Aof Panel

Soru 1

Aşağıdaki türlerden hangisi hem konularına göre hem de kullanım alanlarına göre maniler konusunun her ikisinde de mevcuttur?

Çözüm Açıklaması

Konularına Göre Maniler

Maniler hemen her konuda söylenebilen şiirlerdir. Bu yüzden onları konularına göre tasnif etmek oldukça güçtür, ancak bazı denemeler olmuştur. Doğan Kaya’nın yaptığı tasnifte maniler konularına göre şu şekildedir: 1. Sevda Manileri, 2. Şehir Manileri, 3. Cinsel Konulu Maniler, 4. Ramazan Manileri, 5. Millî Hislerle Söylenmiş Maniler, 6. Mektup Manileri, 7. Hayvanlarla İlgili Maniler, 8. Askerlik Manileri, 9. Gelin-Kaynana Manileri, 10. Tatlılarla İlgili Maniler, 11. Öğüt Manileri, 12. Sosyal Konulu Maniler, 13. Felek İçin Söylenmiş Maniler, 14. İsimlerle Kurulu Maniler, 15. Gurbet Manileri, 16. Anne İçin Söylenmiş Maniler, 17. Sünnet Manileri, 18. Meslek Manileri, 19. Mezar Taşı Manileri, 20. Kabadayı Manileri, 21. Nazarla İlgili Maniler, 22. Kardeş Manileri, 23. Irmak Manileri, 24. Politik Maniler, 25. Fotoğraf Arkası Manileri, 26. Tarih Bildiren Maniler (Kaya 2004: 80-98).

Kullanım Alanlarına Göre Maniler

Manilerin halk kültüründe geniş bir kullanım alanı vardır. Hayatın çok çeşitli safhalarında maniler sıklıkla kullanılmışlardır. Daha önce de belirtildiği gibi kısa ve kullanımı kolay bir şiir türü olduğundan halk içinden hemen herkes rahatlıkla maniyi kullanabilmiştir. Diğer bir ifadeyle şiirle duygu ve düşüncelerin aktarıldığı durumlarda Türk halkı öncelikle maniye başvurmuştur. Bu da maninin yaygın bir tür olmasını sağlamıştır. Manileri “söylenmesine vesile olan yerlere ve şartlara göre” tasnif eden Pertev Naili Boratav, manilerin kullanım alanları ile içerikleri arasındaki bağın zayıf olduğunu belirterek manileri şu şekilde gruplandırır: 1. Niyet, Fal (Yorum) Manileri 2. Sevda Manileri 3. İş Manileri 4. Bekçi ve Davulcu Manileri 5. İstanbul’da Bazı Sokak Satıcılarının Manileri 6. İstanbul Meydan Kahvelerinin Cinaslı Manileri 7. Doğu Anadolu’da Hikâye Manileri 8. Mektup Manileri (Boratav 1995: 176-178).

Soru 2

Aşağıdaki manilerden hangisi kullanım alanlarına göre gruplandırılan maniler arasında değildir?

Soru 3

Aşağıda şamanlık ve âşıklık gelenekleriyle ilgili olarak verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

Soru 4

Türkü ve mani gibi ilk yakıcısı belli olmayan halk şiiri ürünlerine ne ad verilir?

Soru 5

Saim Sakaoğlu, Dîvânü Lûgati’t-Türk’te yer alan şiirleri tasnif etmiştir. Söz konusu bu tasnife göre verilen seçeneklerden hangisi bu tasnifte yer almaz?

Soru 6

Şiirde dizelerin sonunda tekrarlanan ve aynı ahengi veren heceler veya aynı görevde olmayan, ancak benzeşen seslere ne ad verilir?

Soru 7

Olağanüstü güçlere sahip şiir söyleyen ve tedavi yapabilen hekime ne ad verilir?

Soru 8

Eski Oğuzların av törenlerine ne ad verilir?

Soru 9

Halk şiirinde dörtlük karşılığı kullanılan ve genellikle dört mısradan oluşan nazım birimine ne ad verilir?

Soru 10

Eski Türklerde şaman karşılığı olarak kullanılan kelimeye ne ad verilir?

Soru 11

Aşağıdakilerden hangisi İslamiyet öncesi Türk şiiri için söylenemez?

Soru 12

Aşağıdakilerden hangisi İslamiyet öncesi Türk şiiri için söylenemez?

Soru 13

Aşağıdakilerden hangisi şiirin şekil unsurlarından değildir?

Soru 14

Aşağıdaki dizelerin hangisinde redif yoktur?

Soru 15

Aşağıdakilerden hangisi İslamiyet’in kabulünden önceki Türk edebiyatının özelliklerinden bir değildir?

Soru 16

Aşağıdakilerden hangisi İslamiyet’in kabulünden önceki Türk edebiyatının özelliklerinden biri değildir?

Soru 17

Girdim sümbül bağına kokladım, öptüm gülü... Bağcı dedi:”Ürküttün gene nazlı bülbülü!” Bu dizelerde ne tür bir uyak kullanılmıştır?

Soru 18

Eski Türklerde ölen kişinin ardından düzenlenen dini törenlere ve bu törenlerde söylenen manzumelere verilen ad, aşağıdakilerden hangisinde birlikte verilmiştir?

Soru 19

Aşağıdakilerden hangisi Anonim Halk Şiirinde kullanılan nazım türlerinden biridir?

Soru 20

Âşık Şiirinde kullanılan heceli nazım şekilleri aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?

TÜRK HALK ŞİİRİ - Deneme Sınavı - 15