TÜRK DIŞ POLİTİKASI I

Türkiye’nin Almanya ile saldırmazlık anlaşması imzalaması, Türk-Amerikan ilişkilerinde soruna yol açmış ve ABD, Türkiye’ye olan yardımını durdurmuştur. Bu durum Pearl Harbor baskınından sonra ABD’nin savaşa girmesi ile değişmiş ve Japonya’nın Almanya’nın yanında savaşa katılmasının Türkiye üzerinde etki yaratmasından çekinen ABD bu tavrını değiştirmiş, 1942’den itibaren Türkiye’ye yardımlar yeniden başlatılmıştır.

Pearl Harbor baskınından sonra ve Japonya’nın Almanya’nın yanında savaşa katılmasının Türkiye üzerinde etki yaratmasından çekinen ABD, 1942’den itibaren Türkiye’ye yardımlar yeniden başlatılmıştır.

1936 yılında yayılmacı politika izleyen İtalya ile Almanya "Roma-Berlin Mihveri" adıyla bir ittifak kurdular. Bu ittifaka Uzakdoğu'da yayılmacı politika izleyen Japonya'nın katılması ile bu devletler II. Dünya Savaşında "Mihver Devletleri" olarak anılmışlardır.  Doğru yanıt A seçeneğidir.

Türkiye, Lozan'dan sonra uluslararası politikada barışçı ve büyük devletler arasında denge stratejisine dayanan bir politika benimsemiştir. Bu çerçevede, Lozan ile II. Dünya Savaşı arasındaki dönemde çeşitli uluslararası antlaşmalara imza atmıştır. Bunlar arasında 1928 Briand-Kellog Paktı; 1925 Türkiye -SSCB Dostluk ve İşbirliği (Saldırmazlık) Antlaşması; 1928 Türkiye-Afganistan Dostluk ve İşbirliği Antlaşması; 1932 Türkiye-İran Dostluk Antlaşması yer almaktadır. Ancak 1936 Roma-Berlin Mihveri yayılmacı politikalar izleyen Almanya ve İtalya arasında kurulan ittifaka verilen isimdir. Doğru yanıt D seçeneğidir.

23 Ağustos 1939 tarihinde Almanya ile SSCB arasında imzalanan Saldırmazlık Paktı ile iki ülke Polonya'yı kendi aralarında paylaşmıştır. Bu doğrultuda Almanya 1 Eylül 1939'da Polonya'ya saldırmıştır. İngiltere ve Fransa ise 3 Eylül'de Almanya'ya savaş ilan etmiş; böylece II. Dünya Savaşı başlamıştır. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Japonya 7 Aralık 1941'de ABD'nin Pasifik Donanmasının merkez üssü olan Pearl Harbor'a ani bir hava baskını düzenlemiştir. Bu saldırı sonrası ABD resmen Müttefikler yanından savaşa dahil olmuştur. Bu nedenle Japonya'nın Pearl Harbor'a saldırısı bir Avrupa savaşı olarak başlayan II. Dünya Savaş'ının "dünya savaşına" dönüşmesine neden olan olay olarak değerlendirilebilir. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Türkiye'nin II. Dünya Savaşı sırasında tarafsızlık politikası uyguladığına dair görüşler sıkça yer alsa da, gerçekte Türkiye tarafsız kalmamış, ancak savaş dışında kalma yönünde bir tutum benimsemiştir. Bu nedenle Türkiye'nin bu dönemdeki politikasını en iyi şekilde savaşa girmeme politikası olarak tarif etmek mümkündür. Bu tutumu Müttefiklerden yana bir tutum olarak algılansa da Türkiye savaş dışı kalma tutumunu savaş boyunca korumuş; herhangi bir taraf yanında aktif şekilde savaşa girmemiştir.

Türkiye'nin savaş dışında kalmasını Almanya, İngiltere ve SSCB arasında uyguladığı bir denge politikası ile gerçekleştirdiği söylenebilir.

Bulunduğu stratejik konum nedeniyle savaşın gidişine göre tarafların Türkiye’yi savaşa sokma çaba ve baskılarına karşı sürekli olarak askerî ve ekonomik zayıflığını gerekçe olarak göstermiş, savaşa katılmak için bu konularda ağır ve uzun vadeli yardım şartları öne sürerek oyalama taktikleri izlemiştir. Bunun yanında İngiltere'ye karşı Almanya ve Sovyetlerle olan saldırmazlık anlaşmalarını, Almanya’ya karşı üçlü ittifak ve Sovyetlerle olan saldırmazlık anlaşmasını, Sovyetlere karşı ise Almanlarla olan saldırmazlık anlaşması ile üçlü ittifakı öne sürerek bir savaşa taraf olamayacağını belirtmiştir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

1943 yılından itibaren savaşın genel durumunun müttefiklerin lehine dönmesi ile savaşın yürütülmesi, zafere ulaşabilmek ve savaş sonrası düzeni belirlemek üzere çeşitli konferanslar düzenlenmiştir. Bunlar arasında 28 Kasım-1 Aralık 1943 tarihleri arasında Roosevelt, Churchill ve Stalin'in katılımı ile düzenlenen Tahran Konferansında ikinci cephenin Balkanlarda açılması; kurulacak milletlerarası teşkilattaki dört büyük devlet arasına Çin'in katılması konularında müttefikler arasında görüş ayrılıkları görülmeye başlanmıştır. Bu nedenle Tahran Konferansının önemli bir sonucu zafere doğru yaklaştıkça müttefikler arasındaki görüş ayrılıklarının da belirmeye başlamasıdır. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Doğu Akdeniz'de ortaya çıkan İtalyan tehlikesi sonrası Türkiye Orta Doğu devletleri ile de yakınlaşmaya başlamıştır. Bu çerçevede 9 Temmuz 1937 tarihinde Türkiye, İran, Irak ve Afganistan arasında Sadabad Paktı imzalanmıştır. Doğru yanıt E seçeneğidir.

1934 yılında Türkiye ve Yunanistan önderliğinde imzalanan savunma işbirliği anlaşması Balkan Antatı'dır.

Savaş sonrası durumun belirlenmesi amacıyla 4-11 Şubat 1945 tarihlerinde düzenlenen Yalta Konferansında diğer konuların yanı sıra Boğazlar konusu Stalin tarafından gündeme getirilmiş ve Montreux Sözleşmesinin değiştirilmesi teklif edilmiştir. Doğru yanıt A seçeneğidir.

İtalya ile Almanya 1936 yılında Roma-Berlin Mihveri adıyla bir ittifak kurdular. Bu ittifaka daha sonra Japonya'da katıldı. Kendilerine savaş süresince Mihver Devletleri denildi.

I. Dünya Savaşı sonrasında savaşın önlenmesi ve ülkeler arasında yaşanabilecek sorunları barışçı yollarla çözmek amacıyla 1920 yılında kurulan MC, bu işlevini yerine getirmekte başarısız olmuş ve II. Dünya Savaşı arifesinde bütün etkisini yitirmiştir.

Almanya 23 Ağustos 1939 tarihinde SSCB ile saldırmazlık paktı imzalamıştır. Paktın gizli maddesinde iki ülkenin kendi aralarında Polonya'yı paylaştıkları yazılıdır.

Türkiye 1934 yılında Yunanistan ile Balkan Antantı'nı imzalamıştır. Daha sonra Romanya ve Yugoslavya 'da katılmıştır. II.Dünya Savaşı çıkınca dağılmıştır.

Türkiye, İran, Irak ve Afganistan arasında imzalanan anlaşmanın adı Sadabad Paktı'dır.

Japonya Pasifikteki etkinliğini artırmak için 7 Aralık 1941 tarihinde ABD'nin Pasifik Donanmasının merkezi olan bu üsse hava saldırısı düzenlemiştir.

Batılı müttefikler  Fransa'nın kuzeyinde yer alan Normandiya kıyılarına çıkarma yaptılar ve Fransa'yı işgalden kurtardılar.

Türkiyenin savaş sırasındaki cumhurbaşkanı İsmet İnönü'dür.