TÜRK HALK ŞİİRİ - Deneme Sınavı - 2

Yukarıda özellikleri verilen âşığımız Dadaloğlu'dur.

XIX. yüzyıl âşıkları ve özellikleri Bu yüzyılda divan şiiri alanında izzet Molla, Enderunî Vasıf, Lefkofçalı Galib, Hâlet, Leylâ Hanım, Şeref Hanım, vb. yetişmiştir.

Selis: Âşıkların aruzun feilâtün (fâilâtün) feilâtün feilâtün feilün kalıbıyla yazdıkları şiire verilen ad.

İnatçı tavrı ve isyankâr ruhu şiirlerine de yansıtmıştır. Bu hususları Sergüzeştnâme adlı eserinde manzum olarak hikâye etmiştir.

Seyrânî halk şiirinin pek çok türünde şiirler yazmıştır/söylemiştir. Bunlar arasında ilk sırayı taşlamalar alır. Taşlama: insanların kusurlarını yahut gülünç taraflarını alaylı bir dille ele alan ya da toplumla ilgili olayları eleştiren şiirlere verilen ad.

Cinas, Seyrânî’nin şiirlerinde önemli bir yer tutmaktadır. Cinas: yazılışları ve söylenişleri aynı, fakat farklı anlamlara gelen sözler.

Doğu Anadolu Bölgesi Aşık Murat Çobanoğlu.

Babasının dışında Şavşatlı Deryamî,  Kağızmanlı Cemâl Hoca,  Arpaçaylı Hamit İlhamî  Ardanuçlu Efkârî  ve Ardanuçlu Efkârî onun yetiştirilmesinde emeği olan diğer âşıklardır.

Aşık Veysel, Şatıroğlu soyundandır. Bu konuda şöyle demektedir: Efendim Şatıroğlulları çok... Malatya, Trabzon, Konya’da var. Onlar benim düşünceme kalırsa Türkistan’dan mı gelmişler nedir...?’.

Aşık Veysel Şatıroğlu Türkiye’de sazla plağa türküyü ilk okuyan ve ‘Mecun’um Leylamı Gördüm’ türküsü çok tutulan aşıktır.

Koçaklama; Yiğitlik edası taşıyan sözleri içeren koşmaya verilen ad.

Bu yüzyılın belki de en önemli özelliği, batı etkisinde kalarak şiirler yazan pek çok şairin ortaya çıkmasıdır. Akif Paşa, Namık Kemal, Ziya Paşa, İbrahim Şinasi, Abdülhak Hamid ve Recaizade Mahmud Ekrem bu şairlerdendir. Bu sebeple doğru cevap B şıkkında verilmiştir.

Yüzyılın aşıklarının önemli bir bölümü, hecenin yanında aruz vezniyle de şiirler yazmışlardır. İki vezne de hakim olma koşma, destan, varsağı ve semailerin yanı
sıra, gazel, kaside, terci-i bend, terkib-i bend, muhamemmes, müseddes, vezn-i aher, satranç, divan ve selis türlerinde de çok sayıda şiirin ortaya çıkmasını sağlamıştır. Bu nedenle doğru seçenek soruda verilen türlerin hepsini içeren E şıkkıdır.

27 varaklık bir eser olup, Bayburt beylerinden Abdullah’ın 18 yıllık hayatının hikayeleştirilmiş şeklidir. Eser, Saim Sakaoğlu ve Ahmet Sevgi tarafından 1992 yılında yayımlanmıştır. Bu eserin Türk romanına geçiş aşamasında önemli bir yeri vardır. Bu Kitap C şıkkında yazarı ile birlikte verilmiştir.

Latif Şah, Salman Bey, Sevdakar Şah adlı hikayeler Çıldırlı Aşık Şenlik e aittir. Bu nedenle doğru cevap A şıkkıdır.

Oğuzların 24 boyundan birisi olan Avşar boyuna mensuptur. Doğum tarihi kesin olarak bilinmemekle beraber, XVIII. yüzyılın son çeyreğidir. Aşığın asıl adı Veli’dir. Şiirlerinde işlenen konu büyük ölçüde Avşar aşiretinin hayatıdır. Burada belirtilen kişi Dadaloğlu olduğu için doğru cevap C şıkkıdır.

Yiğitlik edası taşıyan sözleri içeren koşmaya verilen ad koçaklamadır. Bu nedenle doğru cevap D şıkkıdır.

Daha çok Doğu Anadolu Bölgesi aşıklarında görülen usta-çırak ilişkisi geleneğinde yetişmemiştir. Ancak onun aşıklığa başlamasında ve yetişmesinde kayınbabası Aşık Deli Hazım, Aşık Hüdai ve Aşık Kul Mustafa’nın etkileri görülmektedir. O, Karaca Oğlan geleneğinden yetiştiği için, kendisinin manevi ustası olarak Karaca Oğlan’ı kabul etmiştir. Belirtilen kişi Aşık Osman Feymani olduğu için doğru cevap C şıkkıdır.

D şıkkında verilen kişilerin hepsi XX. yüzyıl aşıkları olduğu için doğru cevap bu seçenektir.

İnsanların kusurlarını yahut gülünç taraflarını alaylı bir dille ele alan ya da toplumla ilgili olayları eleştiren şiirlere taşlama denir. Bu nedenle doğru cevap A şıkkıdır.