TÜRK DİLİ II - Deneme Sınavı - 22

Okuma sonrasında kullanılan okuduğun anlama stratejilerinin amaçları; okuma deneyimini genişletmek, metinde yer alan bilgilerle önceden sahip olunan bilgileri birleştirmek, metnin daha derin analizini yapmak, metinden yapılan çıkarımların birleştirilmesini sağlamak, öğrenilenleri değerlendirmek, metinle ilgili sorulara cevap vermek, metindeki önemli yerlerin altını çizmek şeklinde sıralanabilir.

Dinleme Sürecinin Etkileyen Kaynak (Konuşmacı) Temelli Faktörler:
• Mesajda kullanılan sözcükler, terimler, yanlış anlaşılmaya yol açacak cümle
kuruluşları, yanlış vurgu ve tonlamalar
• Konuşma bozuklukları, konuşmayı etkileyen fiziksel etkenler
• Konuşma hızı
• Ses tonu
• Jest ve mimikler
• Bilgi birikimi
• Konuyla ilgili yapılan hazırlık
• Konunun sunuluş şekli

Dinleme Sürecini Etkileyen Alıcı (Dinleyici)Temelli Faktörler:
• Alıcının zihinsel ve fizyolojik yetileri
• Dikkat
• İlgi, istek
• Kelime dağarcığı
• Bilgi birikimi
• Ön yargı
• Dinleme sürecinde uygun dinleme davranışları gösterme (Dik oturma, konuşanla göz teması kurma, not tutma, soru sorma, dinlenenlere uygun geri bildirimlerde bulunma, vb.)
• Dinleme hızı

Öz yaşam öyküsü, edebiyatımızda aşağıdaki düşünce yazılarından hangisi diğerlerine göre daha az örneği bulunan bir türdür. Doğru cevap A'dır.

I ve II’deki eşleştirmeler doğrudur. Sonuç bölümün “çözüm” olarak da adlandırılır.

Bir düşüncenin gerçekliğini yadsınamayacak bir kesinlikle göstermek anlamında olan tanıtlama, yazıda sayısal verilerin, istatistiklerin, göstergelerin, tahminlerin tanıt olarak kullanılmasıdır.

Zengin sembollerle, ritimli sözlerle, seslerin uyumlu kullanımıyla ortaya çıkan, hece ve durak bakımından denk ve kendi başına bir bütün olan edebî anlatım biçimine, manzume, nazım, koşuk ya da şiir adı verilir. Doğru cevap C seçeneceğidir.

Şiirin tanımlanan özelliklerine karşı çıkarak şiir yazan şairler, kendileri tanımlar şiiri. Yahya Kemal şiiri kalpten gelen bir durumun dile yansıması olarak nitelerken Recaizade Mahmud Ekrem şiiri düşünce, duygu ve hayal olarak kabul eder (Birinci, 2001: 355). Cahit Sıtkı’ya göre “şiir, kelimelerle güzel biçimler kurmak sanatıdır.” Şiiri tanımlamaya çalışmanın boş bir çaba olduğunu belirten Melih Cevdet’e göre “Tanım akıl işidir. Şiir ise akıl dışıdır.” Valery şiiri düz yazı ile karşılaştırmakta ve düz yazıyı yürüyüşe, şiiri raksa benzetmektedir. Valery’nin tanımından yola çıkarak Suut Kemal Yetkin (1969) şiirden düz yazıya düz yazıdan da şiire varılamayacağını, şairin başarısını sözcüklere gerçek anlamlarını unutturan sezişe ve ustalığa bağlar. Nurullah Ataç’ın “Günler geçtikçe şiir şudur şiir budur demekten uzaklaşıyorum, bana şiir zevkini verecek söz arıyorum” demesi şiir anlayışının kişiden kişiye, toplumdan topluma farklılık göstermesi ile açıklanabilir. Doğru cevap B'dir.

Duyguları coşkulu bir dille anlatan şiirlerdir. Lirik sözcüğü Eski Yunan’da şairlerin şiirlerini telli bir çeşit saz olan “lir” ile birlikte söylemelerinden kaynaklanmış ve sonraları içe doğan duyguları dile getiren şiirlere lirik denmiştir. Doğru cevap E'dir.

Epik şiirler oluşum tarihine göre doğal ve yapay olmak üzere iki türde incelenir. Doğal epikler, oluşumları çok eskiye dayalı, söyleyeni unutulmuş, zaman içinde eklemelerle genişlemişlerdir. Kırgızların Manas Destanı bu türe örnektir. Doğru cevap A'dır.

Öyküde olayın geçtiği, yaşandığı çevre, yerdir. Yer olaya göre değişebilir. Doğru cevap D'dir.

Batı’da bazı görüşlere göre, romanın kurgusal anlatım olarak kaynakları İlk Çağ’a uzanır. Bir tür olarak bağımsızlaşması ise Rönesans’la başlar ve gerçek an- lamda ilk olgun örneği 17. yüzyılın başlarında Cervantes’in Don Quijote (Don Kişot) adlı eserinde görülür. Doğru cevap C'dir.

İlk Türkçe roman Şemsettin Sami’nin Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat (Talat ve Fitnat’ın Aşkları) adlı eseridir. Doğru cevap B'dir.

İlk Osmanlı tiyatrosunun Güllü Agop tarafından 1870’te kurulmasıyla birlikte tiyatro eserleri yabancı dillerden çevrilmeye ya da adapte edilmeye başlanmasının da türün gelişiminde çok etkisi olmuştur. Doğru cevap C'dir.

Çağlar boyunca tragedya, gerek öz gerek biçim bakımından zaman içinde değişime uğrasa da genel olarak, okurda ya da izleyicide korku ve acımaya yönelik hisler uyandırmayı amaçlayan, kurallı bir anlatımı olan tiyatro türüdür. Doğru cevap A'dır.

Komediler yoğunlaştıkları konulara göre farklı adlandırılırlar. Örneğin, insan karakterinin gülünç ve aksak yanlarını konu alıyorsa karakter komedileri (Moliere’in Cimri, Hastalık Hastası); içinde bulunduğu toplumun gülünç ve aksak yönlerini ele alıyorsa töre komedileri (Şinasi’nin Şair Evlenmesi); iç içe geçmiş olayları şaşırtıcı yönleriyle ele alıyor ve genellikle sadece güldürme amaçlanıyorsa entrika komedileri (Ahmet Vefik Paşa’nın Ayyar Hamza) olarak adlandırılır. Doğru cevap E'dir.

Boğumlama, ciğerlerden gönderilen havanın ağız ve burun yolundaki ses aygıtlarının yardımıyla ağızdan çıkarken konuşma sesi biçimlerini almasıdır. Seslerin doğru biçimde boğumlanması (sesletilmesi) etkili konuşmanın temel koşullarından biridir. Doğru cevap B'dir.

Bir sesi başka seslerden ayırmamızı sağlayan fiziksel niteliğe tını ya da renk denir. Bir sesin tınısı, sadece o sesi diğer seslerden ayırma noktasında değil, aynı zamanda kişinin sesine kattığı tını sayesinde konuşmanın içeriğine göre güzel, etkili, kalıcı izler bırakmasını da sağlar. Doğru cevap E'dir.

Doğru, güzel, iyi bir sesin sahip olması gereken temel fiziksel özellikler şöyle sıralanabilir:

Doğru cevap E'dir.

Sözlü iletişim sırasında dinleyici üzerinde etkili olabilmek için gerekli unsurlardan bir diğeri konuşmanın doğallığıdır ve bu, konuşmacının inandırıcılığı bakımından çok önemlidir. İçten olmayı gerektiren doğallık, konuşmacının yapmacık sözcük tercihleri ve vurgulara başvurmadan iletmek istediği mesajı karşısındakilere ulaştırması ile mümkün olabilir. Doğru cevap B'dir.