TÜRK DİLİ II

‘’ki’’ aitlik eki olduğu zaman bitişik, bağlaç ise ayrı yazılır.

Hal eki olarak bulunma anlamı veren ‘’ de’’ bitişik yazılırken, bağlaç olan ‘’de’’ ayrı yazılır. Bunu uygulamanın en kısa yolu hal ekini cümleden çıkardığımızda anlam bozulurken bağlaç olanı çıkardığımızda anlam bozulmamaktadır.

Soru eki olan ‘’mi’’ ayrı yazılır, ancak bunun yanında ‘’mi’’ pekiştirme amaçlı da kullanılabilir. Burada cümleyi birbirine bağlayan bir bağlaç olduğundan araya soru işareti konulması yanlış olur. Ayrıca oradaki yeni mi soru anlamı taşımamaktadır, kalıp ifadedir.

Büyük Ünlü Uyumu, Türkçe sözcüklerdeki ünlülerin kalınlık-incelik bakımından uyumudur. Diğer seçeneklerde sözcüğün kökü Büyük Ünlü Uyumuna uymazken meslektaş sözcüğünden ek uyumu bozmuştur.

oyun –a – yor –du biçiminde kök ve eklerine ayırdığımızda kökte bir ünlü düşmesi görülmektedir. Aynı zamanda da – a isimden fiili yapım eki daralmış, -u olmuştur.

Bütün gezegen, yer, bölge, yerleşim birimleri, kurum, kuruluş, kanun, tüzük, dönem vb. isimleri büyük harfle başlatılır. Birtakım kısaltmaların tamamı veya ilk harfleri büyük harfle yazılır. Tırnak içinde verilen cümlelerin ilk kelimesi büyük harfle başlar. Doğru yazım şu şekilde olmalıdır: Aniden içeri giren adam “Bana haber vermediniz.” diyerek salonda oturanlara çıkıştı.

İki sözcük birlikte kullanıldığında ses düşmesi, türemesi veya değişmesi oluyorsa bitişik yazılır. Sadece “affetmek” doğru yazımlıştır, diğerleri ise “hissetmek, hak etmek, şükretmek, kaydolmak” şeklinde yazılmalıdır.

İç, dış, alt, üst, ön, art, büyük, küçük, orta, karşı, sağ, sol, bir, iki, tek, çift, sıra, gibi sözcüklerin başta olduğu birleşik sözcükler ayrı yazılır: arka plan, art niyetli. İsim + fiil tarzında kurulan yapılarda eğer ses düşmesi veya değişmesi yoksa bu tip birleşik sözcükler ayrı yazılır: yok olmak, not etmek. Ara yönleri bildiren sözcükler ile artık somut yer bildirmeyen alt, üst, üzeri sözcükleriyle kurulan birleşik sözcükler bitişik yazılır: güneybatı.

Ayrılıktan zor belleme ölümü, görmeyince sezilmiyor Mihriban (Abdurrahim Karakoç, Dosta Doğru)

“Bu hazırlıkların hepsi bu haftaki toplantı için mi?” cümlesinde ki ek olduğu için bitişik yazılmalıdır.

da / de bağlacı, sonu ötümsüz ünsüzlerle biten sözcüklerden sonra kullanıldığında ta / te biçiminde söylense bile yazımı /d/ iledir: Sokak da cadde gibi bomboştu.

İkilemelerde mi pekiştirme amacıyla kullanılır: Güzel mi güzel bir elbise!

Margaret Thatcher

Seçeneklerde hâl (durum) – hal (meyve sebze satılan yer), kâr (kazanç) – kar (yağış), âşık (seven) – aşık (eklem kemiği), vâris (mirasçı) – varis (damar genişlemesi) farkını belli etmek amacıyla düzeltme işareti (^) kullanılmıştır ancak rüzgâr sözcüğünde böyle bir amaç yoktur.

Seçeneklerdeki dördüncü, ardına, sırtını ve derdi yazımları doğrudur ancak D seçeneği yanıtı şeklinde yazılmalıdır.

uyuyakalmak, orta oyunu, niçin, hanımeli yok olmak

Sözlü dilde, -An, -ArAk, -AcAk, -AsI, AlIm gibi ekler, /a/ veya /e/ ünlüsüyle biten fiillerle kullanıldığında araya gelen yardımcı /y/ sesinden ötürü başlıyacak (< başla-y-acak), yolluyarak (<yolla-y-arak), tarıyalım (< tara-y-alım), gelmiyen (< gel-me-y-en) gibi geniş ünlüsü daraltılarak telaffuz edilebilmektedir. Ancak bu durum yazıda gösterilmez. Sonu /a/ veya /e/ ünlüsüyle biten fiillere -(I)yor eki geldiğinde bu ünlüler daralır: ağlıyor.

yurt içi

Beş yüz bin lirayı alıp kaçmış.

Diğer seçeneklerdeki -mi/-mı tam tersi yazıldığında doğrudur.