TÜRK EĞİTİM TARİHİ - Deneme Sınavı - 9

İlk Enderun okulu 1455 yılında Fatih Sultan Mehmet tarafından kurulmuştur.

18. yüzyıldan başlayarak, Enderun okulları bütün bu özelliklerini yitirmiş giderek ayrıcalıklı grupların denetimi altına girmiştir. II. Mahmut döneminde, yeni düzenlemelere ayak uyduramayan bu okulların resmî statüsü kaldırılmış, daha sonra 1908 yılında da kapatılmıştır.

Kızlar için yükseköğretim dereceli değil, orta dereceli okulların açılmasıdır.

Tanzimat döneminde açılan orta öğretim okulları:
Rüşdiye: İlkokul üzerine dört yıl öğretim yapılan okuldur.

Osmanlı Devleti’nde rüşdiye okulları için öğretmen yetiştirmek amacıyla 16 Mart 1848
tarihinde İstanbul’da açılan ilk Erkek Öğretmen Okuludur.

1923-1973 yılları arasında ilköğretim beş yıllık ilkokulu kapsayan ve zorunlu olan bir eğitim basamağını oluşturmuştur.

18 Ağustos 1997 tarih ve 4306 Sayılı Sekiz Yıllık Kesintisiz İlköğretim Yasası gereğince, 1997-1998 öğretim yılından itibaren sekiz yıllık kesintisiz zorunlu ilköğretim uygulamasına geçilmiş ve ilköğretim sekiz yıllık ilköğretim okullarını, ortaöğretim de üç- dört yıllık (2005-2006 öğretim yılından itibaren dört yıl) genel ve mesleki-teknik eğitim amaçlı liseleri kapsayan bir eğitim basamağı olarak düzenlenmiştir.

ABD’li eğitimci John Dewey, 1924 yılında Türkiye’ye gelerek eğitim sistemi ile ilgili bir rapor hazırlamıştır. Dewey raporunda, nüfusun büyük çoğunluğunun köylerde yaşaması, çiftçilikle uğraşması ve okur-yazar bile olmaması gerçeğini dikkate alarak, köy için ayrı bir eğitim modeli ve ayrı bir öğretmen yetiştirme sistemi uygulanmasını önermiştir.

Köy Eğitmen Kursları, ilkokulu bitirmiş veya okuma yazma bilen, askerliğini çavuş veya onbaşı olarak yapmış, zeki, ahlaklı ve sağlam karakterli köy çocuklarının yedi-sekiz aylık bir eğitimle eğitmen olarak yetiştirilmeleri ve özellikle kendi köylerindeki veya yakın köylerdeki üç yıllık köy ilkokullarında görevlendirilmeleri temeline dayanıyordu.

Eğitmen kurslarının içeriği: Türkçe, Aritmetik ve Geometri, Yurt ve Yaşam Bilgisi, Atölye Dersleri ve Eğitim Bilimlerinden oluşmaktadır.

Köy Enstitüleri Kanunu Madde 1’e göre köy öğretmeni ve köye yarayan diğer meslek erbabını yetiştirmek üzere ziraat işlerine elverişli arazisi bulunan yerlerde Maarif Vekillince köy enstitüleri açılır.

İköğretmen okullarının sayısı 1940- 1941 öğretim yılında 27’e, 1950- 1951 öğretim yılında 31’e çıkmıştır. 1954 yılında köy öğretmeni yetiştirmek üzere kurulmuş olan 21 köy enstitüsünün öğretmen okuluna dönüştürülmesiyle, ilköğretmen okullarının sayısı 52’ye yükselmiştir

İki yıllık eğitim enstitülerine alınacak öğrencilerde aranan koşullar, 1975 yılında yürürlüğe giren Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı öğretmen yetiştiren yüksekokullara alınacak öğrencilerin kayıt ve kabul işlerini düzenleyen yönetmelikte lise, öğretmen okulu veya öğretmen lisesi mezunu olmak, öğretmenliğe engel bedensel ve zihinsel bir engeli olmamak, yaş, medeni durum gibi kişisel durumunun öğrencilik koşullarına aykırı olmaması, Üniversitelerarası Seçme Sınavı sonuçları da dikkate alınarak yapılacak giriş sınavların başarmak.

20 Temmuz 1982 tarih ve 41 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile sınıf öğretmeni yetiştiren iki yıllık eğitim enstitüleri de eğitim yüksekokullarına dönüştürülerek üniversitelere bağlanmışlardır.

Eğitim fakültelerinde 1998-1999 öğretim yılından itibaren uygulamaya konulan bu yeni yapı gereğince, ilköğretim alanına öğretmen yetiştirmek üzere eğitim fakültelerinde İlköğretim Bölümü açılmıştır. Bu bölüm içinde Okulöncesi Eğitim Öğretmenliği, Sınıf Öğretmenliği, Matematik Öğretmenliği,  Sosyal Bilgiler Öğretmenliği ve Fen Bilgisi Öğretmenliği yer almaktadır. Resim-İş Öğretmenliği ise Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü içerisinde yer almaktadır.

Türk eğitim sisteminin tarihsel gelişimi gözden geçirildiğinde, Osmanlı Devleti’nde 19. yüzyılın ortalarına değin, eğitimin dinsel kurumların etkisi altında bulunduğu söylenebilir. Bununla birlikte, 18. yüzyılda Avrupa ülkelerinde oluşan ekonomik ve politik değişmeler Osmanlı Devleti’ni de büyük ölçüde etkilemiştir. Bu dönemde, Batıda endüstri ve teknolojinin hızla geliştiği; Osmanlı Devleti’nin ise, ekonomik ve askeri gücünü giderek yitirmeye başladığı görülür. Bu durumun farkına varan kimi Osmanlı yöneticileri, devleti eski gücüne kavuşturabilmek için çeşitli reform hareketlerine girişmişlerdir.

18. yüzyılda Avrupa’da endüstrileşme hareketleri artarak sürerken Osmanlı Devleti, Avrupa karşısında eski üstünlüğünü yavaş yavaş yitirmiş ve gerilemeye başlamıştır. Geçmişin parlak dönemlerini anarak kendi içine çekilmiş olan Osmanlı Devleti, Avrupa’nın bu gelişmesinin nedenlerini gerektiği gibi değerlendirememiş; gerilemenin nedenlerini yalnızca askeri alanda görmüş ve bu alanda önlemler alma yoluna gitmeyi tercih etmiştir. Doğru yanıt C'dir.

Osmanlılardaki devşirme sistemi gereğince, Hristiyan çocuklarının yeniçeri yetiştirilmek üzere eğitildiği kurumlar   Acemioğlanlar Mektebi adıyla anılmaktadır. Devşirme yoluyla toplanan çocuklar, önce Türk ailelerinin yanında Türk olarak yetiştirildikten sonra, devlete sadık askerler olmaları için daha çok kışla görünümündeki bu okullara aktarılırdı. Bunların en yeteneklileri Enderun Mektebine alınır, geri kalanlar yeniçeri ocağına gönderilirdi. Doğru yanıt E'dir.

1739 Sayılı Milli Eğitim Temel Yasası ile beş yıllık ilkokulların üç yıllık
ortaokullar ile birleştirilmesi ve sekiz yıllık temel eğitim adını alması 1973 yılında gerçekleşmiştir.

1974-1975 öğretim yılından itibaren temel eğitimin ilk beş yılını kapsayan ilkokullarda görev yapacak sınıf öğretmenlerinin yetiştirilmesi görevini önlisans düzeyinde öğretim yapılan iki yıllık eğitim enstitüleri üstlenmiştir.