TÜRK DİLİ II - Deneme Sınavı - 21

Konuşmacının sıklıkla duraklaması, boğazının gıcıklanması, her cümlesinin adeta koşudaki bir engel gibi önünde durması şeklinde kendisini gösteren çekingen üsluptur. Doğru cevap A'dır.

Jest; belirli hislerin sonucu olarak elde, kolda ve başta meydana gelen hareketlerdir. Doğru cevap D'dir.

Önceden belirlenen bir konunun, o konuda uzman bir grup kişi tarafından tartışılarak ele alındığı konuşmalardır. Davet edilen 3 ile 5 konuşmacı, konunun genel olarak veya sadece belirli bir yönüyle uzmanı olabilir ve uzmanı olduğu konuda görüş bildirmek üzere söz alabilir.

Nutuk, bir düşünceyi belirli bir topluluğa açıklamak veya aşılamak amacıyla açık veya kapalı alanlarda yapılan topluluk konuşmalarından biridir. Kürsüye çıkan kişinin, toplumun değişik kesimlerinden oluşmuş topluluk karşısında etkili bir sunum yapabilmesi için konuşmasında ses tonu, vurgu, jest ve mimiklere özellikle dikkat etmesi gerekir. Konuşmaya coşkunluk katan bu özellikler, topluluğun iknası ve bir amaca yönelik olarak harekete geçirilmesi için önemlidir. Nutukta içerik siyasî, askerî, dinî, ekonomik, kültürel konulara göre oluşturulabilir. Doğru cevap B'dir.

Sözlü sunum aynı ses tonunda, kişinin yalnızca aralıksız konuşmasından olu- şacak şekilde değil; içerik, ses, beden dili uyumuyla ve de çeşitli görsel yardımcılarla zenginleştirilmiş olarak dinamik bir yapıda gerçekleştirilmelidir. Bütün bu bilgileri göz önünde bulunduran ve uygulayan donanımlı konuşmacı, dinleyici üzerinde her iki tarafın beklentilerine uygun şekilde etki oluşturabilir. Doğru cevap A'dır.

Konuşma sırasında ifadelerin aralarına takılan ve genellikle düşünülmeden kullanılan bazı sesler, sözcükler veya ifadeler bulunur. Bu asalak sesler ve sözler konuşmadan çıkarıldığında büyük bir çoğunlukla sözlü iletişimde herhangi bir dilsel boşluk oluşmaz.  "ıı, hı, şey, yani, falan, evet, tamam mı, oldu, işte, artı, dermişim, ondan sonra, neyse, efendime söyleyim, anlatabildim mi vb." asalak ses ve sözler konuşmacının dikkat eksikliği ile çok yakından ilişkilidir. Doğru cevap B'dir.

Şiirdeki anlatım düz yazı türlerine göre daha kapalı, söyleyiş daha ritmik ve algılar daha ön plandadır. Dolayısıyla B.

Derslerdeki yazma çalışmasıyla dar bir tanıma sığdırdığımız kompozisyon, aslında sözcük anlamı olarak farklı parçaların bir araya getirilmesiyle oluşturulan bütünü ifade eder. Dilimize Fransızcadan geçen kompozisyon sözünün kökeni Latinceye dayanmaktadır. Latincede “bir araya getirmek, birleştirmek, inşa etmek” anlamındaki componere sözünden gelişen compositio(n-) eski Fransızcaya geçmiştir (Chantrell, 2002: 109). Composition sözü Fransızcada “bileşim, beste” gibi anlamlarda kullanılırken Türkçede geniş anlamda “ayrı ayrı parçaları bir araya getirerek bir bütün oluşturma biçimi ve işi”, dar anlamda ise “öğrencilere duygu ve düşüncelerini etkili ve düzgün bir biçimde anlatmaları için yaptırılan yazılı veya sözlü çalışma” karşılıklarındadır (TDK, 2011a: 1468).

Doğru cevap E'dir.

Vurgu: Sözcüklerde ve sözcük öbeklerinde bazı hecelerin, cümlenin bütününde de bazı sözcüklerin diğerlerine göre daha yüksek tonda seslendirilmesidir. Sözcük vurgusu ilk, orta veya son hecede görülebilir. Vurgunun yeri, anlamı ya da anlam, vurgunun yerini belirleyebilir: (benim) çocuĞUM, (ben) çoCUğum, (Hey!) ÇOcuğum! Verilen örnekte de benzeri bir durum söz konusudur. Doğru cevap B’ dir.

Sıklık / Frekans: Titreşen her nesnenin 1 saniyedeki yalın titreşimleridir. Ölçü birimi Hertz’dir. İnsanlar 20 ile 20 000 Hertz arasındaki ses dalgalarını algılayabilirler. Sıklıkta meydana gelen değişiklikler, kulaktaki seslerin tonunun alçak ve yüksek olarak algılanmasına neden olur. Doğru cevap A’ dır.

Esneklik: Esneklik, ses hacminin değişikliğe bağlı olan ses tonunu ya da perde değişikliğini ifade eder. Konuşmayı aynı tonda, tekdüze olmaktan çıkaran unsurlardan biri, ses hacminin ve perdelerinin karışık olarak kullanılmasıdır Konuşma sırasında kişi, ses aralığını bilmeli. Doğru cevap C’ dir.

Konuşmanın doğru, güzel ve etkili bir şekilde gerçekleşmesi için kişinin konuşmayla ilgili olarak dikkat etmesi gereken sesin fizyolojik niteliği ve niceliğinden başka özellikler de bulunmaktadır. Bunlar şöyle sıralanabilir: Açıklık, doğallık, inandırıcılık, ilginçlik, konuşmacının bilgi ve donanımı, üslup. Doğru cevap E’ dir.

Konuşmacının sıklıkla duraklaması, boğazının gıcıklanması, her cümlesinin adeta koşudaki bir engel gibi önünde durması şeklinde kendisini gösteren çekingen üslup. Doğru cevap D’ dir.

Vücut hareketlerinin başkaları tarafından ortak bicimde algılanmasında kültürel kalıplar çok önemlidir. Aynı vücut hareketlerinin başka kültür ortamlarında sergilenmeleri sırasında aynı tepkileri göremeyebileceğini dikkate almak, dolayısıyla konuşma öncesinde dinleyiciyi bu özellikleri ile de tanımak gerekir. Doğru cevap A’ dır.

KONUŞMA TÜRLERİ: Sosyal yaşamdaki ilişkileri düzenleyen konuşma, hazırlanış biçimine göre hazırlıksız ve hazırlıklı konuşmalar olmak üzere iki farklı bicimde sınıflandırılabilir. İş görüşmesi, bir işe başvurma surecinde gerçekleşen konuşmalar için olduğu gibi, bir kişinin mevcut işi dolayısıyla başkalarıyla yaptığı görüşmeleri ifade için de kullanılabilir. İş görüşmesi sırasında yapılan konuşmalar ile ilgili belirli hazırlıklar yapılabilse de bu konuşmaların içeriği, takınılan tutum bakımından standartları olamayacağından iş görüşmelerini topluluk karşısında yapılan hazırlıklı konuşmalardan ayrı ele almak gerekir. Konferans, forum, panel ve münazara hazırlık konuşma türlerindendir. Doğru cevap B’ dir.

Kurultay: Kurum ve kuruluşların amaçları ve beklentileri çerçevesinde belirledikleri temel konuları ele almak üzere seçilen uzman kişilerin ve katılımcıların, görüşlerini bu toplantılarda paylaştıkları konuşma türlerindendir. Kurultay da sempozyum gibi, konuşmacı sayısına göre birden fazla oturumda gerçekleştirilebilir ve konuşmacıların katıldıkları ülkeye göre ulusal veya uluslararası nitelikte olabilir. Kurultayın katılımcılarının, bu organizasyonu gerçekleştiren kurum veya kuruluş ile bağlarının önemli olması, kurultayın sonunda ortak kararların alınması ve bu kararların gerçekleşip gerçekleşmediğinin bir sonraki kurultayda değerlendirilmesi, söz konusu konuşma turunu sempozyumdan ayırır. Doğru cevap C’ dir.

Sunum sırasında, orada bulunanların okuma yapmak üzere değil konuşma dinlemek üzere gelmiş kişiler olduklarını bilerek sunum yapılmalıdır. Dolayısıyla konuşma metni ekrana yansıtılarak sunum yapılmamalıdır. Eğer konuşmanın ciddi bağlayıcılığı varsa bu tur konuları metindeki ilgili kısmı okuyarak sunmak daha doğru olabilir. Dinleyicilerin konsantrasyon eğrisine dair bilgiler, yirmi dakikadan sonra ciddi oranda dikkat eksilmesi yaşandığını göstermektedir. Buna göre önemli mesajlar, dikkatin yoğun olduğu bölümlerde, yani ilk yirmi dakikada, konuşmanın son bölümünde ya da dinleyicilerin dikkatini çekecek teknikler kullanıldıktan sonra ortaya konulmalıdır. Gereğinden fazla kuramsal bir sunum olmaması için anekdot, örnek vb. yardımcı unsurlardan yararlanılmalıdır. Sesletimi konuşmacı için zor olan sözcükleri kullanmak, konuşmacıyı zor durumda bırakabilir; bu tür sözcükler tercih edilmemelidir. Sunumda açılış cümlelerini özellikle dikkatli seçmek gerekir. Açılış cümleleri, konuya giriş cümleleri olmak zorunda değildir. Doğru cevap D’ dir.

Başka dillerden geçen ve tarihî dönemlerde Türkçede kullanılmış olan bazı dil bilgisel yapılar, artık Türkçede yer almadığından ve dolayısıyla çağdaş Türkçe konuşurları için bilişsel düzeyde işlevlerini yitirmiş bulunduklarından, eski örneklerin kalıntısı olarak ne yazık ki yanlış bicimde kullanılmaktadır.

          

Doğru cevap E’ dir.

Söyleşi, düz yazı türlerinden düşünce yazılarına bir örnektir.

Eski Yunan’da epik şiire epos, Batı’da epope, Türk edebiyatında destan denir.