TÜRK HALK ŞİİRİ

XV. yüzyıl Anadolusu’nda gittikçe güzelleşen bir mimari ile kurulan ve sayıları süratle çoğalan “mescitler, camiler; medreseler, tekkeler, türbeler; sebiller, çeşmeler vb.” dinî hayat kadar Dinî-Tasavvufî Türk Edebiyatının da yücelmesine vesile olan abide eserler ortaya konuluyordu. Saraylar bu kapsamda değildir. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Nefi'i 17. yüzyıl Türk şairlerindendir. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Hacı Bayram Veli, kuvvetli bir medrese (üniversite) tahsili görmüş, ilim yolunda “müderrisliğe-profesörlüğe” kadar yükselmiştir. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Seçeneklerin tamamı Eşrefoğlu Rûmi ile ilgilidir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Yukarıda bahsi geçen şairimiz Süleyman Çelebi'dir. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Mevlit: Hz. Muhammet’in doğumunu anlatan şiirlerdir. Erken dönemlerde Erzurumlu Kadı Darîr gibi şairlerin temsil ettiği mevlit türünün Türk edebiyatındaki en iyi temsilcisi 15. yüzyıl şairi Süleyman
Çelebi’dir. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Naat; Hz. Muhammet’i övmek için yazılan eserlerdir. Bunun yanı sıra diğer peygamberler, halifeler, veliler ve din büyükleri hakkında yazılan naatlar da vardır. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Dede Ömer Rûşenî’nin, Divân, Çobannâme, Miskinnâme, Neynâme, Kalemnâme
adlı eserleri vardır. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Dede Ömer Rûşenî XV. yüzyıl tasavvuf şairlerindendir. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Seçeneklerin tamamı Pir Sultan Abdal ile ilgili doğru bilgiler içermektedir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Kaside: Divan şiirinde temel nazım şekillerinden biridir ve din ve devlet büyüklerini övmek amacıyla yazılır. Mesnevi: Aruzun kısa kalıplarıyla yazılan ve beyitleri kendi arasında kafiyeli şiirlerdir. Mevlit: Hz. Muhammet’in doğumunu anlatan şiirlerdir. Tevhit: Tekke şirinde Allah’ın varlığı ve birliği üzerine yazılmış şiirlerdir Doğru seçenek Gazel ise Divan şiirinde daha çok aşk ve şarap üzerine yazılan şiirlerin nazım şeklidir.

Nutuk, tarikata yeni girmiş müritlere, tarikatın adap ve erkânını anlatan şiirlere denir. Hikmet, Ahmet Yesevî’nin, İ‹slâmiyet’in esaslarını, şeriatın ahkâmını, ehl-i sünnet akidesini İslâmiyet’e yeni girmiş veya henüz girmemiş Türklere öğretmek, tarikatın inceliklerini ve tarikatın adap ve erkânını müritlere telkin edebilmek amacıyla yazdığı şiirlere denir. Devriye, Devriye, yaradılışın başlangıcı ve sonu, varlığın nereden gelip nereye gittiği ve bu ikisi arasındaki safhaların tasavvuf açısından izahıdır. Hilye, Hz. Muhammet’in fiziki özelliklerini tasvir eden şiirlerdir. Münacat ise, Allah’a yalvarıp yakarmak için yazılan manzum ve mensur eserlere verilen addır ve sorunun doğru cevabı B seçeneği olan Mücacat’tır

Bir Mevlevî olan Âdem Dede, asrın Yunus tarzı söyleyişinden zevk alan simalar arasındadır. doğru cevap E seçeneğidir.

Bir Mevlevî olan Âdem Dede, asrın Yunus tarzı söyleyişinden zevk alan simalar arasındadır.

sorunun doğru seçeneği C yani Aziz Mahmud Hüdâyi, Dinî-Tasavvufî Türk Edebiyatı şairleri zümresi içinde yer almış, sade ve hikemi mahiyette şiirler yazmıştır. şiirlerinde, bazen hece, bazen de aruz veznini kullanan Hüdâyî, İbnü’l-Arabî’nin sistemleştirdiği vahdet-i vücûd anlayışına bağlı bir mutasavvıftır. şiirleri ve mektuplarında bu açıkça görülür. Onun gerek devrinde, gerekse daha sonra yazılan tarih ve bibliyografya kitaplarında; “kutbü’l-aktab, sâhip-i zamân, mürşid-i kâmil” gibi unvanlarla anılması, ölümünden sonra da şöhretinin devam ettiğini göstermektedir.

Mevlâna Celâleddin-i Rumî, Hacı Bektaş Veli, Yunus Emre vb. gibi büyük mutasavvıfların kendi dönemlerinde ortaya koydukları zengin tasavvufî hayatın, XV. asırda bunları örnek alan Alâaddin Gaybî, Hacı Bayram Veli, Akşemseddin, Yazıcıoğlu Mehmed, Gülşehrî, Süleyman Çelebi, Eflrefoğlu Rûmî, Kemal Ümmî, Emir Sultan, İbrâhim Tennurî, Rûfleni, Şirâzî vb. pek çok şair de yetişmiştir. Tarihimize “Fatih Rönesans’ı” tabiriyle geçen sosyal hayat ve nizamıyla muhteşem bir yap›ya bürünen Osmanlı Türk Devleti’nin bu asrı, Fatih’i yetiştiren büyük bir mutasavvıfın da yaşadığı devirleri içine alır. Akşemseddin adıyla anılan bu büyük veliden günümüze dini-tasavvufî ve tıbbî bazı eserler kalmıştır. Sorunun doğru cevabı B seçeneğidir.

Gevhernâme, Allah’ın birliği ve Hz. Muhammet’in yüceliği ve vasıfları hakkında yazılan eserlerdir. Kaygusuz Abdal’ın “Gevher-nâmesi” bu türün en iyi örnekleri arasında yer alır ve sorunun doğru cevabı C seçeneğidir. Diğer seçeneklerde verilen eserlerin tümü Eşrefoğlu Rûmî’ye aittir.

Kul Nesîmî, XVII. Yüzyılda dini tasavvufi Türk edebiyatı temsilcileri arasında yer alır ve sorunun doğru cevabı B şıkkıdır.

Düvaz İmam: Tekke şiirinde içinde on iki imamın adı geçen ve onları övmek için yazılan şiirlere denir. Sorunun doğru seçeneği E şıkkı Düvaz İmam’dır.

Bilindiği gibi Aziz Mahmud Hüdâyî, “mutasavvıf, âlim, şair ve Celvetiye tarikatının kurucusu”dur. Atâyî’nin Şakâyık Zeyli’nde onun Seferihisarlı olduğu kaydedilmiştir. Sorunun doğru cevabı D seçeneğidir.