TÜRK DİLİ II

Zengin sembollerle, ritimli sözlerle, seslerin uyumlu kullanımıyla ortaya çıkan, hece ve durak bakımından denk ve kendi başına bir bütün olan edebî anlatım biçimine, manzume, nazım, koşuk ya da şiir adı verilir. Doğru cevap C seçeneceğidir.

Şiirin tanımlanan özelliklerine karşı çıkarak şiir yazan şairler, kendileri tanımlar şiiri. Yahya Kemal şiiri kalpten gelen bir durumun dile yansıması olarak nitelerken Recaizade Mahmud Ekrem şiiri düşünce, duygu ve hayal olarak kabul eder (Birinci, 2001: 355). Cahit Sıtkı’ya göre “şiir, kelimelerle güzel biçimler kurmak sanatıdır.” Şiiri tanımlamaya çalışmanın boş bir çaba olduğunu belirten Melih Cevdet’e göre “Tanım akıl işidir. Şiir ise akıl dışıdır.” Valery şiiri düz yazı ile karşılaştırmakta ve düz yazıyı yürüyüşe, şiiri raksa benzetmektedir. Valery’nin tanımından yola çıkarak Suut Kemal Yetkin (1969) şiirden düz yazıya düz yazıdan da şiire varılamayacağını, şairin başarısını sözcüklere gerçek anlamlarını unutturan sezişe ve ustalığa bağlar. Nurullah Ataç’ın “Günler geçtikçe şiir şudur şiir budur demekten uzaklaşıyorum, bana şiir zevkini verecek söz arıyorum” demesi şiir anlayışının kişiden kişiye, toplumdan topluma farklılık göstermesi ile açıklanabilir. Doğru cevap B'dir.

Duyguları coşkulu bir dille anlatan şiirlerdir. Lirik sözcüğü Eski Yunan’da şairlerin şiirlerini telli bir çeşit saz olan “lir” ile birlikte söylemelerinden kaynaklanmış ve sonraları içe doğan duyguları dile getiren şiirlere lirik denmiştir. Doğru cevap E'dir.

Epik şiirler oluşum tarihine göre doğal ve yapay olmak üzere iki türde incelenir. Doğal epikler, oluşumları çok eskiye dayalı, söyleyeni unutulmuş, zaman içinde eklemelerle genişlemişlerdir. Kırgızların Manas Destanı bu türe örnektir. Doğru cevap A'dır.

Öyküde olayın geçtiği, yaşandığı çevre, yerdir. Yer olaya göre değişebilir. Doğru cevap D'dir.

Batı’da bazı görüşlere göre, romanın kurgusal anlatım olarak kaynakları İlk Çağ’a uzanır. Bir tür olarak bağımsızlaşması ise Rönesans’la başlar ve gerçek an- lamda ilk olgun örneği 17. yüzyılın başlarında Cervantes’in Don Quijote (Don Kişot) adlı eserinde görülür. Doğru cevap C'dir.

İlk Türkçe roman Şemsettin Sami’nin Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat (Talat ve Fitnat’ın Aşkları) adlı eseridir. Doğru cevap B'dir.

İlk Osmanlı tiyatrosunun Güllü Agop tarafından 1870’te kurulmasıyla birlikte tiyatro eserleri yabancı dillerden çevrilmeye ya da adapte edilmeye başlanmasının da türün gelişiminde çok etkisi olmuştur. Doğru cevap C'dir.

Çağlar boyunca tragedya, gerek öz gerek biçim bakımından zaman içinde değişime uğrasa da genel olarak, okurda ya da izleyicide korku ve acımaya yönelik hisler uyandırmayı amaçlayan, kurallı bir anlatımı olan tiyatro türüdür. Doğru cevap A'dır.

Komediler yoğunlaştıkları konulara göre farklı adlandırılırlar. Örneğin, insan karakterinin gülünç ve aksak yanlarını konu alıyorsa karakter komedileri (Moliere’in Cimri, Hastalık Hastası); içinde bulunduğu toplumun gülünç ve aksak yönlerini ele alıyorsa töre komedileri (Şinasi’nin Şair Evlenmesi); iç içe geçmiş olayları şaşırtıcı yönleriyle ele alıyor ve genellikle sadece güldürme amaçlanıyorsa entrika komedileri (Ahmet Vefik Paşa’nın Ayyar Hamza) olarak adlandırılır. Doğru cevap E'dir.

Şiirdeki anlatım düz yazı türlerine göre daha kapalı, söyleyiş daha ritmik ve algılar daha ön plandadır. Dolayısıyla B.

Söyleşi, düz yazı türlerinden düşünce yazılarına bir örnektir.

Eski Yunan’da epik şiire epos, Batı’da epope, Türk edebiyatında destan denir.

Bilgilendirme, öğüt verme, bir düşünceyi açıklama amacı güden şiirlere didaktik şiir denir.

Öykünün dört ögesi vardır: Olay ya da durum, kişiler, yer ve zaman.

Düğüm, öykünün gelişme bölümüdür. Betimlemeler, duygular, duygu çatışmaları, çözümlemeler, ana olay, ona bağlı yan olaylar ile karşılıklı konuşmaların bulunduğu paragraflar hep bu bölümdedir.

İlk Türkçe roman Şemsettin Sami’nin Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat (Talat ve Fitnat’ın Aşkları) adlı eseridir.

İlk Osmanlı tiyatrosunun Güllü Agop tarafından 1870’te kurulmuştur.

Üç birlik kuralının temel amacı, oyunu izleyenlerin olay çizgisini ve temel sorunu gözden kaçırmamalarını, eseri bütün olarak algılayabilmelerini sağlamaktır.

İnsan karakterinin gülünç ve aksak yanlarını konu alıyorsa karakter komedileri; içinde bulunduğu toplumun gülünç ve aksak yönlerini ele alıyorsa töre komedileri; iç içe geçmiş olayları şaşırtıcı yönleriyle ele alıyor ve genellikle sadece güldürme amaçlanıyorsa entrika komedileri olarak adlandırılır.