TÜRK DIŞ POLİTİKASI I

İkinci Dünya Savaşı sonrası, Sovyetler Birliği ile ABD ve Batı Avrupa arasında ortaya çıkan çatışma ve Federal Almanya Cumhuriyeti’nin Batı ile bütünleşmesi sonucunda Sovyetler Birliği ve komünist Doğu Blok ülkeleri olan Arnavutluk, Bulgaristan, Demokratik Almanya Cumhuriyeti, Macaristan, Polonya, Romanya,
Çekoslovakya gibi ülkelerin bir araya gelmesiyle kurulan
askerî ve siyasi bir örgüttür. ABD bu paktın dışında yer almaktadır. Doğru cevap A şıkkında verilmiştir.

EOKA saldırılarına karşı, 1957’de Burhan Nalbantoğlu, Rauf R. Denktaş ve Kemal Tanrısevdi öncülüğünde Türkler tarafından Türk Mukavemet Teşkilatı (TMT) kurulmuştur. Doğru seçenek B'dir.

Kıbrıs dolayısı ile Türkiye ile ABD arasında yaşanan bu büyük kriz, Türkiye’de uzun süre devam eden önemli etkiler yaratmıştır. Bu dönemde Türkiye’nin adaya askerî bir müdahalede bulun(a)mamasının temel nedenlerini şu şekilde sıralayabiliriz:

- Olası müdahalenin Türk ordusundaki lojistik yetersizlikler yüzünden başarısızlığa uğraması ve sonrasında bunun telafisinin mümkün olmayacak sonuçlar doğurması endişesi;

- Müdahalenin NATO müttefiki olan Türkiye ve Yunanistan arasında bir savaşa dönüşme olasılığı;
- ABD’nin bu tür bir askerî müdahaleye kesin olarak karşı olması ve ABD’deki Rum lobilerinin Türkiye karşıtı etkin faaliyetleri;
- Sovyetlerin Rum yanlısı tutumu ve Makarios’u tüm adanın temsilcisi olarak görmeleri sebebiyle olası bir müdahalede Sovyetlerin de müdahalede bulunması endişesi.

Kıbrıs meselesi Türkiye'nin ana gündem maddelerinden bir tanesidir. Dolayısıyla doğru seçenek C'dir.

Acheson Planı, 1963 yılında yaşanan Kıbrıs krizi sonrasında Amerika Birleşik Devletleri eski Dışişleri Bakanlarından Dean Acheson’u Kıbrıs meselesine bir çözüm bulmak için ara bulucu olarak görevlendirilmesiyle ortaya çıkmıştı. Doğru seçenek D'dir.

Adada yaşanan çatışmalar üzerine Türkiye çeşitli adımlar atmış, öncelikle BM Genel Sekreterliği’ne çağrıda bulunmuş ve ateşkesin bir an önce sağlanması için çaba harcanması gerektiğini belirtmiştir. Ayrıca TBMM tarafından Türk ordusunun Türkiye dışında faaliyette bulunmasına dair bir karar alınmış ve Yunanistan’a sert bir nota verilerek bazı taleplerde bulunulmuş, bu taleplerin yerine getirilmemesi durumda adaya müdahalede bulunacağı belirtilmiştir. Türkiye, adaya ilişkin şu taleplerde bulunmuştur: 1- 1960 ittifak anlaşmasına aykırı olarak adada bulunan Yunan ordusunun geri çekilmesi 2- General Grivas’ın geri çekilmesi 3- Ulusal Muhafızların dağıtılması 4- Çatışmaların çıktığı bölgelerde tarafların birbirinden ayrılması 5- Kıbrıslı Türklerin yaşadığı bölgelerde, ayrı yerel yönetim ve polis teşkilatının kurulması 6- Kıbrıslı Türklerin saldırılardan doğan can ve mal kayıplarının tazmini 7- BM Barış Gücü’nün genişletilmesi

Kıbrıs Türklerinin adayı terk ederek Kıbrıs'ın Rumlara bırakılması söz konusu hiçbir zaman olmamıştır. Doğru seçenek E'dir.

13 Şubat 1975 tarihinde Kıbrıs Türk Federe Devleti kurulduğu ilan edilmiştir. Devlet başkanı olarak Rauf
Denktaş seçilmiştir. Doğru seçenek A'dır.

Amerika Birleşik Devletleri 30 Aralık 1974 tarihinde dönemin ABD Başkanı Ford tarafından onaylanan ve Türkiye’nin Kıbrıs’ta ateşkese uymaması, adadaki asker sayısını artırması veya adaya tekrar asker çıkarması durumunda 5 Şubat 1975 tarihinde yürürlüğe girmesine karar verilen bir metinle Türkiye’ye ambargo uygulamıştır. Doğru seçenek B'dir.

Silah ambargosu 26 Eylül 1978’de Jimmy Carter’in yoğun çabaları ile kaldırılabilmiştir. Doğru seçenek C'dir.

Dinsel ortaklık temeline dayanan siyasal ve ekonomik uluslar arası örgüt Fas’ın başkenti Rabat’ta 1969 yılında yapılan İslam Ülkeleri Zirve Toplantısı’nda kurulmasına
karar verilmiştir. 1971 yılında faaliyetlerine resmen başlayan örgütün amacı, İslam ülkeleri arasında ekonomik ve kültürel dayanışma ile iş birliğini geliştirmektedir. Doğru seçenek D'dir.

Uluslararası hukukta “savaş sebebi” olarak ifade edilebilecek Latince kökenli deyimdir. Özellikle kriz dönemlerinde devletler kendilerine karşı gerçekleştirilen hangi tür eylem ve davaların casus belli sayılacağını ilan etmektedir.

Doğru seçenek E'dir.