TÜRK EĞİTİM SİSTEMİ VE OKUL YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 5

Okulun iç çevresini okul yöneticileri, öğretmenler, uzmanlar, yardımcı personel ve öğrenciler oluşturmaktadır.

Neoklasik yönetim kuramcıları denetimi rehberlik etme anlayışı ile bütünleştirmeye çalışmışlardır.

Eğitim denetiminden beklenen bu işlevler, eğitim sürecinin ve bu süreçte yer
alan tüm unsurların gelişmesine katkı sağlar. Bu unsurlar öğretmenlerin mesleki
gelişimlerinin sağlanması, öğrencilerin eğitim amaçlarına ulaşması, eğitimin amaçlarının düzenlenmesi, öğretim etkinliklerinin geliştirilmesi, okul yönetiminin etkiliğinin artırılması gibi başlıklar altında toplanabilir.

Denetim amaçlı bir girişimdir. Milli Eğitim Bakanlığı İlköğretim Müfettişleri Başkanlıkları
Rehberlik ve Teftiş Yönergesi’nde yer alan denetim ilkelerine göre denetim, kontrol,
düzeltme ve geliştirme amaçlı yapılır.

Eğitim sisteminde yapılan denetim alanına göre kurum ve ders denetimi olmak üzere iki gruba ayrılmaktadır.

Klasik denetimde, öğretmen-denetçi ilişkileri ast-üst anlayışı çerçevesinde şekillenir, denetimin hedefi öğretmenin gelişiminin sağlanması değil var olan
eksikliklerin ortaya çıkarılması, raporlaştırılmaı ve cezalandırılmasıdır.

Türk Eğitim Sistemi’nde Milli Eğitim Bakanı başta olmak üzere, genel olarak üst
makamda bulunanlar, kendilerine bağl olanları denetleme yetkisine sahiptirler. Bununla birlikte İlköğretim kurumları, İlköğretim denetçileri, ortaöğretim kurumları Bakanlık denetçileri, yükseköğretim kurumları ise Yükseköğretim
Denetleme Kuruluna bağlı denetim uzmanları tarafından denetlenir.

Kurallara uymadıkları veya hukuka aykırı davrandıkları öne sürüldüğünde kamu görevlilerinin yasal ayrıcalıkları dışında haklarında ceza kovuşturması açılabilmesi, yasanın belirlediği yönetsel makamın iznine bağlı kılınmıştır.
Yönetsel makamlar tarafından verilen izinler de, genellikle soruşturma ile ilgili konularda, kurumların denetim birimleri tarafından gerçekleştirilen hazırlık soruşturmasına dayandırılmaktadır.

Denetim etkinliklerinde çoğu zaman ö¤retmenler hangi ölçütler açısından
değerlendirildiklerini ve hangi ölçütleri karşılayamadıklarından haberdar
olamamaktadır. Dönüt sağlamayan değerlendirme sisteminin işe yararlılık boyutu olamayacağı için, değerlendirme anlamsız olur. Dolayısı ile öğretmenlerin kendilerini geliştirmeleri deneme-yanılma etkinliklerine bağlı kalmaktadır. Değerlendirme ölçüt ve sonuçları öğretmenlerle paylaşılırsa öğretmen-denetçi arasında işbirliği ve güven artar, öğretmen eksikliklerini daha
kolay giderir.

Eğitim denetimi Türk Eğitim Sistemi’nin alt sistemi olarak görülmektedir.

Okul çalışanlarının çevreye, yeni atananların göreve uyumu, kendi kendilerini yetiştirmeleri; öğrencileri tanıma, araç gereç kullanma, ders işleme,
değerlendirme gibi öğretimle ilgili konularda ve okul çevre ilişkileri, öğrenci
rehberliği, sınıf öğretmenliği, eğitsel kol çalışmaları gibi eğitimle ilgili konularda
yapılacak her tür yol gösterme ve yardımcı olma hizmetleri, denetçilerin mesleki rehberlik ve yardım rolleri içinde yer alır.

Girdisi, süreçleri ve çıktısı insan olan eğitim sisteminde yer alan okul örgütlerinde, örgütün amaçlarına ulaşmasında İKY, diğer örgütlerle karşılaştırıldığında daha stratejik bir anlam taşır. Doğru yanıt D'dir.

Endüstri devrimi sonrası ortaya çıkan karmaşık iş bölümü, rekabet, örgütsel verim ve etkililik gibi kavramlar, iş süreçleri ve bu süreçleri yürüten insan kaynaklarının yönetimine ilişkin bir yapının varlığını zorunlu kılmıştır. Frederic W. Taylor tarafından ortaya atılan Bilimsel Yönetim Yaklaşımı ilk kez işçi verimliliğini; (a) bilimsel ölçümlere, (b) iş sürecinin diğer ögeleriyle olan uyumuna ve (c) maksimum çıktının elde edilmesine yönelik bir sisteme dayandırmıştır

Örgütlerde dosyalama, kayıt tutma ve işgörenlere ilişkin teknik süreçlerin yönetimini içeren personel yönetiminin yerine işgörenleri duyguları, değerleri, tutumları ve gereksinmeleriyle bir insan olarak merkeze alan yeni bir paradigma arayışı gündeme gelmiştir. İKY yapısı ve işlevleriyle insanı, insanca özellikleri ve gereksinmeleriyle merkeze alan anlayışıyla işgörenleri örgütsel amaç ve süreçlerle bütünleştirerek örgütsel etkinliği arttırmayı amaçlayan yeni bir paradigma olarak doğmuştur. Doğru yanıt E'dir.

Okul örgütlerinde İKY alt sisteminde öğretmenlerin bilgi beceri ve yeterlilikleri dış çevreden gelen çıktılar; öğretmenlerin davranışları yönetim süreçleri içerisinde işlenen ve işleyen ögeler; öğretmenlerin iş doyumları ve performansı ise temel çıktılardır. Doğru yanıt D'dir.

Rol davranış kuramında öğretmenin dersteki kendi uzmanlık alanına yönelik performansını tek başına soyutlanmış bir performans olarak değil, başta diğer dersler olmak üzere okulun amaçları, öğrencinin sosyal gelişimi, çevreye ve öğrencinin günlük yaşam kalitesine katkı dikkate alarak değerlendirilir. Okul örgütlerinde İKY tüm bu rollere ilişkin öğretmenlere bilgi sağlar ve kendinden beklenen rol davranışlarını eşgüdümler. Doğru yanıt B'dir.

Kurumsal kuram örgütleri, sosyal çevrede ürettikleri ürün ve hizmetlere dayalı performansları için ‘onay’ arayan sosyal varlıklar olarak tanımlar. Doğru yanıt C'dir.

Bu yaklaşıma göre örgütte farklı birimler ya da gruplar sahip oldukları kaynakları kontrol ederek birbirleri üzerinde güç elde etmeye çalışırlar. İKY etkinliklerinin ve süreçlerinin örgütsel sistem içinde gücün dağıtılmasında önemli bir araç olduğu varsayılır. Örneğin örgütlerde insan kaynakları bölümü ya da insan kaynaklarından sorumlu olan birim örgütte diğer bölümlerin gereksinme duyduğu insan gücü akışını kontrol ederek diğer bölümler üzerinde bir güç kazanır. Doğru yanıt E'dir.

Kaynak bağlılığı kuramı,  örgütler ancak bir rekabetçi üstünlüğe sahiplerse ve bunu sürdürebiliyorlarsa başarılıdır temel varsayımı üzerine kuruludur. Örgütlerin rekabetçi üstünlüğü, ancak rakiplerinin kolayca kopyalayamayacakları ya da sürdüremeyecekleri değer yaratma stratejileri varsa söz konusudur. Doğru yanıt A'dır.

Örgütsel sosyalleşme işgörenlerin, bir örgütün kültürel ögeleri ile o örgütteki kendi rollerine ilişkin bilgileri edinme sürecini ifade etmektedir. İKY'nin okullardaki amaçlarından biri de örgütsel sosyalleşmeye ilişkin süreçleri tasarlamaktır. Bu bağlamda okula yeni atanan bir öğretmene okulun formal ve informal süreçleri, işleyişleri ve okuldaki çeşitli davranış normları hakkında bilgi sağlamak, temel olarak örgütsel sosyalleşme kapsamında gerçekleştirilen faaliyetlerdir.