TÜRK DIŞ POLİTİKASI II

İdam cezasının kaldırılması, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin imzalanması ve onaylanması Türkiye için belirlenmiş olan orta vadeli önceliklerdendir. Diğer maddeler ise kısa vadeli önceliklerdendir.

G.W. Bush 11 Eylül saldırılarının ardından güvenlik politikalarını ön plana çıkarmış ve bu çerçevede ‘şer ekseni’ olarak tanımladığı kitle imha silahına sahip ülkelere gözdağı vermiştir. Bu ülkeler, üçü Türkiye’nin sınır komşusu olan Irak, İran, Suriye ve Güney Kore’dir.

3 Temmuz 1999 tarihinde BM Genel Sekreteri başkanlığında düzenlenen toplantı, iyi ilişkilerin geliştirilmesi yönünde atılan önemli bir adımdır.4 maddeden oluşan mutabakat metninde, kıta sahanlığı ile ilgili bir husus bulunmamaktadır.

Amsterdam Anlaşması’nın 1997’de imzalanmasından itibaren ilgili kurumsal ve idari yapının oluşturulması için devam eden Hükûmetler arası Konferans, 7-8 Aralık 2000 tarihindeki Nice Zirvesi’nde Nice Anlaşması’nın imzalanmasıyla sonuçlanmıştır. Bu anlaşma ile Avrupa Birliği’nin 15 üyeden 27 üyeye genişlemesi sonrasında karar alma mekanizmalarının tıkanmamasını sağlamak için gerekli yapısal reformlar düzenlenmiştir.

12.Avrupa Konseyi (AB Devlet/Hükümet Başkanları), Komisyon’un İlerleme Raporu’nda işaret edildiği üzere, Türkiye’de son zamanlarda yaşanan olumlu gelişmeleri ve ayrıca Türkiye’nin Kopenhag kriterlerine uyum yönündeki reformlarını sürdürme niyetini memnuniyetle karşılamıştır.

Bülent Ecevit 1999'daki seçimlerin ardından 28 Mayıs 1999'da MHP ve ANAP'la koalisyon hükümeti kurarak başbakanlık koltuğuna oturdu. Bu dönemde de başbakanlık görevinde O bulunmaktaydı.

Helsinki’ye bildirilen ve Türkiye’yi rahatsız eden hususlar 4 ’üncü paragrafta yer alan Ege sorunları ile 9 ’uncu ve 12 ’inci paragrafta yer alan Kıbrıs ile ilgili hükümlerdir.

Toplumsal taleplerin AB’ye yüklediği olumlu anlamlarla birlikte, demokrasinin etkili olduğu yönetimlerde seçilen kadronun üzerindeki etkisi hesaba katıldığında özellikle 2002’den sonra Türkiye’nin AB üyeliğine hız vermesindeki nedenlerden biri de bu toplumsal talepti.

ABM Anlaşması, Kyoto Anlaşması, Uluslararası Ceza Mahkemesi Sözleşmesi tek taraflı müdahaleyi engellemektedir. Ayrıca Bush Doktrini olarak bilinen, ABD Başkanının 27 Eylül 2001 tarihindeki konuşmasında, müdahale için uluslararası izne ihtiyacı olmadıklarını belirtmektedir. Türkiye’nin AB üyeliği ile müdahalenin doğrudan ilgisi bulunmamaktadır.

Ülkelerden üçünün Türkiye’nin komşusu olması Türkiye’nin jeopolitik konumunu dünya siyasetinde tekrar ön plana çıkartmaktadır.

Türkiye, 11 Eylül sonrasında NATO anlaşmasının 5. maddesi gereğince harekete geçen ABD öncülüğündeki NATO güçlerinin Taliban ve El-Kaide’nin yerleşik olduğu Afganistan’a karşı mücadelesinde de yer almıştır.

1997 Lüksemburg Zirvesi’ndeki tarihî genişleme listesinde Türkiye Cumhuriyeti yer almamıştır. Bu nedenle doğru cevap A seçeneğidir.

Türkiye Cumhuriyeti Abdullah Öcalanın Kenya'da Yunan Konsolosluğu çıkışında yakalanması üzerine Yunanistan’ı 'terör devleti' olarak tanımlamış, fiili bir müdahale ihtimalini dahi gündeme taşınmıştır. Bu nedenle, doğru cevap B seçeneğidir.

İsmail Cem bu dönem boyunca Dışişleri Bakanlığı görevinde bulunmuştur. Bu nedenle, doğru cevap D seçeneğidir.

Lozan Anlaşması’nın sadece 'dini azınlıklar' üzerine yaptığı tanımı Türk olduğunu hisseden Müslümanların kendilerine Türk demesine izin verilmesininin önerilmesi ilişkilerde yumuşamaya neden olduğu için doğru cevap B seçeneğidir.

17 Ağustos 1999 da Türkiye, 7 Eylül 1999 da Yunanistan’da meydana gelen depremler toplumsal düzeyde diyalog zemini oluşturmuş ve bu sonuç hükümetlerin politikalarına da yansımıştır. Bu nedenle, doğru cevap A seçeneğidir.

Kıbrıs konusu ve Yunanistan ile sorunlu ilişkiler gibi konular dış politikada Türkiye’nin en çok zorlandığı konuların başında gelmektedir. 1995 yılında AB ile Gümrük Birliği’nin sağlanmasından sonra dış politikanın neredeyse tamamen AB ile üyelik sürecine yönelmesi de bu sorunların sürekli gündemde olmasına neden olmuştur. Doğru cevap A'dır.

Türkiye ve Yunanistan arasında zaten süregiden anlaşmazlıkların yanında Abdullah Öcalan krizi sırasında Yunanistan’ın yürüttüğü politika, Yunanistan’ın uluslararası alanda prestij kaybetmesine neden olmuş ve ilişkilerdeki yumuşamanın temel etkenlerinden olan Yunan Hükûmeti’ndeki değişikliklere de temel oluşturmuştur. Yunanistan Dışişleri Bakanı Pangalos ve Öcalan olayında adı geçen iki bakan ile Yunan İstihbarat Şefi görevlerinden alınmıştır. Dışişleri Bakanlığı görevine ise Türkiye’ye karşı daha ılımlı politikalardan yana olan Yorgo Papandreou getirilmiştir.

17 Ağustos’ta Türkiye’de yaşanan deprem ve ardından Yunanistan’da 7 Eylül’de meydana gelen deprem, yumuşama dönemindeki diğer önemli değişim noktasını oluşturmuştur. İki taraf da yaşanan depremler, her iki ülke dış politikasının en sorunlu alanlarında ciddi etki yaratmış, daha da önemlisi toplumsal düzeyde diyalog zemini oluşmuştur. Doğru cevap C'dir.

Depremle birlikte gelen bu dayanışma ve yardımlaşma taraf­ların istediği yakınlaşmayı büyük ölçüde başarmıştır. Cem ile Papandreou arasında başlayan yakınlaşma depremden sonra ivme kazanmış, AB ülkeleri arasında, yaklaşan Helsinki Zirvesi’nde Türkiye’nin aday olarak açıklanması yönünde görüşler belirtilmeye başlanmıştır. Yunanistan ile ilişkilerin gelişmesinin yanında AB ülkeleri ile başlayan yeni ve olumlu diyalog süreci de Deprem Diplomasisi’nin ardından Helsinki’de Türkiye’nin adaylığının açıklanmasıyla sonuçlanmıştır. Doğru cevap E'dir.