TÜRK EĞİTİM TARİHİ

Örgün ve yaygın eğitim kurumlarında, öğrenen ile öğretenin belli bir amaç doğrultusunda, özel düzenlenmiş ortamlarda bir araya geldiği, bir programa göre planlı olarak yürütülen eğitim etkinliklerini kapsayan eğitim formal eğitimdir.

Doğru cevap a'dır.

Bireyin öğrenmeleri, salt okul denilen biçimsel (formal) kurumlarda oluşan öğrenmelerle sınırlı değildir. Bireyin öğrenmelerinin, dolayısıyla davranışlarındaki değişmelerinin bir kesimi de okul dışı ortamlarda, rastgele ve kendiliğinden gerçekleşir. Bu süreç informal eğitim olarak tanımlanır.

Doğru cevap b'dir.

Genelde, işe, mesleğe hazırlamayı, eksik eğitimi tamamlamayı, yaşam koşullarını iyileştirme ve yaşamı kolaylaştırma becerileri kazandırmayı amaçlayan, örgün eğitimi tamamlayan planlı, programlı eğitim türüne yaygın eğitim denir.

Doğru cevap c'dir.

Uyum ve kaynaştırma: Yoğun iç ya da dış göç, salgın hastalık gibi toplumsal konularda mağdur ya da göçerlerin yeni duruma adapte olmalarını sağlamaya, yurttaşları bilgilendirmeye ve bilinçlendirmeye yönelik eğitim çalışmalarını içeren yaygın eğitim programıdır.

Doğru cevap d'dir.

Cumhuriyet öncesi dönemde halk eğitimine dönük ilk yasal düzenlemeler:

I. Özel Okullar Yönetmeliği

II. İköğretim Geçici Yasası

III. İl Genel Yönetimi Yasası

Doğru cevap a'dır.

Halkevleri:

Halkın toplumsal, kültürel ve siyasi yönden gelişmesinde, Cumhuriyet devrimlerinin benimsenmesinde ve yaygınlaştırılmasında önemli katkıları olan yaygın eğitim kurumlarıdır.

Doğru cevap a'dır.

umhuriyetin ilk yıllarında büyük çoğunluğu köylerde yaşayan halkın eğitim eksikliğini gidermek ve eğitim düzeyini yükseltmek, böylece toplumsal yaşama siyasi, ekonomik ve kültürel yönden daha etkili ve verimli biçimde katılmasını sağlamak amacıyla 1940 yılında açılan kurumlar köy enstitüleridir.

Doğru cevap b'dir.

Ülkemizde yetişkin eğitiminin akademik alan olarak benimsenmesi, akademik ortamlarda ve bilimsel toplantılarda tartışılmaya başlanması 1960'lı yıllarda gerçekleşmiştir.

Doğru cevap c'dir.

İkinci dönemdeki (1960- 1980) çalışmalarla, halk eğitiminin planlı ve programlı etkinliklerle kurumsallaşmasının sağlanmasına çalışılmıştır.

Doğru cevap d'dir.

Eğitim odaları köy, kasaba ya da halk eğitim merkezi bulunmayan yerleşim yerlerinde açılan yaygın eğitim kurumlarıdır. Bölge gereksinimlerine göre halkın isteğine bağlı olarak valilik izniyle açılır. Eğitim odaları, bir bakıma halk eğitim merkezlerinin görevlerini daha dar çerçevede yerine getiren kurumlar olarak değerlendirilebilir.

Doğru cevap e'dir.

Bireyin öğrenmesi olarak tanımlanan ve onun kalıcı davranışlar edinmesini açıklayan süreç, çoğu zaman, bireyin davranışlarının istendik yönde ve biçimde değişmesi için planlı ve kasıtlı (amaçlı) olarak, önceden düzenlenmiş ortamlarda gerçekleştirilir. Bu eğitim süreci formal eğitim olarak tanımlanır. Doğru cevap A'dır.

Bireyin öğrenmeleri, salt okul denilen biçimsel (formal) kurumlarda oluşan öğrenmelerle sınırlı değildir. Bireyin öğrenmelerinin, dolayısıyla davranışlarındaki değişmelerinin bir kesmi de okul dışı ortamlarda, rastgele ve kendiliğinden
gerçekleşir. Buna informal eğitim denir. Doğru cevap B'dir.

Yaygın eğitim kavramıyla eş anlamlı olarak kullanılan kavramlardan biri olan
halk eğitimini Oğuzkan (1993, s.163), yetişkin yurttaşlara çeşitli alanlarda bilgi kazandırmak ve anlayışlarını geliştirmek, yaşam düzeylerini yükseltmek, ulusal ve insancı değerlerini geliştirmek amacıyla okul eğitimi dışında ya da yanında yapılan eğitim ve öğretim çalışmaları olarak tanımlamaktadır. Doğru cevap C'dir.

Yaygın eğitim programları dört başlık altında toplanabilir:

-Temel eğitim ya da tamamlama eğitimi verme

-Mesleki beceri kazandırma

-Uyum ve kaynaştırma

-Siyasal, yönetsel ve sosyal katılımı sağlama

Doğru cevap D'dir.

Osmanlı Devleti'nde  ilk yaygın eğitim uygulaması, 1865 yılında İslam Öğretim Derneği tarafından çalışan kişilere okuma yazma, hesap ve dinî bilgiler öğretmek amacıyla başlatılan çırak mektepleri uygulamasıdır. Bu okullar zaman zaman kapansalar da etkinliklerini 1928 yılına kadar sürdürmüşledir. Doğru cevap E'dir.

Cumhuriyet öncesi dönemde halk eğitiminin yasal temellerini oluşturan düzenlemeler arasında en önemlileri; Özel Okullar Yönetmeliği (1913), İlköğretim Geçici Yasası (1913) ve İl Genel Yönetimi Yasası’dır (1914). Bu yasal düzenlemelerin ortak amaçları, eğitim olanağı bulamayan yetişkinlerin eğitilmesidir. Doğru cevap E'dir.

Cumhuriyetin ilk yıllarında halk eğitimi ile ilgili çalışmaların en etkili olanı Millet Mektepleri (Ulus Okulları) uygulamalarıdır. 3 Kasım 1928 tarihinde çıkarılan yasa ile gerçekleştirilen Harf Devrimi ile uygulamaya konan yeni Türk harfleri ile
halka okuma yazma öğretilmesi amacıyla ülke düzeyinde yaygınlaştırılan Millet
Mektepleri uygulaması ile köylerde 12-45 kentlerde ise 16-45 yaşları arasında kadın erkek tüm yurttaşların okuma yazma becerisi kazanması ve bunun bir belgeye dayandırılması amaçlanmıştır.

Türkiye’ye özgü bir model olan köy enstitülerinin kurulmasında, yaygınlaşmasında ve işlevlerini kuruluş amaçlarında tanımlandığı gibi etkili bir şekilde yerine getirmelerinde 1938-1946 yılları arasında Milli Eğitim Bakanı olan Hasan Ali Yücel ve İlköğretim Genel Müdürü İsmail Hakkı Tonguç’un büyük emeği geçmiştir. Doğru cevap C'dir.

1961-1980 yılları arasındaki dönemdeki ilk gelişme, Milli Eğitim Bakanlığında 1960 yılında kurulan Halk Eğitimi Genel Müdürlüğünün yanında yaygın eğitim amaçlı iki birimin daha kurulmasıdır (Okçabol, 1999, s.250). Bunlardan birincisi 1960 yılında öğretmenlere hizmet içi eğitim yapmak üzere Öğretmeni İşbaşında Yetiştirme Merkezi kurulmuş, bu merkez 1966 yılında Eğitim Birimi adını almıştır. İkincisi de, okul dışında kalanlara teknik eğitim verebilmek amacıyla 1961 yılında Mektupla Öğretim Merkezi kurulmuş, bu merkez de 1966 yılında Mektupla Öğretim ve Teknik Yayınlar Genel Müdürlüğüne dönüştürülmüştür. Doğru cevap B'dir.

Merkezî yönetim kademesinde halk eğitimi görevini üstlenen ilk birim, 29 Ağustos 1960’ta Milli Eğitim Bakanlığında kurulan Halk Eğitimi Genel Müdürlüğüdür. Genel Müdürlük, 1967 yılında Köy İşleri Bakanlığına, daha sonra 1971 yılında Kültür Bakanlığına, ardından tekrar Milli Eğitim Bakanlığına bağlanmıştır. Halk Eğitim Genel Müdürlüğünün örgütsel yapısı 1977 yılında değiştirilerek Yaygın Eğitim Genel Müdürlüğü, daha sonra da 1983 yılında yapılan düzenlemeyle Çıraklık ve Yaygın Eğitim Genel Müdürlüğü adı altında yeniden yapılandırılmıştır. Doğru cevap A'dır.