TÜRK DIŞ POLİTİKASI II

Soruda boş bırakılan yere “stratejik ortaklık” kelime grubu getirilmelidir.

1993-1996 döneminde, Ermenilerin soykırım iddialarına karşı Musevi lobisi Türkiye’ye destek olmuştur.

Bosna-Hersek’te, 29 Şubat 1992’de gerçekleştirilen referandumda halkın yüzde 99’u bağımsızlık yönünde oy kullanmış ve Şubat 1992'de bağımsızlık ilan edilmiştir. BM de bu bağımsızlığı tanımış ve üyelik başvurusunu 22 Mayıs 1992 yılında kabul etmiştir.

1992 yılında BM temelinde uluslararası işbirliğinin ve çok uluslu barış gücünün işlevselliğini arttırmak için BM nezdinde, Barış Güçleri Departmanı kurulmuştur.

İran ile Türkiye, 1993-1996 döneminde Kaf­kasya ve Orta Asya’da ciddi bir rekabet hâlinde olmuştur. Yeni bağımsızlığa kavuşmuş İslam dinine mensup halkın çoğunlukta yaşadığı devletler üzerinde iki devletin çekişmesi görülmüştür. Bu bağlamda, ABD-Türkiye-Azerbaycan bloğuna karşın Rusya-İran-Ermenistan bloku oluşmuştur.

1993-1996 yıllarında kurulan hükûmetler: 20 Kasım 1991- 25 Haziran 1993: DYP-SHP
koalisyonundan oluşan VII. Süleyman Demirel Hükûmeti

Sovyetler Birliği’nin dağılmasının ardından Orta Asya ve Kaf­kaslarda ortaya
çıkan bağımsızlaşma dalgası sonucunda kendilerine “Türkî Cumhuriyetler” adı
verilen Azerbaycan, Kazakistan, Türkmenistan, Özbekistan ve Kırgızistan gibi
devletler kurulmuş, kurulan devletlerin Türkiye’ye yönelik sıcak mesajları ve “akrabalık-kardeşlik” vurguları, Türkiye’ye verilen önemi daha da artırmıştır. Türkiye 1993-1996 döneminde bu ülkelerle ilişkilerini geliştirmek için çeşitli alanlarda
çalışmalar yürütmüş; bu ülkelerin bağımsızlıklarını tanıyan ilk ülke olmuş, ayrıca
bazı önemli stratejik hamleler de atarak, süreci yönetmeye çalışmıştır. Bu hamleler
arasında yoğun diplomatik ve teknik heyet ziyaretleri, TRT Avrasya televizyon kanalı, Türk İşbirliği ve Kalkınma Ajansı (TİKA) ve 1993’te kurulan Türk Kültür ve
Sanatları Ortak Yönetimi (TÜRKSOY) özel bir yer tutmaktadır.

Demokratik Almanya Cumhuriyeti (Doğu Almanya) 16 milyon nüfusu ile AB’nin âdeta
“gizli” genişlemesi içinde yer alırken, ne ön bir hazırlık, ne AB müktesebat uyumu,
ne de “müzakere süreci” yaşamıştır.

1990 sonrasında AB bakımından son derece önemli diğer gelişme 7 Şubat 1992
tarihinde imzalanan Maastricht Antlaşması olmuştur. Bu anlaşmayla Avrupa Ekonomik Topluluğu, birliğe dönüşmüş ve resmen “Avrupa Birliği” olarak adlandırılmıştır. Maastricht Antlaşması ile birlik üç sütun üzerine inşa edilmek istenmiştir.
Bunlar, ekonomik ve parasal, adalet ve içişleri ile ortak dış politika ve güvenlik
sütunlarıdır. Ayrıca, Maastricht Antlaşması’nın 49. maddesi ile Orta ve Doğu Avrupa’daki eski Doğu Bloku ülkelerinin AB’ye üye olma süreci başlamıştır.

9-10 Aralık 1994 tarihinde gerçekleştirilen Essen Zirvesi’nde ise Çek Cumhuriyeti, Slovakya, Polonya, Macaristan, Romanya ve Bulgaristan liderleri zirveye davet edilirken Gümrük Birliği süreci devam eden Türkiye’nin davet edilmemesi AB’nin yakın
dönemde Türkiye’yi içinde görmek istemediğinin bir işareti olarak algılanmıştır

AB, Haziran 1993’teki Kopenhang Zirvesi ile yeni adayların hangi esaslar dahilinde üye olacağına dair belirlediği ilkeleri “Kopenhag Kriterleri” adı altında kamuoyu ile paylaşmıştır. Bu yeni kriterler, bir taraf­tan Türkiye’nin 1959’da AET ile başlayan ilişkilerin anlamını ve değerini ortadan kaldırmış, diğer taraf­tan Türkiye’nin üyelik sürecinde kendisine sürekli engel çıkaracak bir dizi yeni unsur daha doğurmuş, üyeliğe giden yol gittikçe belirsizleşmeye başlamıştır

13 Mayıs 1996’da alınan bir kararla T.C. vatandaşlarının “Sokrates”, “Jugend fur Europa” ve “Leonardo da Vinci” gibi AB’nin genel mesleki eğitim programlarına katılması sağlanmıştır

1993-1996 döneminde Türkiye-Balkanlar arasındaki ilişkilerin merkezini Bosna
Savaşı oluşturmuştur.

1990 sonrası Bulgaristan siyasal ve ekonomik olarak büyük bir ekonomik istikrarsızlığa sürüklenmiş, Sovyet Rusya’nın dağılması ve Varşova Paktı’nın çökmesi sonucu yönünü Avrupa’ya çevirmiştir. Bu politik anlayışla Türkiye-Bulgaristan
ilişkileri de gelişmiştir. Bu ilişkilerin gelişmesinde 17 Kasım 1989’da Todor Jivkov’un görevden alınması ve Bulgaristan’ın ülkedeki Türk azınlığın haklarını iyileştirmesi ve iade etmesinin önemli etkisi olmuştur

Orta Asya ve Kafkaslarda 'Türki Cumhuriyetler' adı verilen devletler Azerbaycan, Kazakistan, Türkmenistan, Özbekistan ve Kırgızistan'dır. Bu nedenle, doğru cevap A seçeneğidir.

Türkiye 1993-1996 döneminde yaptığı hamleler arasında yoğun diplomatik ve teknik heyet ziyaretleri, TRT Avrasya televizyon kanalı, Türk İşbirliği ve Kalkınma Ajansı (TİKA) ve 1993’te kurulan Türk Kültür ve Sanatları Ortak Yönetimi (TÜRKSOY) özel bir yer tutmaktadır. Bu nedenle, doğru cevap B seçeneğidir.

Aralık 1994 tarihinde gerçekleştirilen Essen Zirvesi’ne Çek Cumhuriyeti, Slovakya, Polonya, Macaristan, Romanya ve Bulgaristan liderleri davet edilmiştir. Bu nedenle, doğru cevap B seçeneğidir.

AB, Türkiye’nin Yunanistan’ın sınırlarına saygı göstermesi gerektiğini, Yunanistan’ın sınırlarının AB’nin sınırları olduğunu belirtmiş ve Türkiye’ye aktarılacak AB mali yardımlarının önemli bir bölümünü bloke etmiştir. Bu nedenle, doğru cevap A seçeneğidir.

AP bu tarihte, Kürtlerin haklarının korunması, 'Kürt halkına otonomi haklarının verilmesi' ile self-determinasyonun gerçekleştirilmesi talebinde bulunmuştur. Bu nedenle, doğru yanıt D seçeneğidir.

Bu dönemde, genelde ABD ile ilişkiler iyi olsa da Kıbrıs sorununu gündemini koruyor ve bu da Türkiye’nin tepkisine neden oluyordu. Bu nedenle, doğru cevap C seçeneğidir.