TÜRK DİLİ II

Boğumlama, ciğerlerden gönderilen havanın ağız ve burun yolundaki ses aygıtlarının yardımıyla ağızdan çıkarken konuşma sesi biçimlerini almasıdır. Seslerin doğru biçimde boğumlanması (sesletilmesi) etkili konuşmanın temel koşullarından biridir. Doğru cevap B'dir.

Bir sesi başka seslerden ayırmamızı sağlayan fiziksel niteliğe tını ya da renk denir. Bir sesin tınısı, sadece o sesi diğer seslerden ayırma noktasında değil, aynı zamanda kişinin sesine kattığı tını sayesinde konuşmanın içeriğine göre güzel, etkili, kalıcı izler bırakmasını da sağlar. Doğru cevap E'dir.

Doğru, güzel, iyi bir sesin sahip olması gereken temel fiziksel özellikler şöyle sıralanabilir:

Doğru cevap E'dir.

Sözlü iletişim sırasında dinleyici üzerinde etkili olabilmek için gerekli unsurlardan bir diğeri konuşmanın doğallığıdır ve bu, konuşmacının inandırıcılığı bakımından çok önemlidir. İçten olmayı gerektiren doğallık, konuşmacının yapmacık sözcük tercihleri ve vurgulara başvurmadan iletmek istediği mesajı karşısındakilere ulaştırması ile mümkün olabilir. Doğru cevap B'dir.

Konuşmacının sıklıkla duraklaması, boğazının gıcıklanması, her cümlesinin adeta koşudaki bir engel gibi önünde durması şeklinde kendisini gösteren çekingen üsluptur. Doğru cevap A'dır.

Jest; belirli hislerin sonucu olarak elde, kolda ve başta meydana gelen hareketlerdir. Doğru cevap D'dir.

Önceden belirlenen bir konunun, o konuda uzman bir grup kişi tarafından tartışılarak ele alındığı konuşmalardır. Davet edilen 3 ile 5 konuşmacı, konunun genel olarak veya sadece belirli bir yönüyle uzmanı olabilir ve uzmanı olduğu konuda görüş bildirmek üzere söz alabilir.

Nutuk, bir düşünceyi belirli bir topluluğa açıklamak veya aşılamak amacıyla açık veya kapalı alanlarda yapılan topluluk konuşmalarından biridir. Kürsüye çıkan kişinin, toplumun değişik kesimlerinden oluşmuş topluluk karşısında etkili bir sunum yapabilmesi için konuşmasında ses tonu, vurgu, jest ve mimiklere özellikle dikkat etmesi gerekir. Konuşmaya coşkunluk katan bu özellikler, topluluğun iknası ve bir amaca yönelik olarak harekete geçirilmesi için önemlidir. Nutukta içerik siyasî, askerî, dinî, ekonomik, kültürel konulara göre oluşturulabilir. Doğru cevap B'dir.

Sözlü sunum aynı ses tonunda, kişinin yalnızca aralıksız konuşmasından olu- şacak şekilde değil; içerik, ses, beden dili uyumuyla ve de çeşitli görsel yardımcılarla zenginleştirilmiş olarak dinamik bir yapıda gerçekleştirilmelidir. Bütün bu bilgileri göz önünde bulunduran ve uygulayan donanımlı konuşmacı, dinleyici üzerinde her iki tarafın beklentilerine uygun şekilde etki oluşturabilir. Doğru cevap A'dır.

Konuşma sırasında ifadelerin aralarına takılan ve genellikle düşünülmeden kullanılan bazı sesler, sözcükler veya ifadeler bulunur. Bu asalak sesler ve sözler konuşmadan çıkarıldığında büyük bir çoğunlukla sözlü iletişimde herhangi bir dilsel boşluk oluşmaz.  "ıı, hı, şey, yani, falan, evet, tamam mı, oldu, işte, artı, dermişim, ondan sonra, neyse, efendime söyleyim, anlatabildim mi vb." asalak ses ve sözler konuşmacının dikkat eksikliği ile çok yakından ilişkilidir. Doğru cevap B'dir.

Vurgu: Sözcüklerde ve sözcük öbeklerinde bazı hecelerin, cümlenin bütününde de bazı sözcüklerin diğerlerine göre daha yüksek tonda seslendirilmesidir. Sözcük vurgusu ilk, orta veya son hecede görülebilir. Vurgunun yeri, anlamı ya da anlam, vurgunun yerini belirleyebilir: (benim) çocuĞUM, (ben) çoCUğum, (Hey!) ÇOcuğum! Verilen örnekte de benzeri bir durum söz konusudur. Doğru cevap B’ dir.

Sıklık / Frekans: Titreşen her nesnenin 1 saniyedeki yalın titreşimleridir. Ölçü birimi Hertz’dir. İnsanlar 20 ile 20 000 Hertz arasındaki ses dalgalarını algılayabilirler. Sıklıkta meydana gelen değişiklikler, kulaktaki seslerin tonunun alçak ve yüksek olarak algılanmasına neden olur. Doğru cevap A’ dır.

Esneklik: Esneklik, ses hacminin değişikliğe bağlı olan ses tonunu ya da perde değişikliğini ifade eder. Konuşmayı aynı tonda, tekdüze olmaktan çıkaran unsurlardan biri, ses hacminin ve perdelerinin karışık olarak kullanılmasıdır Konuşma sırasında kişi, ses aralığını bilmeli. Doğru cevap C’ dir.

Konuşmanın doğru, güzel ve etkili bir şekilde gerçekleşmesi için kişinin konuşmayla ilgili olarak dikkat etmesi gereken sesin fizyolojik niteliği ve niceliğinden başka özellikler de bulunmaktadır. Bunlar şöyle sıralanabilir: Açıklık, doğallık, inandırıcılık, ilginçlik, konuşmacının bilgi ve donanımı, üslup. Doğru cevap E’ dir.

Konuşmacının sıklıkla duraklaması, boğazının gıcıklanması, her cümlesinin adeta koşudaki bir engel gibi önünde durması şeklinde kendisini gösteren çekingen üslup. Doğru cevap D’ dir.

Vücut hareketlerinin başkaları tarafından ortak bicimde algılanmasında kültürel kalıplar çok önemlidir. Aynı vücut hareketlerinin başka kültür ortamlarında sergilenmeleri sırasında aynı tepkileri göremeyebileceğini dikkate almak, dolayısıyla konuşma öncesinde dinleyiciyi bu özellikleri ile de tanımak gerekir. Doğru cevap A’ dır.

KONUŞMA TÜRLERİ: Sosyal yaşamdaki ilişkileri düzenleyen konuşma, hazırlanış biçimine göre hazırlıksız ve hazırlıklı konuşmalar olmak üzere iki farklı bicimde sınıflandırılabilir. İş görüşmesi, bir işe başvurma surecinde gerçekleşen konuşmalar için olduğu gibi, bir kişinin mevcut işi dolayısıyla başkalarıyla yaptığı görüşmeleri ifade için de kullanılabilir. İş görüşmesi sırasında yapılan konuşmalar ile ilgili belirli hazırlıklar yapılabilse de bu konuşmaların içeriği, takınılan tutum bakımından standartları olamayacağından iş görüşmelerini topluluk karşısında yapılan hazırlıklı konuşmalardan ayrı ele almak gerekir. Konferans, forum, panel ve münazara hazırlık konuşma türlerindendir. Doğru cevap B’ dir.

Kurultay: Kurum ve kuruluşların amaçları ve beklentileri çerçevesinde belirledikleri temel konuları ele almak üzere seçilen uzman kişilerin ve katılımcıların, görüşlerini bu toplantılarda paylaştıkları konuşma türlerindendir. Kurultay da sempozyum gibi, konuşmacı sayısına göre birden fazla oturumda gerçekleştirilebilir ve konuşmacıların katıldıkları ülkeye göre ulusal veya uluslararası nitelikte olabilir. Kurultayın katılımcılarının, bu organizasyonu gerçekleştiren kurum veya kuruluş ile bağlarının önemli olması, kurultayın sonunda ortak kararların alınması ve bu kararların gerçekleşip gerçekleşmediğinin bir sonraki kurultayda değerlendirilmesi, söz konusu konuşma turunu sempozyumdan ayırır. Doğru cevap C’ dir.

Sunum sırasında, orada bulunanların okuma yapmak üzere değil konuşma dinlemek üzere gelmiş kişiler olduklarını bilerek sunum yapılmalıdır. Dolayısıyla konuşma metni ekrana yansıtılarak sunum yapılmamalıdır. Eğer konuşmanın ciddi bağlayıcılığı varsa bu tur konuları metindeki ilgili kısmı okuyarak sunmak daha doğru olabilir. Dinleyicilerin konsantrasyon eğrisine dair bilgiler, yirmi dakikadan sonra ciddi oranda dikkat eksilmesi yaşandığını göstermektedir. Buna göre önemli mesajlar, dikkatin yoğun olduğu bölümlerde, yani ilk yirmi dakikada, konuşmanın son bölümünde ya da dinleyicilerin dikkatini çekecek teknikler kullanıldıktan sonra ortaya konulmalıdır. Gereğinden fazla kuramsal bir sunum olmaması için anekdot, örnek vb. yardımcı unsurlardan yararlanılmalıdır. Sesletimi konuşmacı için zor olan sözcükleri kullanmak, konuşmacıyı zor durumda bırakabilir; bu tür sözcükler tercih edilmemelidir. Sunumda açılış cümlelerini özellikle dikkatli seçmek gerekir. Açılış cümleleri, konuya giriş cümleleri olmak zorunda değildir. Doğru cevap D’ dir.

Başka dillerden geçen ve tarihî dönemlerde Türkçede kullanılmış olan bazı dil bilgisel yapılar, artık Türkçede yer almadığından ve dolayısıyla çağdaş Türkçe konuşurları için bilişsel düzeyde işlevlerini yitirmiş bulunduklarından, eski örneklerin kalıntısı olarak ne yazık ki yanlış bicimde kullanılmaktadır.

          

Doğru cevap E’ dir.