TÜRK EĞİTİM TARİHİ - Deneme Sınavı - 5

1739 Sayılı Milli Eğitim Temel Yasası’nda tanımlandığı biçimiyle (Md. 19), zorunlu ilköğrenim çağına gelmemiş çocukların eğitimini kapsayan okulöncesi eğitimin;

bir eğitim süreci olduğunu kolayca görebiliriz. Doğru cevap B’dir.

Seçeneklerin tamamı 1961-1972 yıllarında ilköğretimde üzerinde durulan konulardır. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Osmanlı İmparatorluğu’nda Müslüman tebaanın eğitim öğretimi için yaygın olarak kullandığı okul tipi olan sıbyan okulları dışında küçük yaş gruplarına hizmet veren başka bir kurumun uzun süreli var olmadığı görülmektedir. Kimi kaynaklar, 4-6 yaş arasındaki çocukların alındığı bu okulları, okulöncesi eğitim olarak göstermiştir. Aslında sıbyan okulları her ne kadar 4-5 yaşlarından itibaren çocukları kabul etseler de gerek eğitim içerikleri gerek kullandıkları yöntemler göz önüne alındığında bugünün okulöncesi eğitim anlayışına hiç de uygun düşmemektedir. Çünkü bu okullarda yaşama dönük olmayan, sadece çocukların dini duygularının geliştirilmesi amaçlı dini bir eğitim yapılıyordu. Doğru cevap C’dir.

1739 Sayılı Milli Eğitim Temel Yasası’nda öğretmenlik mesleğinin, özel bir uzmanlık alanı olduğu vurgulanarak, mesleğe hazırlığın genel kültür, özel alan bilgisi ve meslek bilgisi ile kazanıldığı belirtilmekte ve öğretmenlerin lisans düzeyinde eğitim almaları gerektiği açıkça belirtilmektedir. Doğru cevap B'dir.

Öğretmenlik meslek bilgisi, öğretmene okul içinde ve okul dışındaki öğretme öğrenme etkinliklerini; planlama, uygulama, değerlendirme ve geliştirme bilgi ve becerilerini kazandıran teorik ve uygulamalı çalışmaları içerir.

Doğru cevap D'dir.

2006 yılında tamamlanan bu çalışmada belirlenen Öğretmenlik Mesleği Genel Yeterliklerinin ana kategorileri şunlardır (MEB, 2006a):
• Kişisel ve Mesleki Değerler-Mesleki Gelişim
• Öğrenciyi Tanıma
• Öğretme ve Öğrenme Süreci
• Öğrenmeyi, Gelişimi İzleme ve Değerlendirme
• Okul, Aile ve Toplum İlişkileri
• Program ve İçerik Bilgisi

Doğru cevap E'dir.

Okulöncesi eğitime öğretmen yetiştirmek amacıyla ilk kez 1927-1928 öğretim yılında Ankara’da iki yıl süreli Ana Muallim Mektebi açılmıştır. Açılan bu okul 1930-1931 öğretim yılında İstanbul’daki Kız İlköğretmen Okulu’na taşınmış, iki yıl orada hizmet verdikten sonra 1933 yılında kapanmıştır.

Doğru cevap A'dır.

1961 yılında çıkarılan 222 Sayılı İlköğretim ve Eğitim Yasası yürürlüğe girinceye dek okulöncesi eğitime öğretmen yetiştirmede önemli bir değişiklik göze çarpmamaktadır. 1961 yılında çıkarılan 222 Sayılı Yasanın 17. Maddesi ile okulöncesi eğitim kurumlarına öğretmen yetiştirme ile ilgili temel ilkeler yeniden belirlenmiştir.

Doğru cevap C'dir.

Onuncu Milli Eğitim Şûrasında anasınıfı eğitiminin dört ve beş yaşlarını kapsaması ve zamanla zorunlu olması benimsenmiştir. Doğru cevap C'dir.

6 Kas›m 1981 tarihinde 2547 Sayılı Yükseköğretim Yasası yürürlüğe girmiştir. Bu yasa yürürlüğe girmeden önce okulöncesi eğitim öğretmenleri Milli Eğitim Bakanlığına bağlı olan ilgili yüksekokullar ile bazı üniversitelere bağlı yükseköğretim kurumlarından yetişmekteydi. Bu kurumlar şunlardı:
• Kız Teknik Yüksek Öğretmen Okulu Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Bölümü,
• Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Bölümü
Bu kurumların yanı sıra İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Pedagoji Enstitüsü, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesinin bazı bölümleri, Ankara Gazi Yüksek Öğretmen Okulu Eğitim Bölümü ve iki yıllık eğitim enstitüsü mezunları da okulöncesi eğitim kurumlarında öğretmen olarak görev yapabilmekteydiler.

Doğru cevap E'dir.

On Dördüncü Milli Eğitim Şûrası'nda toplu konut projelerinde okulöncesi eğitim kurumuna yer ayrılmasına karar verilmiştir. Doğru cevap D'dir.

Beşinci Beş Yıllık Kalkınma Planı'nda (1985-1989) okulöncesinde 5-6 yaş grubunun okullaşma oranının %10’a çıkarılması hedeflenmiştir. Doğru cevap E'dir.

1739 Sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu 1973 yılında yayımlanmıştır. Doğru cevap A'dır.

Türk eğitim sisteminin tarihsel gelişimi gözden geçirildiğinde, Osmanlı Devleti’nde 19. yüzyılın ortalarına değin, eğitimin dinsel kurumların etkisi altında bulunduğu söylenebilir. Bununla birlikte, 18. yüzyılda Avrupa ülkelerinde oluşan ekonomik ve politik değişmeler Osmanlı Devleti’ni de büyük ölçüde etkilemiştir. Bu dönemde, Batıda endüstri ve teknolojinin hızla geliştiği; Osmanlı Devleti’nin ise, ekonomik ve askeri gücünü giderek yitirmeye başladığı görülür. Bu durumun farkına varan kimi Osmanlı yöneticileri, devleti eski gücüne kavuşturabilmek için çeşitli reform hareketlerine girişmişlerdir. Çağdaşlaşma hareketleri denilebilecek bu değişmeler ilk olarak orduda başlamıştır. Ancak, İslâm dini ve kültürüne sıkı sıkıya bağlı olan, Batıdaki gelişmelere kapılarını kapatarak gerici güçlerin etkisi altında kalan geleneksel okullarda amaçlanan toplumsal değişime uygun insangücü yetiştirmek pek olanaklı değildi. Ne var ki, bu geleneksel okulların yanında, yeni ve çağdaş nitelikli okullar da açılmaya başlanmış ve eğitim sistemindeki bu ikili yaklaşım Cumhuriyet dönemine dek sürmüştür.

Kurum Merkezli Eğitim Modeli çeşitli ülkelerde okulöncesi eğitimde 1900’lü yıllardan başlayarak kabul gören en yaygın modeldir. Doğru cevap B'dir.

1923-2005 yılları arasında okulöncesi eğitimde hem okul hem de öğrenci sayılarının düştüğü yıllar 1943-1944'tür. Doğru cevap D'dir.

Osmanlılarda, eğitimde ilk yenileşme hareketleri, 1773 ile 1839 yılları arasındaki dönemde görülür. Osmanlı Devleti’nde eğitim alanındaki ilk yenileşme girişimleri askeri okullar açılarak başlatılmıştır. Okullarda ilk kez Batı dilleri (Fransızca, İngilizce) programlara girmiş; 1826’da Yeniçeri Ocağı kaldırılmış; ilköğretim zorunluluğu ilk kez bu dönemde getirilmiş; Batı ile ilişkiler artmış ve 1830’larda Avrupa’ya öğrenci gönderilmiş; Türkçe yayınlanan ilk gazete, Takvim-i Vekâyi adıyla bu dönemde çıkmıştır.

Türkiye’de okulöncesi eğitim alanında ilk kapsamlı program geliştirme çalışması, Milli Eğitim Bakanlığı ve üniversitelerin işbirliği ile hazırlanan Okulöncesi Eğitim Programı ve Öğretmen Kılavuz Kitabı ile gerçekleştirilmiştir. 1989 yılında uygulamaya konan bu program 1994 yılına kadar okulöncesi eğitim kurumlarında kullanılmıştır. Doğru cevap E'dir.

İlköğretim, genellikle ailelerin sorumlulu¤unda çeşitli biçimlerde gerçekleştirilmesinin yanında, okullaşmış biçimiyle Sıbyan Okulları (Mekteb-i Sıbyan) denilen kurumlarda yapılırdı. Sıbyan okullar›, 6-12 yaşlarındaki kız ve erkek çocukların birlikte (karma) öğrenim gördükleri temel eğitim kurumlarıdır. Sıbyan okullarının amacı, öğrencilere Kur’an okutmak, namaz ayetlerini ve namaz kılmasını öğretmek, biraz da yazı yazdırmaktı. Kur’anı en az bir kez okumuş olmak (hatmetmek) önemli bir koşuldu. Ana-babalar isterse, çocuklar hafızlığa da çalıştırılırdı. Çünkü çocukların hafız olması, ana-babaların genellikle en büyük özlemiydi. Sıbyan okullarında sınıf sistemi yoktu. Bireysel yöntemlerle dört işlemin kurallarını belletmek de bu okulların görevleri arasındaydı. Bu eğitim kurumlarında, gerçekleştirilen dersler dışında, vakıf etkinlikleri çerçevesinde, ilkbaharda çevre gezileri de düzenleniyordu. Fatih Sultan Mehmet (1432-1481) döneminden başlayarak, başta sultanlar olmak üzere, devletin ileri gelenleri, varlıklı kimseler İstanbul’un her semtinde sıbyan okulları yaptırmışlardır. Anadolu’da ise, sıbyan okulları, Selçukluların düzenli bir yönetim anlayışıyla geliştirdikleri kent yaşamı içinde, Osmanlı döneminde de sayıca sürekli artmıştır.

18. yüzyılda Avrupa’da ortaya çıkan siyasal ve ekonomik devrimler etkilerini Osmanlı Devleti’nde de göstermiştir. Savaşlarda karşılaşılan yenilgiler sonucunda yenileşme hareketleri önce askerî alanlarda kendini göstermeye başladı. Yeni askerî okullar açıldı. Bunların ilki 1773’te açılan Mühendishane-i Bahri Hümayûn’dur. Bu okul, daha sonraları kurulan Deniz Harp Okulunun temeli olarak kabul edilebilir. Bundan sonra, 1795’te Mühendishane-i Berr-i Hümayun açıldı. Bu da 1834’te açılan Harp Okulunun temeli sayılabilir. Bu yeni hareketler ülkede tepkilere yol açmış ve yeniçeriler ortadan kaldırılmıştır. Yerine Asakiri Mansure-i Muhammediye adlı yeni bir ordu kurulmuştur. Bu ordunun gereksinimlerini karşılamak üzere, askerî alanda yeni okullar açılmaya başlandı. Bunların başlıcaları şunlardır: 1827’de açılan Tophane-i Âmire (Askeri Tıp Okulu). Bu okul, Gülhane Askerî Tıp Akademisinin başlangıcı sayılır. 1834’te açılan Mekteb-i Hümayûn-u Ulûm-i Harbiye. Bu okul da günümüzdeki Kara Harp Okulunun başlangıcıdır. 1834’te kurulan Mızıka-i Hümayûn (Askeri Bando Okulu). Bütün bu okullar, o yıllarda Avrupa’daki örneklerine uygun biçimde kurulmuş olup yeni silâh, savaş bilgisi ve öğretimde izlenecek yöntemlerin kullanılıp geliştirilmesine önemli katkılar sağlamıştır. Böylece, öğretimde ezberleme yerine, uygulamaya dönük yeni yöntemler kullanılmaya başlandı.