TÜRK DIŞ POLİTİKASI II

2005 yılında Ekmeleddin İhsanoğlu İKÖ Genel Sekreteri olmuştur.

Arap Baharı; Tunus’ta Zeynel Abidin Bin Ali ve Muhammed Gannuşi’nin, Mısır’da Hüsnü Mübarek ve Ahmet Şefik’in, Libya’da Muamer Kaddafi’nin, Yemen’de Ali Abdullah Salih’in iktidardan devrilmesine neden olmuştur. Doğru cevap D'dir.

İlk olarak Tunus’ta başlayan isyan giderek tüm Arap coğrafyasına yayılmıştır. Doğru cevap B'dir.

2007-2011 döneminin bölge ve dünyadaki en önemli olayı hiç kuşkusuz Arap Baharı ile bu coğrafyadaki diktatöryel rejimlere karşı başlatılan isyanlar olmuştur. İlk olarak Tunus’ta başlayan isyan giderek Tüm Arap coğrafyasına yayılmış; Tunus’ta Zeynel Abidin Bin Ali ve Muhammed Gannuşi’nin, Mısır’da Hüsnü Mübarek ve Ahmet Şefik’in, Libya’da Muamer Kaddafi’nin, Yemen’de Ali Abdullah Salih’in iktidardan devrilmesine neden olmuştur. Suriye’de ise Beşar Esed yönetimine karşı isyanlar devam etmekte, ülkede bir iç savaş yaşanmaktadır.

Eylül 2009’da Esed’in Türkiye’ye gerçekleştirdiği ziyarette ise taraflar “Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi”nin kurulmasını öngören anlaşmayı imzalamışlardır.

Türkiye’nin BM’nin ardından uluslararası alanda verdiği önemli bir tepki de Dünya Ekonomik Forumu’nun düzenlendiği Davos’ta olmuştur. 29 Ocak 2009 tarihinde Davos’ta düzenlenen panelde tepki göstermiş ve toplantıyı terk etmiştir.

Suriye’nin Soğuk Savaş dönemi Sovyetler Birliği’ne yakın durması, Hatay meselesi, su sorunu ve PKK ile mücadelede Suriye’nin örgütü himayeci tavrı bunun ana sebepleri olmuştur. Bu gerilimli ilişkilerin iş birliğine dönüşmesi bakımından PKK lideri Abdullah Öcalan’ın Suriye’den çıkarılmasına vesile olan, büyük ölçüde Türkiye’nin zorlaması ile gerçekleşen Adana Protokolü (1998) önemli bir adım olmuştur. Doğru cevap A'dır.

Türkiye’nin Bosna Hersek ve Sırbistan liderlerini bir araya getirdiği üçlü mekanizmadır. Üçlü mekanizma, Davutoğlu’nun inisiyatifiyle, Bosna-Hersek ve Sırbistan arasındaki ilişkilerin normalleştirilmesine ve aralarındaki güvenin tesis ve idamesine katkıda bulunmak maksadıyla 2009 Ekim ayında bir zirve gerçekleştirmiştir. Bu güne kadar altı toplantı gerçekleştirilmiştir.

Ekvator’un güneyine inen ilk Türk başbakan, Recep Tayyip Erdoğan'dır.

3 Ekim 2005’te AB ile üyelik müzakerelerinin başlaması kısa zaman içinde büyük bir hayal kırıklığına dönüşmüştür.

1 Mart 2003’te ABD’nin Irak müdahalesini Türkiye üzerinden de yapabilmesine imkân sağlayacak olan Hükûmet Tezkeresi TBMM’de reddedilmiştir.

Obama’nın 6 Nisan 2009 tarihinde TBMM’de yaptığı konuşma gerek ikili ilişkiler için, gerekse bölgenin istikrar ve barışı için yapılabilecekler noktasında büyük bir umut doğurmuş, konuşmasında Türkiye-ABD iş birliğini tanımlamak için kullandığı “Model Ortaklık” kavramı, iki ülke arasında başlayan yeni döneme dair önemli ipuçları vermiştir.

Aralık 2004’teki AB Zirve’sinde Türkiye ile üyelik müzakerelerine 3 Ekim 2005’te başlanmasına karar verilmiştir. Anılan tarihte üyelik müzakereleri başlasa da daha başından büyük sorunlarla karşı karşıya kalınmış, 2000-2005 arasındaki dönemle karşılaştırılamayacak bir biçimde süreç yavaşlamıştır.

Çin, 5 Ekim 2011 yılında BM Güvenlik Konseyi’nin Esed’e yaptırım kararını Rusya ile birlikte veto etmiştir.

2007-2011 döneminin bölge ve dünyadaki en önemli olayı hiç kuşkusuz Arap Baharı ile bu coğrafyadaki diktatöryel rejimlere karşı başlatılan isyanlar olmuştur. İlk olarak Tunus’ta başlayan isyan giderek Tüm Arap coğrafyasına yayılmış; Tunus’ta Zeynel Abidin Bin Ali ve Muhammed Gannuşi’nin, Mısır’da Hüsnü Mü- barek ve Ahmet Şefik’in, Libya’da Muamer Kaddafi’nin, Yemen’de Ali Abdullah Salih’in iktidardan devrilmesine neden olmuştur.

2012 sonunda Türkiye’deki Suriyeli sığınmacı (misafir) sayısı 170 bine ulaşmıştır. İki ülke ilişkilerinin gergin olduğu bu dönemde, ilişkilerin tamamen kopmasına ise 22 Haziran 2012 yılında silahsız bir Türk jetinin rutin gözlem uçuşunu yaptığı sırada düşürülmesi neden olmuştur. Bu olaydan sonra Türkiye, Suriye’ye karşı angajman kurallarını değiştirmiştir.

17 Mayıs 2010’da Türkiye ve Brezilya, İran’ı nükleer enerji konusunda uluslararası toplumla iş birliği yapmasına ikna etmiş ve taraflar arasında ‘Tahran Anlaşması’ imzalanmıştır.

29 Ocak 2009 tarihinde Davos’ta düzenlenen “Gazze: Orta Doğu’da Barış Modeli” panelinde Başbakan R.T.Erdoğan, İsrail Cumhurbaşkanı’na “Sesinin benden çok yüksek çıkması bir suçluluk psikolojisinin gereğidir. Öldürmeye gelince siz öldürmeyi çok iyi bilirsiniz. Plajlardaki çocukları nasıl öldürdüğünüzü, nasıl vurduğunuzu çok iyi biliyorum.” diyerek tepki göstermiş ve toplantıyı terk etmiştir.

Ayrıca 21 Kasım 2008 tarihinde İstanbul Antlaşması ile kurulan Türk Dili Konuşan Ülkeler Parlamenter Asamblesi (TÜRKPA) de ilişkilerin geliştirilmesi için atılan kayda değer bir adım olmuştur.

Açıktır ki İran’ın nükleer programına ilişkin sorunların çözümünde, Irak’tan ABD askerî çekilirken güvenli bir ortam yaratmak noktasında; İsrail-Filistin sorunu, Suriye, Hamas ve Hizbullah meseleleri ile Afganistan’da terörle mücadelede başarı kazanmak için Obama yönetimi Türkiye’nin desteğine ihtiyaç duymaktadır.