TÜRK DÜŞÜNCE TARİHİ - Deneme Sınavı - 9

Türkiye İşçi Partisi 1965 seçimlerinde 15 milletvekili ile parlamentoya girmeyi başarmıştır. Bu ilk kez bir sosyalist parti Meclis’e girdiği tarihtir. Bu nedenle Cevap B’dir.

Çağdaşlaşma, kalkınma, bağımsızlık ve anti- emperyalizm kavramları ekseninde gelişen sol görüş tezleriyle birlikte Yön dergisi 1961 senesinde yayın hayatına başlamıştır. Bu nedenle Cevap D’dir.

Doğan Avcıoğlu Türkiye siyasal düşünce tarihinde Kemalizm ile sosyalizmi birleştirmeye yönelik kuramsal çabanın önde gelen ismidir. Bu nedenle Cevap A’dır.

Necip Fazıl Kısakürek, Türk basını, siyaseti ve düşünce tarihinde, sağcı yaklaşımları teşkil eden çeşitli siyasal ve ideolojik bütünlükler arasındaki önemli “geçiş figürü”dür. İslamcılık ile milliyetçilik, milliyetçilik ile muhafazakârlık, muhafazakârlık ile İslamcılık; deyim yerindeyse onun aracılığıyla birbirleriyle “konuşup anlaşırlar”. Bu nedenle Cevap C’dir.

Alparslan Türkeş, bir yandan resmî milliyetçilikle bağını sürdürürken diğer yandan da kendi doktriner milliyetçiliğini geliştirmiştir. Türkeş, bu fikirlerini Dokuz Işık adlı metinde ifade etmiştir. Bu nedenle Cevap E’dir.

Cumhuriyetçi Millet Partisi ile Türkiye Köylü Partisi'nin birleşmesiyle kurulan Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi parti sonradan Milliyetçi Hareket Partisi adını almıştır. Bu nedenle Cevap A’dır.

Türkiye’de kurulan son koalisyon hükümeti Demokratik Sol Parti, Milliyetçi Hareket Partisi ve Anavatan Partisi tarafından oluşturulmuştur. Bu nedenle Cevap C’dir.

uzluk (doğruluk)

Nizâm-ı Cedit (Yeni Düzen anlamına gelen bu ifade zamanla Selim’in bütün programlarının adı olacaktır.)

1795’te Mühendishane-i Berri-i Hümayun (Kara Mühendis Okulu) açılır.

1795’te Mühendishane-i Berri-i Hümayun (Kara Mühendis Okulu) açılır.

İlk daimî elçilik 1793’te Londra’da hizmete girer.

İlk daimî elçilik 1793’te Londra’da hizmete girer.

“Münevverler (Aydınlar) Çağı”: Tercüme Odasında yetişmiş başta Mustafa Reşit, Âli ve Fuat Paşalar, Münif Paşa, Hayrullah Efendi, Şinasi, Namık Kemal, Ziya Paşa vd. İmparatorluğu askerî bir imparatorluktan bürokratik -parlamenter- monarşiye dönüştürmek için çabaladılar. Bu söz konusu kuşakların yazın dünyasının ortak teması imparatorluğu kurtarmak ve dönüştürmektir. Bu dönüşümde kendilerine tuttukları ayna Avrupa’dır.

İlk daimî elçilik 1793’te Londra’da hizmete girer. İlk daimî büyükelçi olan Yusuf Agâh Efendi, “Havadisname-i İngiltere” adlı sefâretnâmeyi kaleme alır. Bu sefâretnâme diğer sefâretnâmelerden farklıdır. Büyükelçinin Londra’da yaptığı diplomatik iliş- kileri konu edinmektedir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Kabakçı Mustafa ayaklanmasıyla tahttan indirilen III. Selim’in yerine padişah olan IV. Mustafa uzun süre bu makamda kalamamıştır. Alemdar Mustafa Paşa’nın darbesiyle tahta çıkan II. Mah- mud (1808-1839) III. Selim’in yolundan ilerler. Doğru cevap A şıkkıdır.

İbrahim Müteferrika, Nizam-ı Cedit terimini ilk kullanan yazardır. Bu yönüyle değişmez düzen (nizam) karşısında ilk defa yeni düzen anlayışını dile getirir. Kâtip Çelebi’nin 17. yüzyılda dile getiremediği yeni kavramı yani yeni düzen anlayışını onun izinden giden Müteferrika 18. yüzyılda dile getirebilmiştir. Müteferrika, tehdit olmaktan çıkan,
yenilgilerle tanışan Osmanlı’yı yeniden eski günlerine döndürmenin çarelerini arama noktasında Avrupa’nın askeri düzeni ve ilmi başarılarını model olarak görür.

Uluslararası ilişkilerle birlikte tercümanların dış politikadaki etkinliğinin de artması üzerine 1821’de dil ve diplomasi bilen Müslümanlar yetiştirmek amacıyla Tercüme Odası kurulur. Tercüme Odası, Osmanlı reform sürecine damga vuracak kitlenin yetiştiği yer olacaktır. Doğru cevap C şıkkıdır.

Yabancı uzmanların yardımıyla Mekteb-i Harbiye (1834) ve Tıbbiye (1827) gibi yeni askerî okullar açılır. 1826’da Yeniçeri Ocağı’nın kaldırılması ile eski Mehterhane de ortadan kalkmıştır ve yerini 1834’te açılan Mızıka-i Hümayun Mektebi alır. Doğru cevap C şıkkıdır.

Nizâm-ı Cedit (Yeni Düzen anlamına gelen bu ifade zamanla Selim’in bütün programlarının adı olacaktır.) adıyla bilinen Avrupa tipi bir ordu kurmaktır. Bu ordunun ihtiyaçlarını karşılamak üzere İrad-ı Cedit hazinesi de kurulur. 1795’te Mühendishane-i Berri-i Hümayun (Kara Mühendis Okulu) açılır. Mühendishane’nin zemin katında hizmete giren Mühendishane Matbaası da eğitim, bilim ve matbaacılık tarihinde önemli bir
yer edinecektir. Batılı devletlerin Osmanlı devletine yönelik politikalarını daha yakından izlemek ve onlara karşı izlenecek politikayı belirlemek üzere Paris, Londra, Berlin ve Viyana gibi önemli Avrupa başkentlerinde daimi elçilikler açılır.