TÜRK DIŞ POLİTİKASI II

3 Kasım 2002 seçimleri ile ilgili verilen seçeneklerden A,B,C ve D seçenekleri doğru bilgiler vermektedir. Ancak Recep Tayyip Erdoğan Başkanlığında kurulan Adalet ve Kalkınma Partisinin (AK Parti) % 34 oyla birinci parti olmuş, daha da önemlisi tek başına iktidar olacak kadar milletvekilliği kazanmıştır.

3 Kasım 2002 seçimlerinden sadece 15 ay önce, 14 Ağustos 2001’de Recep Tayyip Erdoğan Başkanlığında kurulan Adalet ve Kalkınma Partisi (AK Parti) % 34 oyla birinci parti olmuş, daha da önemlisi tek başına iktidar olacak kadar milletvekilliği kazanmıştır. Recep Tayyip Erdoğan parti kurulduğu sırada siyasetten yasaklı olduğu için hükümet, Abdullah Gül Başbakanlığında kurulmuştur.

Fransa eski Cumhurbaşkanı Valery Giscard d’Estaing 14-15 Aralık 2001’de AB Brüksel Laeken Zirvesi’nde oluşturulan Avrupa Konvansiyonu’nun Başkanı olarak 7 Kasım 2002’de yaptığı açıklamada AB’nin genişlemesini 12 ülkeyle sınırlanması gerektiğini ileri sürdü ve Türkiye’nin coğrafi konumu, demografik ve kültürel yapısı itibarıyla “Avrupalı olmadığı” iddiasına yer vererek, Türkiye’nin AB’ye üyeliğini destekleyenlerin aslında Birliği zayıflatmayı amaçladıklarını söyledi.

Kofi Annan önerdiği planında, Kıbrıs sorununun çözümü için en genel hatları ile şunları öneriyordu: Kıbrıs’ta “İsviçre-Belçika (ve bir ölçüde de Finlandiya) modellerinin karışımı niteliğinde bir yönetsel yapılanma, Kıbrıs’ta “United Cyprus Republic” adında yeni ve tek devlet ve tek vatandaşlık. Bunun yanı sıra iki kurucu devlet, iki yönetim, iki ayrı millî kimlik, iki dil, üç garantörün bulunması da planda yer alıyordu. Planda ayrıca Türkiye ve Yunanistan’ın askerlerini azaltması ve çok uluslu barış gücünden söz edilmektedir. Plan, Birleşik Kıbrıs Devleti’nin AB üyesi olacağını da öngörürken bunun şartlarını da içermektedir.

Türk-Amerikan ilişkilerinde son derece önemli bir kırılmaya işaret eden Tezkerenin reddedilmesi olayı, ABD’de büyük bir şaşkınlık ve şokla karşılanmış, “neocon” sözcüleri uzunca bir süre Türkiye’yi ABD’ye söz verdiği halde sözünde durmamak, savaşın uzamasına ve daha çok insanın ölmesine neden olmak gibi pek çok gerekçe ile suçlayarak “cezalandırılacağına” dair sert ve hatta diplomatik nezaketi aşan açıklamalar yapmışlardı. ABD liderliğindeki koalisyon güçleri Irak güçlerine karşı kuzeyden cephe açamamalarının ABD askerî güçlerine pahalıya mal olduğunu iddia ediyor ve bunu Türkiye’ye bağlıyorlardı.

ABD’nin “Orta Doğu Ortaklık İnisiyatifi” ne paralel olarak Irak’ın işgalinin ardından ABD’nin Orta Doğu politikalarına uluslararası desteği artırma ve sorumlulukları uluslararası sistemde önde gelen devletlerle paylaşma politikası çerçevesinde Orta Doğu’da demokrasinin, iyi yönetimin, bilgi toplumunun, iktisadi ve toplumsal kalkınmanın desteklenmesi iddiasıyla “Büyük Orta Doğu Projesi” ni dile getirmeye başladı. Bu proje daha sonra 2004’te yapılan G-8 toplantısında “Geniş Orta Doğu ve Kuzey Afrika Projesi” adını aldı.

Belirtilen dönemde KKTC’de Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş, Başbakan Derviş Eroğlu, Demokrat Parti lideri Serdar Denktaş, Cumhuriyetçi Türk Partisi lideri Mehmet Ali Talat ve Barış ve Demokrasi Hareketi lideri Mustafa Akıncı’dır.

Güney Kıbrıs Rum Yönetimi, bütün Kıbrıs’ı temsilen Kıbrıs Cumhuriyeti adına 1 Mayıs 2004’te AB’ye üye oldu.

A,B,C ve D seçeneklerinde verilen bilgiler 2004 yılının Türkiye ve AB ilişkilerinde taşıdığı önemi anlatır niteliktedirler. Ancak E seçeneğinde sözü geçen uyum paketleri, basın özgürlüğü konusunda değil demokrasi ve insan hakları konularında hazırlanmıştır.

Uzun müzakere ve tartışmaların ardından 17 Aralık 2004 tarihinde Brüksel’de toplanan AB Konseyi Türkiye ile müzakerelere 3 Ekim 2005’te başlanması kararını aldı.

14 Ağustos 2001’de Recep Tayyip Erdoğan Başkanlığında kurulan Adalet ve Kalkınma Partisinin (AK Parti) % 34 oyla birinci parti oldu, daha da önemlisi tek başına iktidar olacak kadar milletvekilliği kazandı.

2002 seçimlerinden 10 gün sonra İtalya’yı ziyaret eden R.T. Erdoğan ise o dönem İtalya’nın Başbakanı olan Berlusconi arasında son derece olumlu bir görüşme gerçekleşiyordu. Berlusconi’nin bu görüşmede Erdoğan’a hitaben sarfettiği “Avrupa’daki en iyi dostunuzun evindesiniz. Kopenhag’da tarih aşmanıza çalışacağım. AB’de Türkiye’nin avukatlığını yaparım” sözleri Türkiye’nin uzun süredir özlemini duyduğu bir politik destekti.

Kopenhag Zirvesi öncesinde çıkan sorun, Annan Planı ile çözüme kavuşturmak için taraflara teklif sunuldu.

Önümüzdeki dönemde mevzuatın incelenmesi süreci yoğunlaştırılacaktır. 
 Gümrük Birliği’nin daraltılması ve azaltılması amacıyla görüşmeler yapılacaktır maddesi yanlıştır. Tam tersine Gümrük Birliği’nin genişletilmesi ve derinleştirilmesi amacıyla görüşmeler yapılacaktır.

Söz konusu müktesebat, Katılım Müzakereleri Fasılları çerçevesinde 35 başlık altında sınıflandırılmıştır. Yukarıdaki bütün şıklar bu müktesabat başlıkları arasında yer almaktadır.

1970’li yıllardan itibaren de Türkiye, ABD için İslam “tehdidine” karşı en çok ihtiyaç duyduğu ve iş birliği yaptığı ülkelerden biri olmuştu. Doğu Bloku’nun çökmesinden sonra da ABD için önemli işlevleri olan bir ülke konumunda bulunan Türkiye, yeni dünya düzeninin oluşmasında ABD’nin Orta Asya, Kafkaslar ve Orta Doğu’daki referans ve destek noktası olarak belirlenmişti. Türkiye, ABD’nin “stratejik partneri” konumundaydı ve her zaman için Türkiye’nin Batı Bloku’nda kalması Amerika’nın arzu ettiği bir durumdu. Bu nedenle de ABD, Türkiye’nin AB’ye üyeliğini zaman zaman AB ülkelerini rahatsız edecek denli destekliyordu.

Başbakan Erdoğan’ın ABD’ye yaptığı ziyaret önemli rol oynamıştır. İki ülke arasında 2006 yılında kısa adı ile “Stratejik Vizyon Belgesi” denilen bir belge geliştirilmiştir. Bu belgede Türkiye ile ABD arasındaki ilişkilerin belirleyici unsurları “güçlü dostluk bağları, ittifak, karşılıklı güven ve vizyon birliği” olarak sa- yılmaktadır.

Türkiye’nin Kopenhag Kriterleri doğrultusunda 2003 yılında hazırladığı ilk uyum paketi “4. Uyum Paketi” olarak adlandırılmaktadır. Bu paket, Siyasi Partiler Kanunu, Basın Kanunu, Dernekler Kanunu, Dilekçe Kanunu olmak üzere toplam 16 ayrı yasada değişikliği kapsamaktadır.

Kıbrıs’ta BM Genel Sekreteri K. Annan’ın taraflara sunduğu Annan Planı Türkiye tarafından kabul edilebilir olarak değerlendirilmiştir. Türkiye Annan Planı çerçevesinde Kıbrıs Sorununun çözümünü AB’ye üyelik konusunda bir “koz” olarak kullanmış, Kıbrıs sorununun çözümü hâlinde AB’ye üye olmayı istemiştir.

3 Kasım 2002’de AK Parti iktidara gelir gelmez AB’ye üyelik konusunda verdiği ilk sınav 12-13 Aralık 2002’de gerçekleştirilen Kopenhag Zirvesi olmuştur. Nice, Helsinki, AGİT ve Lüksemburg Zirvesi AK Parti iktidarından önce gerçekleşmiştir.