TAR406U
TÜRK DÜŞÜNCE TARİHİ - Deneme Sınavı - 7
Ara Sınav
65559
Soru 1
Aşağıdakilerden hangisi Türklerin İslamiyet’e hizmetlerinden biri değildir?
Soru 2
Bu filozof tıp, musiki, matematik ve felsefede ün yapmış, İslam felsefesini metot, terminoloji ve problemler açısından temellendirmiştir. Hatta Meşşaî okulunun ilk temsilcisi sayabileceğimiz el-Kindî, Aristo’nun bazı eserlerini açıklamıştı. Fakat Aristo ve Eflatun felsefelerini mezceden ve onların görüşlerini yerine göre Yeni Eflatuncu metotla ilk açıklayan bu filozof olmuştur. O, bu çabalarıyla İslam’da yeni bir felsefî akımı temellendirdi ve son derece özgün bir düşünür olarak kendine has felsefî bir sistem kurmayı da başardı. Bu çalışmalarıyla öyle şöhret kazanmıştı ki ona Aristo’dan sonra “muallim-i sânî” unvanı verilmişti.
Yukarıda sözü edilen bilgin aşağıdakilerden hangisidir?
Soru 3
Yukarıdakilerden hangisi Türklerin İslamı kabul etmeden hemen önce Arap/İslam toplumunun durumunu doğru bir şekilde ifade etmiştir?
Soru 4
Başlangıçta siyasi ve askeri bir güç olarak ortaya çıkarak kadim Türk-Oğuz geleneğinin bir temsilcisi olarak girdikleri İslam medeniyeti dairesi içinde siyasi, sosyal ve kültürel varlıklarını, bilgi ve görgülerini artırdılar. Buna ilave olarak hâkim oldukları coğrafyaların kadim medeniyetlerinden de ihtiyaç nispetinde istifade ederek Türk ve İslam tarihinin gelişimini farklı ve çok geniş bir mecraya taşıdılar. Onlar, Türkistan’da doğan Türk devlet geleneğini, Horasan, İran ve Orta Doğu tecrübesiyle zenginleştirerek Anadolu’ya kadar taşımak ve bu geleneği, bütün bu coğrafyalarda icra etmek gibi önemli bir tarihi misyonu üstlendiler. Ancak bu süreçte bir yandan kendilerinden önceki Türk-İslam devletlerinden miras aldıkları “eski” Türk devlet geleneği ve müesseselerini hüküm sürdükleri “yeni” coğrafyalarda hâkim kılarken, diğer yandan da karşılaştıkları “yeni” imkân ve şartlara hızlı bir şekilde intibak edebilmiş ve bu suretle son derece başarılı ve düzenli bir devlet mekanizması oluşturabilmişlerdir.
Yukarıdaki paragrafta bahsedilen Türk-İslam devleti aşağıdakilerden hangisidir?
Soru 5
Türkler, İslamiyeti kabul ettikleri andan itibaren başlangıçta hem bir fıkıh hem de bir itikadî mezhep olan …………, sonrasında da Hanefîliğin itikadî alanda devamı olan …………. tercih etmişlerdir.
Yukarıdaki boşluklara gelecek doğru ifade aşağıdakilerden hangisidir?
Soru 6
Köprülü Mehmed Paşa, devrin âlimlerini Fatih Camii’nde toplayarak Kadızâdeliler hakkındaki fikirlerini sormuş ve daha sonra padişahtan Kadızâdelilerin katli için ferman almıştır. Bu ceza sürgüne çevrilmiş, Üstüvânî, Türk Ahmed ve Divâne Mustafa Kıbrıs’a sürülmüştür. Bu hareket aşağıdakilerden hangi tarihte gerçekleşmiştir?
Soru 7
Lâle Devri’nin en önemli ilim ve fikir insanlarından biridir. Eserleri, yetiştirdiği öğrenciler, yaptığı görevler ve özellikle felsefe-mantık alanında Aristo’nun bazı eserlerini Grekçeden Arapçaya çevirip şerh etmesi ile tanınır. Bilgi ve birikimiyle ulemâ ve devlet adamlarının takdirini kazandı. Arapça, Farsça yanında Grekçe ve Latince de bilmektedir. 18. yüzyılın ilk çeyreğinde Sadrazam Damad İbrâhim Paşa’nın öncülüğünde başlatılan yenileşme hareketleri çerçevesinde Grekçeden tercüme yapan heyetin başkanlığına getirildi. Sadrazamın ve Şeyhülislâm Yenişehirli Abdullah Efendi’nin isteği üzerine Aristo’nun bazı eserleri ile Porphyrios’un “Îsâgūcî” adlı eserini Arapçaya çevirdi.
Yukarıda sözü edilen kişi kimdir?
Soru 8
Devlet adamları yurt dışındaki edindikleri izlenimlerle düşünce ve bilim alanında yeni yaklaşımlar içeren düşünceler ürettiler. Kalemiye mensubu söz konusu isimler düşünce üretmekle kalmadılar, bu düşüncelerini Nizam-ı Cedit gibi bir projeye dönüştürdüler.
Aşağıdakilerden hangisi bu isimler arasında yer almaz?
Soru 9
Osmanlı Devleti’nin askerlik sahasında ortaya koyduğu yenilikleri, Avrupalılara tanıtmaya yönelik hazırladığı “Tableau Des Nouveaux Reglements de L’Empire Ottoman” eserinin dışında Londra’da bulunduğu sırada Fransızca olarak hazırladığı “Ucâletü’l Coğrâfiyye” veya “Coğrafya-yı Cedit” isimli bir eser de hazırladı.
Yukarıda sözü edilen kişi kimdir?
Soru 10
Kaç yılında meyhaneler yıktırılmıştır?
Soru 11
Kaç yılında kabir ziyareti Padişah tarafından yasaklanmıştır?
Soru 12
1631 senesinde doğan, klasik dönemin son, arayış döneminin ilk ismi olan tarihçi ve düşünür kimdir?
Soru 13
Aşağıdakilerden hangisi 18. yüzyıl Osmanlı ilim hayatında önem kazanan konulardan biri değildir?
Soru 14
Sefirler ve Reîsülküttâplar Çağında aşağıdaki isimlerden hangisi yer almaz?
Soru 15
Aşağıdakilerden hangisi Münevverler (Aydınlar) Çağında yer alan isimlerden biri değildir?
Soru 16
Kadızâdeliler, aşağıdakilerden hangi yüzyıl'da sisteme egemen olmuşlardır?
Soru 17
Klasik dönemin son, arayış döneminin ilk ismi olarak dikkat çeken tarihçi ve düşünür Müneccimbaşı Ahmed Dede hangi tarihte doğmuştur?
Soru 18
Kâtip Çelebi’nin “Düstûrü’l-amel li-ıslâhi’l-halel” adlı risalesinde beşerî cemiyetin temel unsurları arasında aşağıdakilerden hangisi yer almaz?
Soru 19
Aşağıdakilerden hangisi Kâtip Çelebi’nin de içinde bulunduğu “Çelebiler Çağı" na dahil edilemez?
Soru 20
Aşağıdakilerden hangisi, Osmanlı İmparatorluğunu askerî bir imparatorluktan
bürokratik -parlamenter- monarşiye dönüştürmek için çabalayanlardan birisi değildir?
bürokratik -parlamenter- monarşiye dönüştürmek için çabalayanlardan birisi değildir?