TÜRK DÜŞÜNCE TARİHİ

Batı’ya gönderilen elçilerin verdikleri bilgiler ışığında ilk yenileşme çabaları askeri alanda başlatılarak hızla hukuki, siyasi ve idari alanlara yayıldı.

Gökalp, harsı yüksek kültürden ayırarak, onu gelenek, görenek, örf, âdet, din, ahlak, müzik gibi antropolojik ögelerle tanımlar.

Batı karşısında nasıl bir tutum alınacağı erken Cumhuriyet döneminde dikkat çekici düşünce eğilimlerinin uç vermesine yol açmıştır. Bunların önde gelenlerinden biri ise Mavi Anadoluculuk olarak adlandırılan eğilimdir

Atabay’a göre Anadoluculuk ile Atatürk milliyetçiliği arasında
milliyetçiliğin Anadolu’nun coğrafi gerçekliğine oturtulması dışında
ortak bir nokta bulunmamaktadır

bu akım içinde Remzi Oğuz Arık, Hıfzı Oğuz Bekata, Nurettin Topçu, Sadi Irmak, Mehmet Kaplan, Nihat Erim, Ziyaeddin Fahri Fındıkoğlu, Samet
Ağaoğlu, Mümtaz Turhan, Osman Turan gibi isimler sayılabilir

Milliyetçi-muhafazakâr çevreler üzerinde etkisi
olan Beyatlı, özellikle Fransız milliyetçiliğine olan hayranlığı ile dikkat çekmektedir. Bu konuda onun yaklaşımını en iyi anlatan cümle: “Fransız toprağı bir senede Fransız milleti yarattı” sözüdür

1886 yılında İstanbul’da doğan İsmayıl Hakkı Baltacıoğlu, 1942-50 yılları arasında da CHP milletvekilliği yapmıştır. Birbirinden çok farklı çalışma
alanları içerisinde yayıncılık faaliyetleri yürütmüş ve Dergâh dergisinin kurucuları arasında yer almıştır.

Atsız,  Sabahattin Ali ve Pertev Naili Boratav da olmak üzere Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı olarak görev yapan pek çok kişinin Marksist
faaliyetlerde bulunduğunu iddia etti. Sabahattin Ali’nin açtığı hakaret davasında sanık olarak yargılandı; “vatan haini” ifadesi hakaret olarak kabul edilse de cezası ertelendi. Bu dönemde üniversite öğrencileri Sabahattin Ali’ciler ve Nihal Atsız’cılar olarak ikiye bölünmüş durumdaydı; bu bölünme Türkiye üniversite tarihindeki sağ-sol temelli bölünmenin ilk örneklerinden biriydi

Rıza Nur’a göre milliyet asla bir kültür meselesi değildir. Milliyet ırk, kan meselesidir. Dil, zihniyet, edebiyat ve emsali gibi kültür unsurları milliyet binasının ikinci derece malzemeleridir. Nur, millet ve milliyetçilik konusunda kanı yani ırkı ilk plana almaktadır.

Hümanist söylemin Türkiye’deki başlıca yayın organlarından biri olan Yücel dergisi, 1930’lu yılların ortalarından itibaren hümanist söylemin gündeme gelmesini sağlarken hümanizme bakışlarını da bir
tür ‘‘Neo-Hümanizm’’ adı altında oluşturacaktır

Türk düşünce dünyası üzerine değerlendirmeler yapan sosyal bilimcilerin çoğu, Türk aydın ve düşünürlerinin ağırlıklı olarak siyasal kaygı ve endişeler üzerine temellenmiş fikirlerin öne çıktığını vurgularlar. sıklıkla düşünce tarihimizde spekülatif veya daemonik düşüncenin yokluğuna ve mevcut düşünce üretiminin de siyasal koşullanmışlık temelli yalınkatlığına dikkat çekilir. Siyasal kaygıların damgasını vurduğu başka bir özellik ise dünya bilgisine yönelik acilci ve faydacı-araçsalcı yaklaşımdır. Doğru cevap D seçeneğinde verilmiştir.

Osmanlı düzenini bir arada tutan harç olarak gaza politikasıydı. “Batı”, bu dönemde Osmanlı’ya her nasılsa üstün bir askeri teknoloji geliştirmiş Hristiyanlar olarak görünüyordu. Bundan dolayı ilk reformları askeri alanda yapıldığı görülmektedir. Doğru cevap A seçeneğinde verişmiştir.

Osmanlı düzenini bir arada tutan harç olarak gaza politikasıydı. “Batı”, bu dönemde Osmanlı’ya üstün bir askeri teknoloji geliştirmiş Hristiyanlar olarak görünmekteydi. Bundan dolayı gaza politikasının etkisi ile ilk reformlar askeri alanda yapılmıştır.

Saltanat ve halifeliğin birbirlerinden ayrı görevler taşıyıp taşımadığı sorunu epey tartışıldı. Bu iki kurumun görevleri ve ikisini de ortadan kaldırma kararı, tamamen politik yoldan alındı. Halifeliğe önceleri dokunulmadı. Saltanat, 1 Kasım 1922’de kaldırıldı. Cumhuriyet yönetimi fiilen uygulanmaya başlanmış olmasına rağmen, açıkça telaffuz edilmiyordu. Çünkü mevcut kamu bilinci henüz bu olgunluğa ulaşamamıştı. Ulusal hareketin başarısını ve arkasındaki desteği yitirmeme kaygısı/zorunluluğu geçmişle olan bağların “koparılması”nı yavaşlatıyordu. DOğru cevap C seçeneğinde verilmiştir.

20 Nisan 1924’te yeni anayasayı kabul etti. Böylece yasama gücünün bölünmez halk egemenliğinin tek temsilcisi olduğu bir cumhuriyet yönetimi kurulmuş ve bir cumhuriyet devletinin kurulması işi tamamlanmış oldu. Doğru cevap D seçeneğinde verilmiştir.

Kemalizm katı doktriner bir kavrama, Atatürkçülük ise daha çok pratik düzeydeki bir anlayışa veya tarza tekabül etmektedir. Doğru cevap E seçeneğinde verilmiştir.

Atatürkçülük pratik düzeyde bir anlayıştır. Medeniyet ve hars ayrımı ise ideolojik bir yaklaşım örneğidir. Doğru cevap A seçeneğinde verilmiştir.

Fuzuli Arapça ve Farsça eserler veren bir sanatçıdır. Diğerleri ise öz Türkçe eserler verdiklerinden yozlaşmamış sayılacağından Türk hümanist yaklaşıma daha uygundur. Doğru cevap D seçeneğinde verilmiştir.

Türkçülük-Turancılık düşünce akımı etnik milliyetçiliğe dayalıdır. Bundan dolayı ortak soy, dil, ülkü ve adet temel kavramları üzerinde durulur. Doğru cevap C seçeneğinde verilmişitir.

Nihal Atsız Türkçü-Turancı düşünce akımının kurucularından olup, Rıza Nur ve Reha Oğuz Türkkan gibi isimler ise hareketin önemli isimlerindendir. Doğru cevap E seçeneğinde verilmiştir.