TÜRK HALK ŞİİRİ - Deneme Sınavı - 22

Nefâisü’l-Mecâlis, Arapça yazılmış eserlerinden biridir. Diğerleri Türkçe yazılmıştır.

Pir Sultan Abdal

Mısra sonunda kafiyeli kelimeler uçarsın – geçersin – kaçarsın şeklindedir. – ç sesleri tek olduğu için yarım kafiye kullanılmıştır. – ersin - arsın ekleri kafiyelerden sonra gelen söylenişleri ve anlamları aynı olan eklerdir, rediftir.

Meddahlık, şehirlerde kapalı ortamlarda, bir sahnede hikaye anlatırken taklitlere de başvurma sanatıdır. Anlatılan hikayeler, kısa, komik ve günceldir. Şive ve hareket taklitleriyle karakterler canlandırılarak hikâye anlatılır.

Âdem Dede

 

Tecelliyât adlı eser Aziz Mahmud Hüdâyî’ ye aittir.

Bektaşî geleneğinde yedi büyük şair; Banazlı Pir Sultan Abdal, Hatayî, Fuzulî, Virânî, Kul Himmet, Yeminî, Nesîmî’dir.

Kur’an harflerinden çeşitli anlamlar çıkaran zümreye Hurufîlik denmektedir.

Mutasavvıf: Tasavvuf inançlarını benimseyerek kendini Allah’a adamış kimse.

Bu yüzyıl şairlerinden Süleyman Çelebi’nin Vesiletü’n Necat’ı, şekil itibariyle divan tarzında ise de muhteva itibariyle Dinî-Tasavvufî Türk Edebiyatı edebî mahsulleri arasındadır.

Mürit: Bir tarikat şeyhine bağlanarak ondan tasavvufu öğrenen kimse.

Hacı Bayram Velî’nin asıl adı Nûman’dır.

Kendisine tasavvuf yolunda el veren şeyhi Hamudiddin Aksarayî ile birlikte Rûm,
Şâm ve Hicâz’a gitti.

Şöhretini çekemeyen bazı din adamları; onu, şeriata uymayan bir hareketin temsilcisi gibi göstererek değişik senaryolar hazırlayıp, devrin padişahı Sultan II. Murad’a şikâyette bulundular.

Eşrefoğlu Rûmi’nin asıl adı Abdullah’tır.

Künyesi, Abdullah bin Seyyîd Ahmed Eşref bin Seyyîd Muhammed Suyûfî’dir.

Eşrefoğlu’nun nesri, XIV-XV. yüzyıl Anadolu Türkçesinin en güzel örnekleri arasında yer alır. Onun Divânı’nın dışında kalan diğer mensur eserleri; Müzekki’n -Nüfûs, Tarikatnâme, Delâilü’n-Nübüvve, Fütüvvetnâme, İbretnâme, Ma’zeretnâme, Hayretnâme, Münâcâtnâme, Esrârü’t-Tâlibin, Tacnâme, Elestnâme, Nasihatnâme, Cinânü’l-Canân vb.leridir.

Münacat: Türk edebiyatında münacatlar, Allah’a yalvarıp yakarmak için yazılan
manzum ve mensur eserlerdir.

Âşık: İrticalen (doğaçlama olarak) saz eşliğinde şiir söyleyen kişidir.

Bu yüzyılda divan şiiri alanında Nef’î, Nabî, Şeyhülislam Yahya, Şeyhülislam Bahaî,
Neşatî, Rasih, Nev’izade Ataî, Haletî, vb. gibi şairler yetişmiştir.