TÜRK DİLİ II - Deneme Sınavı - 8

Bağlaç olan de, önündeki ve arkasındaki sözcükten ayrı yazılır.

İki veya daha fazla heceli sözcüklerin sonundaki /ç/ sesleri , ünlüyle başlayan ekle kullanıldığında /ç/ > /c/ olur: kıvanç+ı+m > kıvancım.

Kurum ve kuruluş isimleri büyük harf ile yazılır --> (a) Örgüt olmalıydı.

Hitap sonrası kullanılan unvanlar büyük harfle yazılır -->(c) Aysel Hanım olmalıydı

İki noktadan sonra veya tırnak içinde verilen cümlelerin ilk kelimesi büyük harfle başlar ve sonuna ilgili noktalama işareti konur --> (d) ... "Bu pandemiyi  ..." olmalıydı.

Kitap isimlerinin ilk harfleri büyük yazılır --> (e) Türkçenin Sesleri olmalıydı.

Köpek balığı, ayrı; suç üstü, su çiçeği, ilk okul bitişik yazılır.

“ki” aitlik eki olarak kullanıldığında bitişik, bağlaç̧ olarak kullanıldığında ise ayrı yazılır. (a, b, c, ve e) seçeneklerinde –ki aitlik eki, (d) seçeneğinde ise bağlaç olarak kullanılmıştır.

Bağlaç olarak kullanılan dA ayrı, bulunma hâli (+DA) eki ise bitişik yazılır. (b) seçeneğinde “de” bağlaç olarak kullanılmış ve ayrı yazılmıştır.

(d) seçeneğindeki "bizde" bulunma halini gösterdiği için doğrudur ancak "sende gel" ifadesinde "de" bağlaç olarak kullanıldığı için "sen de" şeklinde ayrı yazılmalıdır.

Türkçede sözcük sonunda /c/ bulunmaz ancak bazı sözcüklerin sonundaki /ç/ sesleri ünlüyle başlayan ekle kullanıldığında /c/ olur. “sonuç”à sonucu bu kurala bir örnektir.

Türkçede iki ve daha fazla heceli isimlerin sonu /k/ ile bittiğinde ve isme ünlüyle başlayan bir ek getirildiğinde /k/ > /ğ/ olur

Türkçede sözcük sonunda /d/ bulunmaz ancak bazı sözcüklerin sonundaki /t/ sesleri ünlüyle başlayan ekle kullanıldığında /d/ olur. “tat”à “tadı” bu kurala bir örnektir.

Türkçede fiillere bir ek geldiği zaman temel olarak kök değişmez. Ancak birtakım eklerde geçici ünlü daralması görülür. Sonu /a/ veya /e/ ünlüsüyle biten fiillere -(I) yor eki geldiğinde bu ünlüler daralır. E seçeneğindeki dizelerde ünlü daralması yoktur. Ancak aşağıdaki sözcüklerde ünlü daralması vardır.

Kımılda- kımıldıyor

Dinle- dinliyor

bekle-bekliyor

yaşa-yaşıyor

Dilimize Arapçadan giren ve aslında sonunda ikiz ünsüz bulunan hak gibi sözcükler tek ünsüzle yazılır ancak ünlüyle başlayan ek veya fiille kullanıldıklarında sondaki ünsüz ikizleşir.

Türkçede düşer, çevir, beyin, gönül, göğüs gibi bazı sözcüklerde ünlüyle başlayan ek geldiğinde ikinci hece- deki dar ünlüler (yani /ı/, /i/, /u/, /ü/) düşer. Ancak bu durum avuç için geçerli değildir.

Birtakım kısaltmaların tamamı büyük harfle yazılır. DNA kısaltmasının tamamının harfleri büyük olarak yazılmalıdır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Türkçede sözcük başında çift ünsüz bulunmaz. Batı dillerinden giren bu tip sözcükler
genellikle aslına uygun biçimde yazılır. Psikoloji de bu sözcüklerden biridir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Türkçeye Arapçadan giren ve geldiği dilde ikinci hecesinde ünlü bulunmayan,
ancak Türkçede telaffuz güçlüğünden dolayı ünlü türemesi görülen sözcüklerden biri "akıl"dır. Bu sözcük ünlüyle başlayan ek veya ünlüyle başlayan bir yardımcı fiille kullanıldığında ikinci hecelerindeki türeme  "akıl+a > akla" bu biçimde düşer. Doğru cevap A seçeneğidir.

İç, dış, arka, alt, art gibi sözcüklerin  olduğu birleşik sözcükler ayrı yazılır. "Yurt içi" doğru yazım biçimidir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Pekiştirme sıfatları, sözcüğün ilk hecesinin ünlüyle biten kısmı alınarak bunlara p, r, s, m seslerinin getirilmesiyle türetilir ve bunlar birleşik yazılır. Sırılsıklam doğru yazılmıştır. A, B, D ve E seçeneklerindeki sıfatların doğru yazımı bembeyaz, yemyeşil, kıpkırmızı, paramparça biçimindedir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Aitlik bildiren +ki eki sözcüğe bitişik yazılır. "Elimizdeki imkânları kullanmamakta neden direniyoruz?" cümlesinde aitlik bildirdiği için +ki bitişik yazılmalıdır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Bağlaç olan da ile hâl eki olan +da yazımını ayırmanın en kolay yolu, cümleden çıkardığımızda anlam bozuluyorsa bu ektir ve birleşik yazılmalıdır; anlam bozulmuyorsa bağlaçtır, ayrı yazılmalıdır. "Sosyoloji de bildiğim tek şey, hiçbir şey bilmediğimdir." cümlesinde +de çıkarıldığında anlam bozulmaktadır ve "sosyolojide" bitişik yazılmalıdır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Soru eki, diğer eklerden farklı olarak daima ayrı yazılır ve sonuna “?” işareti konur. "Şu topraklarda yatan güneşin doğduğunu görmeyecek miyim?" cümlesinde de ayrı yazılması gerekmektedir. Doğru cevap E seçeneğidir.