TÜRK DIŞ POLİTİKASI II

ABD’de iktidarı etki altında tutan ve kendilerine “neo­con” (Yeni Muhafazakarlar) denilen grubun 11 Eylül sonrasındaki yaklaşımı ABD’nin müttefiklerinden de zaman za­man eleştiri alsa da çok kısa bir zaman içinde uygulamaya sokuldu ve ilk uygula­ma da 11 Eylül eylemlerinin arkasında olduğu iddia edilen El­Kaide örgütünün bulunduğu Afganistan’a 7 Ekim 2001’de ABD ve İngiltere’nin ortak operasyonu ile gerçekleştirildi.

Saddam liderliğindeki Irak’ın; kitle imha silahları ürettiği, kimyasal ve biyolojik silahlarla ABD ve müttefikleri için büyük tehdit oluşturduğu, Saddam’ın El­Kaide ile bağlantılı olduğu hususlarında yoğun ama çok da inandırıcı olmayan bir propaganda süreci sonrasında ABD 20 Mart 2003’te Irak’a müdahale etti

R.T. Erdoğan’ın Başbakan olmasının ardından ilk işlerinden birisi, ABD’nin Irak’a müdahalesi konusunda yeni bir tezkereyi Mec­lis’e göndermek oldu. 20 Mart 2003’te Meclis’e gönderilen ve ABD’ye hava koridor­larını açan yeni tezkere 332 oyluk bir çoğunlukla kabul edildi. Ancak artık Türkiye üzerinden cephe açmak söz konusu olamadı. ABD ve müttefikleri aynı gün Irak’a müdahale etti ve 9 Nisan 2003’te Irak ele geçirildi.

İki ülke arasındaki ilişkiler bu projeyle yeniden şekillenirken, El­Kaide’nin 15­-20 Kasım 2003’te İstanbul’da giriş­tiği terör saldırıları ilişkilerin daha da yakınlaşmasına neden olmuştur.

Seçimlerde Annan Planı’na tam destek veren Mehmet Ali Talat li­ derliğindeki CTP, 1998’de aldığı 13,4 oyu neredeyse üçe katlayarak % 35.1 ile bi­rinci parti oldu. Hükûmet partilerinden UBP % 40,4’den 32,9’a, Serdar Denktaş’ın lideri olduğu DP ise % 22.6’dan % 12,9’a geriledi.

17 Aralık zirvesinden iki gün önce AB Parlamentosu Türkiye ile üyelik müzakerelerine başlanması yönünde bir tavsiye kararı aldı. Bu tavsiye kararı, Parlamento’da 262’ye karşı 402 oyla kabul edildi.

Avrupa Birliği Devlet ve Hükûmet Başkanlarının 16­17 Aralık 2004 tarihli Zirve­ ’de aldığı karar doğrultusunda 3 Ekim 2005 tarihinde Lüksemburg’ta yapılan Hükûmetler arası Konferans (HAK) ile Türkiye resmen AB’ye katılım müzakereleri­ ne başlamıştır.

3 Ekim 2005 tarihli Hükûmetler arası Konferansta Türkiye ile üyelik müzakerelerinin hangi usul ve esaslar çerçevesinde yürütüleceğini düzenleyen “Müzakere Çerçeve Belgesi” de kabul edilmiştir. Söz konusu belge incelendiğinde, müzakere­lerin 3 temel unsur üzerinden yürütüleceği görülmektedir.

Seçimlerden sadece 15 ay önce, 14 Ağustos 2001’de Recep Tayyip Erdoğan Başkanlığında kurulan Adalet ve Kalkınma Partisinin (AK Par­ti) % 34 oyla birinci parti oldu, daha da önemlisi tek başına iktidar olacak kadar milletvekilliği kazandı.

3 Kasım 2002 seçimlerinden zaferle çıkan AK Partinin iktidara gelir gelmez AB’ye üyelik konu­sunda vereceği ilk sınav 12-­13 Aralık 2002’de ya­pılacak olan Kopenhag Zirvesi’ydi.

Özellikle AB’yi bir“Hristiyan Kulübü” olarak değil, ilkeler ve değerler bütünü olarak görmek isteyen çevreler, Türkiye’nin kategorik olarak reddedilmesine karşı çıkmışlardı. Bu kar­şı çıkış, 20 Mart 2003’te AB Parlamentosu’nda genişleme raporlarının oylanması esnasında Hristiyan Demokrat grup tarafından önerilen Türkiye’ye üyelik yerine“özel ortaklık ilişkisi” önerisi ile de test edilmiş ve neticede yapılan oylamada sos­yalist, liberal ve yeşil grupların desteği ile “özel ortaklık ilişkisi” AB Parlamento­su’nca reddedilmiştir.

Recep Tayyip Erdoğan 14 Mart 2003’te, Siirt’te yenilenen seçimlerden beş gün sonra Başbakan olmuştur.

ABD’de iktidarı etki altında tutan ve kendilerine “neo­con” (Yeni Muhafazakarlar) denilen grubun 11 Eylül sonrasındaki yaklaşımı ABD’nin müttefiklerinden de zaman za­ man eleştiri alsa da çok kısa bir zaman içinde uygulamaya sokuldu ve ilk uygula­ ma da 11 Eylül eylemlerinin arkasında olduğu iddia edilen El­Kaide örgütünün bulunduğu Afganistan’a 7 Ekim 2001’de ABD ve İngiltere’nin ortak operasyonu ile gerçekleştirildi.

Saddam liderliğindeki Irak’ın; kitle imha silahları ürettiği, kimyasal ve biyolojik silahlarla ABD ve müttefikleri için büyük tehdit oluşturduğu, Saddam’ın El­-Kaide ile bağlantılı olduğu hususlarında yoğun ama çok da inandırıcı olmayan bir propaganda süreci sonrasında ABD 20 Mart 2003’te Irak’a müdahale etti.

20 Mart 2003’te Meclis’e gönderilen ve ABD’ye hava koridor­ larını açan yeni tezkere 332 oyluk bir çoğunlukla kabul edildi. Ancak artık Türkiye üzerinden cephe açmak söz konusu olamadı. ABD ve müttefikleri aynı gün Irak’a müdahale etti ve 9 Nisan 2003’te Irak ele geçirildi.

Bu çerçevede 10 Mart 2003’te Lahey’de yapılan “maraton” görüşmelerde bir sonuç elde edile­medi ve basına açıklama yapan BM Genel Sekreteri Annan, “Artık yolun sonuna geldik, ne yazık ki görüşmelerin başarıyla noktalandığını söyleyemeyeceğim” de­di.

GKRY’nin AB üyeliğinin gerçekleşeceği 1 Mayıs’a sa­dece bir hafta kala 24 Nisan 2004’te yapılan referanduma Kıbrıs Rum halkının %88’i katıldı.

Avrupa Birliği Devlet ve Hükûmet Başkanlarının 16-­17 Aralık 2004 tarihli Zirve­'de aldığı karar doğrultusunda 3 Ekim 2005 tarihinde Lüksemburg’ta yapılan Hü­kûmetler arası Konferans (HAK) ile Türkiye resmen AB’ye katılım müzakereleri­ne başlamıştır.

AK Parti, 2002 seçimlerinde % 34 oyla birinci parti oldu, daha da önemlisi tek başına iktidar olacak kadar milletvekilliği kazandı.

Seçimlerde yaşanan en önemli sürprizlerden birisi de yine seçimlerden kısa bir süre önce kurulan Cem Uzan’ın liderliğindeki Genç Partinin aldığı % 7,25 (2.420.345) oydur. Ancak Genç Parti bu sürpriz çıkışına rağmen DYP ve MHP'den az oy almıştır.