TÜRK DIŞ POLİTİKASI II

Mihail Gorbaçov, SSCB’nin ekonomik ve sosyal yönden yeniden yapılanmasını ön gören “Perestroyka” programıyla halkın yönetimin politikalarına müdahil olma ve öğrenme hakkını ifade eden “Glasnost” programını uygulamaya sokmuştur. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Soğuk Savaş’ın sonuna doğru yazdığı “Medeniyetler Çatışması” makalesi ile büyük bir tartışma yaratan S. Huntington’ın ortaya attığı medeniyetler çatışması tezi, 11 Eylül sonrasında daha ciddi anlamda ele alınmaya başlanmıştır. Huntington’a göre bundan sonra yeni dünya düzenini belirleyecek olan olgu Doğu ve Batı medeniyetleri arasındaki çatışma olacaktır. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Soğuk Savaş sonrasında Türk Dış Politikasındaki değişime yönelik en fazla üzerinde durulan husus Türkiye'nin yeni jeopolitik konumu olmuştur. Yanıt A seçeneğidir.

1991’de Roma’da düzenlenen ve yeni stratejinin belirlendiği NATO zirvesinde ittifakın mevcut şartlarda bir saldırıyla karşı karşıya olmadığı ve bundan böyle Orta Avrupa, eski SSCB, Orta Doğu ve Güney Akdeniz bölgelerinde meydana gelen istikrarsızlıklarla ilgilenmesi gerektiği kararı alınmıştır. Artık temel tehdidin Varşova Paktından gelecek bir saldırı değil, “istikrarsızlık” olarak belirlenmesi son derece önemli ve niteliksel bir değişim olmuştur. Yanıt B seçeneğidir.

1993 sonrasında Gümrük Birliği hedefine kilitlenen Türkiye için AB yeniden dış politikanın en önemli hedeflerinden birisine dönüşmüştür. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Güç dengesi modeli, temelde 18. ve 19. yy. Avrupa ulus-devlet modelini baz alan ve bu devletler arasında ortaya çıkmış uluslararası sistemi tanımlayan modeldir. Doğru yanıt “D” şıkkıdır.

1996 başında yaşanan Kardak Krizi ile Türkiye-Yunanistan ilişkileri savaşın eşiğine gelmiştir. Doğru yanıt D.

Güç dengesi modeline göre, uluslararası siteme hakim belli başlı ulus-devletler arasında güçler açısından bir denklik söz konusuyken hiçbirinin bir diğerine sürekli üstünlüğü söz konusu değildir. Bu sistemde, dengeleyici bir devlet vardır ve bu devlet açısından önemli olan tek unsur dengenin bozulmamasıdır. Dengeleyici devlet rolünü 18. ve 19. yy.da oynayan devlet İngiltere’dir. Doğru yanıt “B” şıkkıdır.

II. Dünya Savaşı, dünyadaki uluslararası sistem açısından bir kırılma noktasıdır. Savaşa kadar ulus-devletler arasında güç dengesi modeline göre örgütlenmiş uluslararası sistem, bu savaştan sonra iki kutuplu sisteme dönüşmüş ve savaş sonrası dönemden 1991’de Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin (SSCB) dağılmasına kadar olan dönemi kapsamıştır. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Soğuk Savaş döneminde aslında Batı Bloku’na yakın olsalar da tarihî, siyasi ya da coğrafi gerekçelerle İsviçre, Avusturya, İsveç ve Finlandiya bağımsız kalmayı tercih etmişlerdir. Doğru yanıt “C” şıkkıdır.

Yugoslavya bu dönemde Doğu Bloku’na yakın güçlü bir Balkan ülkesi olarak her iki paktın da dışında kalarak, “Bağlantısızlar Hareketi”nin öncülüğünü üstlenmiştir. Doğru yanıt “A” şıkkıdır.

Soğuk Savaş döneminde küresel barışın teminatı olarak kurulan Birleşmiş Milletler (BM) ise özellikle onu domine eden BM Güvenlik Konseyinin beş daimi üyesi ile (ABD, SSCB, Çin, İngiltere, Fransa) güç dengesi sistemini de kurumsallaştırmış oluyordu. Doğru yanıt “E” şıkkıdır.

Berlin Duvarı, 1961 yılında Demokratik (Doğu) Almanya vatandaşlarının Federal (Batı) Almanya’ya kaçmalarını önlemek amacıyla Demokratik Almanya tarafından yaptırılan, 1989 yılında Demokratik Almanya vatandaşlarının Batı’ya geçişlerinin serbest bırakılmasıyla işlevini yitiren ve aynı yıl yıkılmasına karar verilen 46 km uzunluğundaki duvar. Doğru yanıt “D” şıkkıdır.

SSCB’nin NATO’nun kurulmasına verdiği karşılık 1955’te sekiz sosyalist ülkenin katılımıyla kurulan Varşova Paktı olmuş ve paktla sosyalist ülkeler arasındaki bağların ve iş birliğinin arttırılması amaçlanmıştır. Bu iki örgütün kurulması, aslında bir anlamda hem bloklaşmanın hem de iki kutuplu sistemin tescillenmesi anlamına gelmiştir. Doğru yanıt “C” şıkkıdır.

SSCB’nin NATO’nun kurulmasına verdiği karşılık 1955’te sekiz sosyalist ülkenin katılımıyla (SSCB, Arnavutluk, Romanya, Demokratik [Doğu] Almanya, Bulgaristan, Çekoslavakya, Macaristan ve Polonya) kurulan Varşova Paktı olmuş  ve paktla sosyalist ülkeler arasındaki bağların ve iş birliğinin arttırılması amaçlanmıştır. Doğru yanıt “B” şıkkıdır.

Yeşil Kuşak Projesi, ABD’nin 1970 ve 1980’li yıllarda Orta Doğu’da komünizmin yayılma tehditine karşı İslami hareketleri destekleme projesidir. Doğru yanıt “D” şıkkıdır.

Türkiye 1951 yılında Ortak Savunma Programı’ına, 1952’de ise NATO’ya üye olarak kabul edilmiştir. Doğru yanıt “D” şıkkıdır.

II. Dünya Savaşı, dünyadaki uluslararası sistem açısından bir kırılma noktasıdır.
Savaşa kadar ulus-devletler arasında güç dengesi modeline göre örgütlenmiş
uluslararası sistem, bu savaştan sonra iki kutuplu sisteme dönüşmüş ve savaş
sonrası dönemden 1991’de Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin (SSCB) dağılmasına kadar olan dönemi kapsamıştır.

Güç dengesi modeli, temelde 18. ve 19. yy. Avrupa ulus-devlet modelini baz
alan ve bu devletler arasında ortaya çıkmış ululararası sistemi tanımlayan modeldir. Bu modele göre, uluslararası siteme hakim belli başlı ulus-devletler arasında güçler açısından bir denklik söz konusuyken hiçbirinin bir diğerine sürekli
üstünlüğü söz konusu değildir. Bu sistemde, dengeleyici bir devlet vardır ve bu
devlet açısından önemli olan tek unsur dengenin bozulmamasıdır. Keza, bu devletin sürekli bir dostu ya da düşmanı yoktur; sadece devamlı çıkarları vardır ve bu
çıkarların devamlılığı güç dengesinin devam etmesine bağlıdır. Zira, dengeleyici
devlet rolünü 18. ve 19. yy.da oynayan devlet İngiltere’dir (Emeklier, 2010).

Güç dengesi modeli, temelde 18. ve 19. yy. Avrupa ulus-devlet modelini baz
alan ve bu devletler arasında ortaya çıkmış ululararası sistemi tanımlayan modeldir. Bu modele göre, uluslararası siteme hakim belli başlı ulus-devletler arasında güçler açısından bir denklik söz konusuyken hiçbirinin bir diğerine sürekli
üstünlüğü söz konusu değildir. Bu sistemde, dengeleyici bir devlet vardır ve bu
devlet açısından önemli olan tek unsur dengenin bozulmamasıdır. Keza, bu devletin sürekli bir dostu ya da düşmanı yoktur; sadece devamlı çıkarları vardır ve bu
çıkarların devamlılığı güç dengesinin devam etmesine bağlıdır. Zira, dengeleyici
devlet rolünü 18. ve 19. yy.da oynayan devlet İngiltere’dir (Emeklier, 2010).