TÜRK HALK ŞİİRİ

Türk halk şiiri geleneğinde şiirlerin konusuna, ezgisine ve işlevine göre birbirlerinden ayrılmasına ve adlandırılmasına nazım türü adı verilir.

Müstezad halk şiirinde ayrı bir nazım şeklidir. Müstezad koşma diye bir şekil yoktur.

Halk şiirinde varolan bir şiire sonradan eklenen ve asıl mısradan daha kısa olan mısralara 'artmış, eklenmiş' anlamında ziyade adı verilir.

Koşmalar aruz vezni ile kesinlikle söylenmezler.

Şiirin konusu 'nazım türü'ne girer. Diğer seçenekler ise nazım şekli ile ilgilidir.

Mani koşma ile beraber hem anonim, hem de aşık şiiri ortak nazım şekillerindendir.

İnsana ve doğaya ait güzellikler hakkında yazılan türler, halk şiiri nazım türlerindendir.

Seçeneklerden sadece Mesnevi nazım şekli ortak nazım şeklidir.

Hz. Muhammet’in doğumundan vefatına kadar ahlakını, faziletlerini, mucizelerini,
gazalarına ait hayatını, bütünüyle veya bir kısmıyla ele alan eserler anlamına gelen “sîretü’n- nebî”ler genellikle mevlit olarak adlandırılmışlardır.

Ramazanname İslamın beş şartı ile ilgili yazılan türlerden biridir.

Terkib-i bendAşık aruzla yazılan bir nazım şekli olmasına rağmen halk şiirinde kullanılmayan bir nazım şeklidir.

Nazım şeklinin unsurları kafiye örgüsü, nazım birimi, vezin ve şiirin hacmidir. Şiirdeki mısraların kümelenme şeklinden oluşan kafiye örgüsü ise nazım şekilleri için ayırıcı bir özellik konumundadır.

Halk arasında “şarkı”, “deyiş”, “deme” ve “hava” gibi adlarla da bilinen “türkü”, sözlü gelenekte ezgiyle söylenen her türlü şiiri karşılamak için kullanılan bir terimdir. Pertev Naili Boratav'ın ifadesiyle türkü, “düzenleyicisi bilinmeyen halkın sözlü gelenekinde oluşup gelişen, çağdan çağa ve yerden yere içerisinde olsun, biçiminde olsun değişikliklere (zenginleşmelere, bozulmalara, kırpılmalara) uğrayabilen ve her zaman bir ezgiye koşulmuş olarak söylenen fliirler”dir.

Türkülerin aynen tekrar edilen mısraları anlamına gelen kavuştak, türkülere özel bir şiir tekniğidir.

İslamiyet öncesinde “Sagu” olarak adlandırılan ölüm konulu şiirler, İslamiyet’ten sonra “Ağıt” ve “Mersiye” olarak adlandırılmaktadır.

Güzelleme, Koçaklama, Taşlama, Ağıt, Varsağı, Semai, Destan Aşık şiirinde Heceli Nazım Türleri başlığı altında incelenmektedir.

Bu tür koşmaya Ayaklı Koşma denir. Bu türde ziyadeler, asıl mısralara göre daha kısadır.

Semai formunda genelde sekiz hecelik yapılar olduğu gibi aruzlu yapılar da mevcuttur. Bu sebeple iki başlık altında da incelenmektedir.

Dini-Tasavvufi Halk Şiirinin kendine özgü nazım şekli yoktur. Bu şiir türü geleneğinde divan şiirinden ve halk şiirinden anonim ve aşık kollarından alınan bazı nazım şekilleri kullanmıştır. Bu yönüyle Dini-Tasavvufi Halk şairleri, hem klasik edebiyatın hem de halk edebiyatının nazım şekillerini kullanabilme özelliğine sahiptirler.

Dini-Tasavvufi Halk şiirinde Türk Halk edebiyatı ile ortak nazım şekilleri Mani ve Koşma'dırç

.