TÜRK HALK ŞİİRİ - Deneme Sınavı - 4

Âşıkların aruzun fâilâtün fâilâtün fâilâtün fâilün kalıbıyla gazel, murabba, muhammes,
müseddes, musammat ve müstezat şekliyle ortaya koydukları şiire Divan şiiri denir.

Genellikle aruzun recez bahrinde olan ve beş heceye denk düşen müstefilâtün müstefilâtün müstefilâtün müstefilâtün kalıbıyla yazılmış şiirlere Vezn-i aher denir.

Âşıkların aruzun feilâtün (fâilâtün) feilâtün feilâtün feilün kalıbıyla yazdıkları şiire Selis denir.

Bayburtlu Zihni tarafından yazılan, Kitab-ı Hikâye-i Gâribe: 27 varaklık bir eser olup, Bayburt beylerinden Abdullah’ın 18 yıllık hayatının hikâyeleştirilmiş şeklidir.

Yedi yaşında bir gözünü çiçek hastalığından kaybeden Aşık Veysel bir süre sonra da
diğer gözünü de ahır temizlerken, sarı öküzün boynuzuna kurban vermiştir.

20. yüzyıl aşıklarından Âşık Murat Çobanoğlu 01 Kasım 1940 yılında Kars’ın Kaleiçi Mahallesi’nde doğmuştur ve Doğu Anadolu Bölgesinin temsilcileri arasında yer almaktadır.

Nedim ve Şeyh Galip 18. yüzyılın ve edebiyatımızın en önemli Divan şairleri arasında yerini almıştır.

XIX. yüzyılda çok sayıda âşık yetişmiştir. Bayburtlu zihni, Çıldırlı Aşık Şenlik, Dadaloğlu, Dertli, Erzurumlu Emrah, Seyrani, Sümmani bunlardan bazılarıdır.

Erzurumlu Emrah’ın adına, Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı Millî Folklor Araştırma Dairesi Başkanlığı tarafından, 1986 yılında Niksar’da anıt mezarı yapılmıştır.

Âşık Osman Taşkaya, bir yaz günü söğüt gölgesinde yattığı sırada rüyasına yaşlı zat girmiş ve üç defa mahlasının Feymânî olduğunu bildirmiştir. Şairimiz bu saatten sonra da bu mahlasla şiir söylemeye başlamıştır.

Âşık Osman Taşkaya, salığında adına şenlikler yapılan ilk âşık olma özelliğine sahip olmuştur. 1997 yılından bu yana Osmaniye Belediyesi ve Osmaniye Folklor Araştırma Derneği, Âşık Feymânî şenlikleri tertip etmektedir.

Bayburtlu Zihni, Mustafa Reşit Paşa ile kurduğu yakınlık sayesinde Divân-ı Hümâyûn’a girmiştir.

Taşlama: bir kimseyi yermek ya da toplumun bozuk yönlerini eleştirmek amacıyla yazılan şiirlerdir

Seyrânî halk şiirinin pek çok türünde şiirler yazmıştır / söylemiştir. Bunlar arasında ilk sırayı taşlamalar alır. Onun taşlamaları ferdî boyutta değil, toplumsaldır. Şiirlerinde ikiyüzlülük, rüşvet, haksızlık, fakirlik, adalet, bilgisizlik gibi sosyal temaları da işlemiştir. Yaşadığı dönemde bozulan hak ve adalet dağıtan müesseseleri konu edinen şiirler yazmıştır. Ülkedeki başıbozukluğun sebebinin yöneticiler olduğunu, pek çok şiirinde dile getirmiştir. Şiirlerinde dini kötüye kullananlar veya yanlış yorumlayanlar da eleştirilmiştir.

Türkçeyi güzel kullanması ve milli kültüre hizmet etmesinden ötürü Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından ölünceye kadar maaş bağlanan âşığımız Âşık Veysel Şatıroğlu’dur.

Genellikle aruzun recez bahrinde olan ve beş heceye denk düşen müstefilâtün müstefilâtün müstefilâtün müstefilâtün kalıbıyla yazılmış şiirlere Vezn-i aher denir.