TÜRK DIŞ POLİTİKASI I - Deneme Sınavı - 9

11 Eylül 1959’da toplanan Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET) Bakanlar Konseyi, Türkiye ile Yunanistan arasındaki hassas dengeleri Soğuk Savaş koşulları çerçevesinde ele alarak her iki ortaklık başvurusunu da eş zamanlı kabul etmeye karar vermiştir. Her iki ülke ile de 28-30 Eylül 1959 tarihlerinde anlaşma üzerinde görüşmelere başlanmıştır. Ancak Türkiye’de yaşanan 27 Mayıs Askeri Darbesi, AET tarafından başlangıçta itina ile sürdürülen dengeli ve eşit yaklaşımı bozmuştur. Yunanistan ile ortaklık anlaşması için müzakerelere başlanmasına karar verilmiş, ancak 27 Mayıs 1960 darbesi dolayısıyla Türkiye ile müzâkereler süresiz olarak ertelenmiştir. AET Türkiye ile yeniden görüşmelere Temmuz 1962’de başlayabilmiş ve nihayet 12 Eylül 1963’te yürürlük tarihi 1 Aralık 1964 olmak üzere ortaklık anlaşması imzalanabilmiştir.

Aralarında Türkiye’nin de bulunduğu 16 ülkenin ABD’den ekonomik kalkınma desteği aldığı Marshall Planı 1948-1951 yılları arasında uygulanmıştır. Doğru yanıt “D” şıkkıdır.

Özellikle Sovyetler Birliği’nin, Türkiye üzerindeki yoğun siyasal baskıları ve yayılmacı dış politikası Türkiye’yi bir güvenlik arayışına itmiş ve onu Batı Bloku’na yakınlaştırmıştır. Doğru yanıt “D” şıkkıdır.

1948-1951 yılları arasında Türkiye’nin de dahil olduğu 16 ülke Marshall Planı çerçevesinde ABD’den ekonomik kalkınma desteği almıştır. Doğru yanıt “C” şıkkıdır.

Türkiye 1949’da ABD öncülüğünde kurulan NATO’ya 1950 yılında üyelik için başvurmuştur. Doğru yanıt “D” şıkkıdır.

Türkiye 1949’da ABD öncülüğünde kurulan NATO’ya 1950 yılında üyelik için başvurmuş, bu örgüte girebilmesi yoğun çaba ve özverilerle ancak 1952 yılında gerçekleşmiştir. Doğru yanıt “D” şıkkıdır.

NATO’nun kuruluş anlaşmasındaki 14 maddenin altıncısında “Türkiye” lafzı bizzat şu şekilde geçmektedir: “Tarafların Avrupa ya da Kuzey Amerika’daki topraklarına Fransa’nın Cezayir Bölgesi’ne, Türkiye topraklarına veya Taraflardan herhangi birinin egemenliği altında olan ve Yengeç Dönencesi’nin kuzeyinde yer alan adalara yapılan silahlı saldırı”. Doğru yanıt “C” şıkkıdır.

Lüksemburg 4 Nisan 1949’da Washington Anlaşması ile kurulan NATO’nun kurucu 12 ülkesinden biridir. Doğru yanıt “B” şıkkıdır.

Kolektif bir savunma birliği olarak kurulan NATO’ya 1952’de Türkiye ve Yunanistan, 1955’te F. Almanya ve 1982’de İspanya üye olmuştur. Doğru yanıt “E” şıkkıdır.

Türkiye, başlangıçta, Sovyetler Birliği’ne karşı doğuda bir güç boşluğu oluşacağı endişesiyle Batı Avrupa ülkelerinin savunması amacıyla kurulan NATO’ya alternatif olarak Doğu Akdeniz Bölgesi’nde Doğu Akdeniz Savunma Paktı’nın kurulması önerisini getirmişse de bu görüşün bir sonuca ulaşamayacağı anlaşıldığında bundan vazgeçmiştir. Doğru yanıt “A” şıkkıdır.

Türkiye NATO’ya üyelik başvurusunu 11 Mayıs 1950 tarihinde Şemsettin Günaltay Hükûmeti’yle resmen yapmış, ne var ki bu başvuru “yetersiz demokrasi” gerekçesi ile kabul edilmemiştir. Doğru yanıt “D” şıkkıdır.