TÜRK EDEBİYATININ MİTOLOJİK KAYNAKLARI

“Bizde mitolojiyi sanat ve fikriyatta canlı bir mevzu hâline getirmek isteyen Ziya Gökalp’tir” diyen Hilmi Ziya Ülken, onun yönelişini, çabasını ve etkisini şöyle açıklar: “O, ilk defa Türk destanlarını tetkik ederek onları yeni lisanla nazma çevirmeye ve yeni sanata mal etmeye çalıştı. Genç şair Orhan Seyfi tarafından takip edildi. Ziya Gökalp daima köklere kadar giderek payen devrin mitolojisini tetkik etti. İslâmî devrin destanlarıyla meşgul olmadı.” Ziya Gökalp, Türk destanlarından çıkardığı mitoslardan ilhamla manzumeler yazmakla birlikte, destanları, dolayısıyla mitosları yazılarıyla da güncellemiştir. Böylece etrafında toplanan şiir heveslisi gençlerin dikkatini ve ilgisini Türk mitolojisine çekmiştir. Doğru cevap E'dir.

Ahmet Hamdi Tanpınar, “Türkçülük hareketinin geliştiği ve saf Türkçe namına bütün maziyi itham ettiği bir devirde keşfedilen iki mühim eserin tesir payını da burada unutmamak gerekir.” diyerek Türk mitolojisine kaynak sağlayan Divan-ı Lügati’t-Türk ile Dede Korkut Kitabı’na dikkat çeker. Millî Edebiyat Hareketi’nde mitolojiye bağlı kaynaklanma sorunu açısından bu, çok önemli bir dikkattir. Doğru cevap B'dir.

İshak Refet Işıtman, Ne Mutlu Bana ki Türk Yaratıldım (1933), Cumhuriyet Destanı (1934), Atatürk (1935) adlı kitaplarındaki manzumeleriyle Cumhuriyet’i roman- tik bir kavrayışla yüceltir ve Atatürk’ü büyük bir bağlılıkla mitoslaştırmaya çalışır. Doğru cevap B'dir.

Mustafa Necati Sepetçioğlu; Kilit (1971), Anahtar (1973), Kapı (1973), Konak (1974), Çatı (1974) adlı bir dizi romanda, Malazgirt Savaşı’ndan Osmanlı İmparatorluğu’nun kuruluşuna kadar Türklerin Anadolu’daki varlığını işlemiştir. Türk mitolojisine ilgisini Türk Destanları (1973) adlı kitabıyla gösteren Sepetçioğlu’nun romanlarını Türk-İslâmcı bir görüşle kurduğu söylenebilir. Doğru cevap C'dir.

Salih Zeki, “büyük bir Şark ve Türk edebiyatı, büyük bir Şark ve Türk romantizmi” doğması için Türk edebiyatçılarının “Fransız tesiri ve taklidinden kurtulup” Yunan ve Latin kaynağına yönelmeleri gerektiği kanısındadır; sanattaki hedefinin bunu gerçekleştirmek olduğunu belirtir. Salih Zeki; Persefon (1930), Asya Şarkıları (1933), Pınar (1936), Rüzgâr ve Dallarda Şarkılar (1961) adlı kitaplarındaki şiirlerinin hemen hepsinde Yunan mitolojisini referans almıştır. Doğru cevap E'dir.

Halikarnas Balıkçısı Anadolu Efsaneleri (1954) ve Anadolu Tanrıları (1955) adlı kitaplarında, Akdeniz havzasında oluşan kültürü, Anadolu’nun şekillendirdiğini efsaneler ve mitoslarla göstermeye çalışır. Doğru ceavp B'dir.