TÜRK EDEBİYATININ MİTOLOJİK KAYNAKLARI

Efsaneye göre Âd kavminin hükümdarı Şeddad’ın cenneti takliden yaptırdığı Kur’an’da (LXXXIX, 6-8) da zikredilen bu bağ edebiyatımızda güzel bahçe timsâ-li olarak geçer. Aslında bu tasavvur
Mezopotamya’da her büyük şehrin tanrısı ve tanrıçası için yapılan tapınakların ve hükümdar
saraylarının etrafında inşâ edilen zengin bahçelerden geliştirilmiştir.Bu bahçelerin en ünlüsü, Bâbil’de Nabukadnezar II (M.Ö. 605-562) tarafından yaptırılan meşhur asma bahçeleridir. Doğru yanıt B’dir.

Kur’an’da da bulunan inanışa göre, Hz. Âdem’in yaradılışından iki bin sene evvel melekler tarafından inşa edilmiş ve Nuh tufanında göğe çekilmiş olan bu mabet, şimdi gökyüzünde ve tam Kâbe’nin üzerinde bulunmaktadır. Doğru yanıt A’dır.

Bu bina özellikle Hz. Süleyman’ın tapınağının en mukaddes kısmına yakın bir yere inşa edilmiştir. Oysa Mescid-i Aksâ, ‘en uzakta olan mescid’ taşıdığı

Mekke alınmadan ve Kâbe kıble yapılmadan önce, Müslümanlar yüzlerini Kudüs’e yani Mescid-i Aksâ’ya dönerek namaz kılmışlardı. Doğru yanıt E’dir.

Eski kozmografyacıların görüşlerine göre muhit adı verilen denizin sardığı yer-yüzü küresinde suların çekildiği kısımların sadece dörtte birinde hayat vardır. Bu kısma “rub’-ı meskûn” adı verilir. Doğru yanıt B’dir.

Sümercede adı “balag” veya “balang” olan çeng, bilinen en eski musikî aletidir. Doğru yanıt A’dır.

Mezopotamya ve civarında çok eski çağlardan milât yıllarına kadar, hayatın devamlılığını sağlamak için her yıl bitkilerin canlandığı ve mahsul verdiği ilkbaharda, veya iklim bakımından iki kere mahsul alınan yerlerde hem ilkbaharda hem sonbaharda olmak üzere, dinî yeni yıl festivallerinin yapıldığı bilinmektedir. Çok gerilere giden bu törenlere ilk defa Sümer’de rastlanmaktadır. Doğru yanıt B’dir.

Tıpkı tanrıça İnanna ve Temmuz ile ilgili ilkbaharda kutlanan yeni yıl festivalleri veya Hristiyanlıkta, bahara rastlayan paskalya festivali gibi bugün hâlâ Anadolu’da Müslümanlar arasında Hıdrellez (Hızır-İlyas) günü, baharla ilgili bir gün olarak 6 Mayıs’ta kutlanmaktadır. Doğru yanıt D’dir.

Çok gerilere giden bu törenlere ilk defa Sümer’de rastlanmaktadır. Bereket ve aşk tanrıçası İnanna (Sami dilde İştar) ile bitki dünyasının enerji gücünü temsil eden tanrı Dumuzi’nin (Sâmi dilde: Temmuz) ilkbaharda birleşmeleri sonucunda ölen tabiatın yeniden dirildiğine inanan Sümer halkı, tabiatta bu olay vuku bulurken, ona paralel olarak tapınaklarda törenlerle bu olayı kutlarlar ve böylece hayatın devamını ve ülkede refahı, bolluğu sağlayacaklarına inanırlardı. Doğru yanıt B’dir.

Elbruz Dağı, Deşt­i Arjanah ve Belh ara­ sında yükselmektedir. Simurg’un yuvası bu dağdadır. Simurg, Rüstem’in babası Destan’ı deniz kıyısında terkedilmiş bularak bu dağdaki yuvasına getirmiş, bak­ mış ve büyütmüştür. Divan şairleri bu dağı, yüksekliği, haşmeti bakımından ele almışlardır:

Savardum karşu gelse ok kılıç gürz
Geçerdüm kalkısam bin kûh­ı Elburz

Doğru yanıt E'dir.