeyinin bulunduğu sancak, paşa sancağı adıyla anılırdı ve buraya ayrıca bir sancak beyi atanmazdı. Sancaktaki en üst dereceli yöneticisi sancak beyidir. Sancakbeyinin atanması da beylerbeyi gibi yine, doğrudan merkezden ve beylerbeyinin görevlerini sancak idari birimi ölçeğinde uygulamak üzere, liyakatte dikkate alınarak atanırdı. Doğru cevap B'dir.

Osmanlı Devleti’nin hakimiyetini tanıyan Kırım Hanlığı, Mekke Emirliği, Eflak, Boğdan ve Erdel Beylikleri, Sakız Cumhuriyeti imtiyazlı yönetimlerdi. Bunlar iç işlerinde serbest olup yöneticileri Osmanlı tarafından kendi soyluları arasından atanırdı. Bu hükümetlerden Kırım Hanlığı ve Mekke Emirliği dışındakilerden yıllık belli bir vergi alınırdı. Doğru cevap E'dir.